[part 1]

1Breuiaria ad vsum ritumque sacrosancte Nidrosiensis ecclesie. Iam primum solerti optimorum artificum diligentia impensis vero ac mandatis insignibus longe reuerendi in christo patris et domini, domini Erici Walkendorff, eiusdem ecclesie archiepiscopi dignissimi, felix faustumque accipiunt exordium.

Presulis hic cernes insignia Nidrosiensis
Flecte lubens tanto mentem animumque viro
Nam neque nobilior presul nec dignior vsque
Danorum toto viuit in imperio

3Ericus dei gratia archiepiscopus Nidrosiensis et sedis apostolice legatus vniuersis episcopis suffraganeis, charissimis fratribus nostris, ac vniuersis decanis, prepositis, archidiaconis, capitulis et capellanis, clericis nostre diocesis ac prouincie vbilibet constitutis in domino salutem. Quandoquidem officium superioris debet versari circa quietem subditorum et salutem animarum (iuxta capitulum officij de officio legati in sexto et capitulum j de sepulturis, eodem libro) debetque, quatenus potest, obuiare periculis animarum, vt ibidem dicitur. Quemadmodum etiam conuenit archiepiscopo, qui episcoporum princeps est (canon cleros, xxj distinctio), qui videlicet est ordinatus non solum in episcoporum principatum, verumetiam in subsidium (capitulum j de censibus in sexto). Inungitur enim episcopus, vt procurator animarum et spiritualium distributor existat (canon clericum xj, questio j), vt cum honoris augmento cura sollicitudinis circa subiectorum actus debeat excrescere (centesima distinctio rationis) nichilque est laboriosius et periculosius officio episcopi sed nichil beatius apud deum, si in eo recte militetur (xl distinctio ante omnia). Quoniam non satis est sibi de propria salute sollicitum esse sed et ouibus, quibus preest, superintendere debet pastoralis officij cura (eum admonet vij, questio j). Quippe qui visitando prouinciam notoria punire et de vita ministrorum ecclesiarum sue prouincie inquirere (vt dicto canone j, § sane), et dum visitat prouinciam, primum discutere debet, quomodo ordinem baptismi clerici teneant vel missarum vel qualiter queque officia in ecclesia peragant; et si recte quidem inuenerit, deo gratias agat, si autem minime, corrigat (canon placuit, x questio j) malos extirpando, bonos comprobando. Hac enim de causa instituta est pontificalis dignitas, instar cuius est ordinata regia potestas, vt mali a maleficijs coerceantur et boni quiete inter malos viuant (canon non frustra, xxiij questio v et canon qui peccat) et vt blasphemantes puniat (xxiij, questio iiij, non inuenitur in autenticis) 4vt non luxu. homi. coll. vj. et deficientes in horis dicendis ac officijs puniat (vt dicto canone placuit). Que quidem hore atque officia dici debent per vnumquemque et celebrari studiose et deuote (capitulum dolentes de celebratione missarum) non sincopando vel aliquid omittendo (canon psalmista, xxiij distinctio). Et quoniam clerici cuncti saltem beneficiati tenentur ad septem horas canonicas, aliter enim debent deponi (canon finalis, xcij distinctio). Tenentur siquidem ad horas matutinas, que sunt a mane vsque ad nonam, et ad vespertinas, que sunt a nona vsque ad completorium (xj, questio iij). Si quis episcopus, que simul sunt numero septem (capitulum j de celebratione missarum, canon presbiter, xcj distinctio) iuxta illud ‘septies in die laudem dixi tibi’, qui septenarius sacratus numerus a nobis tunc impletur, si matutine, prime, tertie, sexte, none, vesperarum et completorij tempore nostre seruitutis officium persoluamus, vt ibidem dicitur. Et non solum beneficiati ad supradicta officia tenentur, verumetiam cuncti in sacris constituti, vt tenent omnes scribentes super predictum canon j, ad quod prelati ex debito tenentur, vt hore predicte tempore nocturno et diurno debite in eorum ecclesijs psallantur et inobedientes per eos corrigantur (clementinarum j de celebratione missarum). Quia vero cautius agendum est, vbi maius periculum vertitur, vt iura docent. Primum igitur circa mores, defectus et animarum pericula in clero nostro animaduertimus. Repperimus autem eos circa horas suas canonicas dicendas maxime ad animarum suarum dispendium vergere. Cum multi, immo complures (ne fere omnes dixerimus) circa diuinum officium nocturnum pariter et diurnum exorbitent, varios diuersosque ritus et diocesium vsus in exoluendis horis canonicis contra canonicas sanctiones imitantes, cum illorum alij Romanum, alij Coloniensem,Coloniensem] Coloniensen breviarium alij Lundensem, alij Upsalensem,Upsalensem] Upsalensen breviarium alij Traiectensem, alij Sarum et quidam Sisterciensium, nonnulli etiam teneant predicatorum et minorum fratrum ordinem, vt nunc hos, nunc illos vsus obseruare in dicendo