Flussio

 commune - administrative division (en)  Add category

S’orìgine de su nùmene “Frussìo” si narat chi, cun probabilidàde, est de chircare in sa paraula "frùsiu", chi in italianu si traduit “risco”, “pungitopo” (Fruxia = rusco), pro inditare s’abundàntzia de custa pranta in su territòriu. Su topònimu “Caddàris” de su territòriu de Frussio podet bènnere dae su grècu-bizantìnu “kaballàris” chi inditìat una nobilidàde terriera noa e minuda de militàres-agricoltòres.
Sos betzos de sa bidda narant chi in tempos antigos Frussìo naschiat prùs a Nord de sa positziòne chi tenet oe e si naraiat "Mura de Fìgos", nùmene chi beniat dae un’àtera pranta, chi peri abundat in custa zona, sa figu murisca.

S'Istoria
Su territoriu de Frussio fiat populadu zae in epoca preistorica, comente tistimoniant sos agatamentos de su Nuraghe Mulciu e sos insediamentos de Caddaris, Morciu e Giannas. Pro su chi pertocat sos primos insediamentos, est istada iscoberta una murarza megalìtica chi sighit pro prus o mancu 300 metros sos cunfìnes de s’altipianu in ue at a nascher Frussio, a curtzu de sa crèsia medievale de Santu Portolu. Cun sos iscavos prùs retzèntes, cunduidos dae Vanna Canalis, però est istadu agatàdu un’ istratu sizilladu de materiales eneoliticos, (chi tistimoniat chi custu situ fiat connotu dae sa prima etade de su ramene) no podimos narrer cun segurantzia chi sa murarza siat de sa matessi etade. Si pessat prus a una costrutzione nurazica de a pustis. A curtzu de sa murarza est bistadu finas agatadu carchi restu punicu chi tistimoniat sa supraviventzia de s'insediamentu finas a cuss' epoca. S’insediamèntu, est supravividu finas a s’etade romana e nos amustrat chi si podiat pirmitere s’importatzione de isterzos bonos de tzeramica de mesa. In su 1892 est bistada iscoberta carchi arma in pedra e sos restos de una tumba romana, a pustis, galu restos de costrutziones romanas sunt bistadas agatàdas a curtzu de su nuraghe “Giannas”. Totas cosas chi faghent pessare a s'esistentzia de unu acampamentu furtificadu, postu a gardia de s’adde a suta. In etade zudicale, imbetzes, sa bidda de Frussio, numenada Frussia, fiat parte de sa curatorìa de sa Pianarza, narada finas de Frussia o Serrevàl, chi paris cun sos comunes a curtzu fiat parte de su zudicadu de Torres. Sas memorias prus seguras de s’istoria post-medioevale sua sunt de su XVI seculu: ind’una carta de sos Museos Vaticanos sa bidda bi cumparit inditadu comente prova de s’esistentzia de unu tzentru abitadu de carchi importantzia.In sos archivios diotzesanos bi sunt sas informatziones prus interessantes chi pertocant sa creschida sua: in su 1668 teniat 314 abitantes, contra sos 97 de Tinnura; sos residentes sunt pigados a 567 in su 1848 e a 898 in su 1951. Sa crèsia de Santu Portolu est de su XII seculu ma est amuntada dae una costrutzione moderna. In su territoriu comunàle no mancant sos nuraghes, chi como sunt azomài destruidos, nùmenados Murciu, Giannas, Caddàris e Carcheras.