diuino officio (quod dolentes referimus) comperti sint, ita vt paucissimi verum et a sacris patribus statutum ordinem in horis suis dicendis subsequantur, quod maxime ob librorum seu correctorum breuiariorum defectum 5et penuriam euenisse satis manifestum est et rerum iam diu experientia, dum diocesim nostram et prouinciam visitaremus, nos docuit. Que quidem confusio, error et exorbitatio redundat in graue animarum periculum, et in grauius redundaret, nisi per nos fauente deo de remedio oportuno subueniretur. Quapropter vocatis vocandis et deum pre oculis habentes ordinauimus et de consensu et maturo consilio venerabilis capituli nostri statuimus, prout et nunc ordinamus et statuimus districtius prohibentes, ne de cetero nostri diocesani et prouinciales, cuiuscumque dignitatis, decanatus, prepositure officij aut alterius preeminentie cuiuscumque status fuerint, necnon clerici, presbiteri, choriste, canonici, prebendati, semiprebendati et ceteri ministri dictarum ecclesiarum nostre diocesis et prouincie talem abusum tamque periculosam et iniquam consuetudinem, ritum et modum in diuinis officijs et horis dicendis exerceant aut teneant siue in publico, siue in priuato sed execrentur, interrumpant et aboleant. Sed quia secundum sacrorum patrum pontificisque maximi, totius quoque sacrosancti concilij Toletani vndecimi decreta et statuta omnes prouinciales eundem in psallendo et dicendo horas canonicas modum tenere debeant, quem metropolitanam habere sedem cognouerint (xij distinctio, canon de his), cum etiam preterea ipsa sacrosancta metropolitana Nidrosiensis ecclesia, cui ad presens diuina clementia presidemus, omnibus vobis caput sit et a capite discedere membra aut dissentire non deceat, immo potius membra omnia capiti consentire et caput omnino subsequi debeant vt in canone non decet, distinctio xij, insuper cum ipsa vobis sollicita mater et magistra existit et a cuius regulis et disciplinis rationi et pietati minime consentaneum est deuiare, iccirco districte sub penis iuris et inobediente precipiendo omnibus et singulis mandamus, vt de cetero semper dicant, proferant et exoluant horas suas secundum modum, vsum et ritum per nos nuncnunc] nuncnunc breviarium hisce breuiarijs ad verum vsum Nidrosiensis ecclesie nostre traditum, quem in luculentam ereximus consonantiam. Inito habitoque maturo super hoc (vt prediximus) consilio venerabilis capituli nostri, viris insuper magnificis ac literatissimis magistro Petro Stuth ac Erico Ioannis, decano et 6archidiacono nostro, quorum solertiam et literariam scientiam iamdiu compertas habemus, iniunximus specialiter et demandauimus, vt ipsi auctoritate nostra, immo verius sedis apostolice, ac nostris suasionibus dictum modum, vsum et ritum in publicum redigerent exemplarque quoddam secundum verum ecclesie nostre vsum pro predictis breuiarijs imprimendis proprijs opera, cura et ingenio adaptarent, qui nostris obedientes mandatis bene, vt precepimus, correctum et iuste ordinatum exemplar nobis reuerenter presentarunt. Illudque nos continuo cuidam de familia nostra fidedigno viro Ioanni Reff, canonico et secretario nostro, tum huius negocij, tum studij literarij gratia Parrhisios profecturo dedimus et commisimus imprimendum, quod deo propicio bene expeditum est. Breuiaria namque tersissime impressa, optime (vt speramus et videre possumus) correcta, lota, expolita, perpulchre religata et (vt semel dicamus) per omnia bene, vt cerni potest, mediantibus maximis impendijs et expensis nostris aliorumque, quibus id opus commissum erat, cura, sollicitudine, laboribus et lucubrationibus non modicis ordinata. Commissariosque nostros per prouinciam nostram statuimus, a quibus et per manus ipsorum aut manus ab eis commissorum volumus dicta breuiaria tantis laboribus et expensis in vestrarum animarum salutem et felicitatem impressa et elaborata vobis tradi et dari pro precio et salario competenti, vt ex eis in posterum diuinus cultus et officia et seruitia diuina sine confusione, errore aut defectu ab omnibus exoluantur, quod omnino fieri volumus et adoptamus. Ut vero nostre diocesis prouincieque clerus alacrius, feruentius ac religiosius ad diuinas horas deinceps exoluendas inuitetur et accendatur de omnipotentis dei clementia et misericordia ac beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi totiens, quotiens vere penitens et contritus ipsas deuote exoluerit ex predictis iam primum impressis breuiarijs, quadraginta dierum relaxationem de iniunctis ipsi penitentijs misericorditer in domino concedimus. Datum in palatio nostro archiepiscopali Nidrosiensi ad kalendas Apriles anno ab incarnatione redemptoris nostri mcccccxvj.

7 | ✠.j.De officio diuino et horis canonicis per aduentum annuatim dicendis attendenda sunt ista tanquam regule generales singulis annis communiter obseruanda.

Infra octauas sancti Andree quotidie fiat memoria de sancto Andrea per antiphonas de primis vesperis et de nocturno secundum ordinem continuando excepto festo sancti Nicolai, quia tunc non erit memoria de sancto Andrea nisi in secundis vesperis.

In octaua sancti Andree Te deum non dicetur sed tertium responsorium repetatur. Simili modo fiat in festis simplicibus nouem lectionum per aduentum, cum de festis agitur, quodcunque illud fuerit, semper de aduentu memoria habeatur.

Quando O sapientia inchoatur et deincepsdeinceps] deinceds breviarium quotidie, antiphona ad Magnificat duplicabitur et tam vespere quam completorium sine precibus et sine memorijs consuetis celebrentur.

In diebus quatuor temporum oratio propria de ieiunio ad omnes horas et etiam ad secundas vesperas habeantur, quod et similiter in autumno in quatuor temporibus obseruetur, nisi in secundis vesperis festum aliquod superuenerit. Festum sancti Torlaci, eo quod cadit in vigilia, vigilie natiuitatis domini, in secundis vesperis memoriam tantum recipiat et reliquum officium ex toto de vigilia habeatur.

Dominica die. Littera dominicalis E.

Quando festum sancti Andree in dominica euenerit, tunc illa est prima dominica aduentus domini, vigilia sancti Andree in sabbato, sicut cadit etiam, cum non ferialiter celebretur, et missa de vigilia. Eodem die memoria de sancto Saturnino habeatur. Festum vero sancti Andree quoad officium in secundam feriam transferatur et primas vesperas in dominica obtinebit cum memoria de aduentu.

In sextam feriam huius hebdomade anticipetur octaua sancti Andree, que cadit in secunda dominica aduentus cum pleno officio de octaua et cum antiphonis specialibus ad nocturnam, scilicet Uidit dominus Petrum et oratione sicut in die; sed antiphona in euangelio et oratio propria de octaua habeantur pro memoria in octaua die in sabbato ad vesperas Ambulans Iesus et in matutinis Ⱥ Domine Iesu Christe. Reliquum officium tam de tempore quam de sanctis in prima hebdomada et etiam in secunda hoc anno non variatur. Festum vero sancte Lucie, quod cadit sabbato ante dominicam tertiam, pro secundis vesperis memoriam tantummodo habebit.

In tertia hebdomada feria secunda anticipantur laudes, que cadunt in secunda feria sequentis hebdomade, cum Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga.

Tertia feria anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus 8Tu Bethleem.

Quarta feria, que est quatuor temporum, imponatur historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs et homilia. Ad Benedictus Ⱥ Missus est, ad sextam Ⱥ Ponent domino, ad nonam Ⱥ Aue Maria. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.

Quinta feria huius hebdomade ad sextam Ⱥ Consolamini, ad nonam Ⱥ Letamini cum Hierusalem.

Sexta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est, ad sextam Ⱥ Dies domini, ad nonam Ⱥ * * * * *.

Sabbato quatuor temporum, que est vigilia beati Thome apostoli, ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis.

Nota, quod vigilia ad missam secundam orationem tantum recipiat et nona ferialiter cantabitur cum Ⱥ Ecce concipies.

Dominica quarta aduentus antiphona illa ad nonam cantabitur, scilicet Noli timere, quinta enim die, quam require in festo sancti Thome. Festum sancti Thome, quod illa dominica cadit, in crastinum transferatur, sic quod primas vesperas habebit in dominica cum memoria de aduentu. In secunda feria, qua de sancto Thoma officium agitur, fiat memoria ad matutinas de aduentu per Ⱥ Dicit dominus, quam require eadem feria precedentis hebdomade. Feria tertia, qua celebratur festum sancti Torlaci, fiat memoria de aduentu cum Ⱥ Consurge, consurge, quam require eadem feria precedentis hebdomade.

Secunda feria. Littera dominicalis D.

Quando festum sancti Andree in secunda feria euenerit, tunc precedenti die est dominica prima aduentus domini. Uigilia sancti Andree, eo quod in dominica cadit, nichil de ea nisi homilia pro nona lectione et secunda oratio in missa habeatur. Eodem die memoria de sancto Saturnino. Sabbato huius hebdomade anticipetur octaua sancti Andree cum pleno officio et cum antiphonis illis ad nocturnam Uidit dominus Petrum cum ceteris et oratione sicut in die sed antiphona in euangelio et oratio propria de octaua habeantur pro memoria in octaua, videlicet in dominica die ad vesperas, Ⱥ Ambulans Iesus et ad matutinas in secunda feria Ⱥ Domine Iesu.

Festum beati Nicolai, quod cadit in secunda dominica aduentus, in secundam feriam transferatur et primas vesperas habebit in dominica cum homilia de aduentu et de sancto Andrea, vt predictum est. Festum sancte Lucie, quod cadit in tertia dominica aduentus, anticipetur in sabbatum et ad secundas vesperas tantum memoriam recipiat. Tunc etiam memoria erit de sancto Magno et in dominica ad matutinas.

In secunda feria huius hebdomade anticipantur laudes, 9 | ✠.ij.que cadunt in die sancti Thome, cum Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga. Eodem die ad nonam Ⱥ Dicit dominus penitentiam. Item in hac secunda feria memoria de sancto Nichasio.

Quarta feria huius hebdomade, que est quatuor temporum, anticipantur que cadunt in die sancti Torlaci cum Ⱥ ad Benedictus Missus est.

Quinta feria historia Clama imponatur cum proprio inuitatorio, laudibus et capitulis proprijs. Ad Benedictus Ⱥ Uigilate, ad sextam Ⱥ Consolamini, ad nonam Ⱥ Letamini cum Hierusalem. Eodem die Ⱥ O sapientia ad vesperas imponatur.

Sexta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est, ad sextam Ⱥ Dies domini sicut fur, ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium. Sabbato quatuor temporum ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis, ad nonam Ⱥ Ecce concipies. Ⱥ Ponent reseruetur pro memoria in die sancti Torlaci.

In quarta hebdomada festum sancti Torlaci, quod cadit secunda feria, primas vesperas habebit in dominica cum memoria de aduentu. Ad matutinas vero memoria per Ⱥ Nolite timere, quam require in festo ipsius. In die sancti Torlaci memoria de aduentu ad matutinas per Ⱥ Ponent domino, quam require feria quarta precedentis hebdomade.

Tertia feria. Littera dominicalis C.

Quando festum sancti Andree venerit in tertia feria, tunc precedens dominica est prima dominica aduentus. In prima hebdomada nihil variatur, nisi quod festum sancte Barbare, quod cadit in sabbato, in secundis vesperis tantum memoriam recipiat. In secunda hebdomadahebdomada] hebdomoda breviarium festum sancti Nicolai, quod cadit secunda feria, primas vesperas habebit in dominica habita memoria de aduentu. Cetera in hac hebdomadahebdomada] hebdomoda breviarium celebrentur, sicut cadunt. In tertia hebdomadahebdomada] hebdomoda breviarium festum sanctesancte] sancti breviarium Lucie, quod cadit secunda feria, pro primis vesperis tantum memoriam recipiat.

Tertia feria huius hebdomade anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Thome, cum Ⱥ ad Benedictus Tu Bethleem. Eodem die Ⱥ ad nonam Consurge, consurge.

Quarta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Missus est Gabriel.

Quinta feria anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci,Torlaci] Tortali breviarium cum Ⱥ ad Benedictus Uigilate, ad nonam Ⱥ Consolamini.

Sexta 10feria historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est, ad sextam Ⱥ Dies domini, ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.

In sabbato quatuor temporum Ⱥ ad Benedictus Omnis vallis, ad nonam Ⱥ Ecce concipies.

In quarta hebdomada in festo sancti Thome memoria propria de aduentu ad matutinas, scilicet Noli timere.

Quarta feria ad Benedictus Ⱥ Ponent domino. In festo sancti Torlaci memoria de aduentu, Ⱥ Consolamini, quam require feria quinta precedentis hebdomade.

Quarta feria. Littera dominicalis B.

Quando festum sancti Andree in quarta feria euenerit, tunc dominica precedens est prima dominica aduentus. Festum sancte Barbare, quod cadit dominica secunda, in secundam feriam transferatur et pro primis vesperis tantum memoriam habebit. In tertia hebdomada feria quarta, que est quatuor temporum, anticipentur laudes, que in die sancti Thome cadunt cum Ⱥ ad Benedictus Missus est. Eodem die Ⱥ ad nonam Ponent domino.

Feria sexta anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus Ex quo facta est.

Sabbato quatuor temporum historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis. Ad nonam Ⱥ Ecce concipies. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur. In quarta hebdomada in vigilia beati Thome apostoli, que cadit tertia feria, summa missa erit de vigilia et nona de futuro festo. In festo sancti Torlaci memoria, ad matutinas Ⱥ Dies domini, quam require in sexta feria precedentis hebdomade.

Quinta feria. Littera dominicalis A.

Quando festum sancti Andree in quinta feria euenerit, tunc dominica sequens est prima dominica aduentus. Id secundis vesperis huius hebdomade fiat memoria de sancta Barbara. In sabbato huius hebdomade festum sancte Anne in secundis vesperis memoriam tantum recipiat. In hebdomada secunda 11 | ✠.iij.quinta feria anticipantur laudes, que cadunt in die sancti Thome, cum Ⱥ ad Benedictus Uigilate. Eodem die ad nonam Ⱥ Tu es, qui venturus es.

Sexta feria anticipetur festum sancti Torlaci, quod cadit in sabbato sequentis hebdomade. Eodem die ad matutinas memoria Dicite pusilanimes, ad vesperas memoria, Ⱥ Ueniet fortior.

Sabbato anticipentur laudes, que cadunt in die sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus Ecce concipies. Eodem die ad nonam Ⱥ Cantate domino canticum.

Dominica tertia ad secundas vesperas O sapientia imponatur. Sed historia Clama secunda feria inchoabitur cum inuitatorio, laudibus et capitulis proprijs et Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga. Eodem die ad sextam Ⱥ Dicit dominus penitentiam, ad nonam Ⱥ Beatam me dicent.

Tertia feria huius hebdomade anticipetur homilia dominicalis, que cadit in vigilia natiuitatis domini. Eodem die ad Benedictus Ⱥ Tu Bethleem, ad sextam Ⱥ Consurge, consurge, ad nonam Ⱥ Eleuare, eleuare.

In quarta feria, que est quattuor temporum et vigilia sancti Thome apostoli, ipsa vigilia nichil nisi secundam orationem tantum recipiat in missa et festum nona carebit. Ad Benedictus Ⱥ Missus est. Eodem die ad sextam Ⱥ Ponent domino, ad nonam Ⱥ Aue Maria.

Sexta feria, que est quatuor temporum, ad sextam Ⱥ Dies domini, ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium.

Sabbato quattuor temporum inuitatorium de dominica sequenti Surgite, vigilemus. Nocturna dicatur cum suis antiphonis, homilia Anno quintodecimo et responsoria de dominica accipiantur, videlicet sextum Uirgo Israel, septimum Iuraui, octauum Nascetur. Laudes etiam de dominica recipiantur, scilicet Canite tuba cum psalmis in sabbato consuetis. Ad canticum vero Au‹dite, celi› propria antiphona accipiatur de laudibus sabbati, scilicet Expectetur, ad Benedictus Ⱥ Omnis vallis, oratio de quatuor temporibus et commemorationes solite.

In vigilia natiuitatis domini, que cadit dominica quarta, inuitatorium de vigilia Prestolantes ante nocturnales de dominica, ℣ in nocturnis Constantes estote, Crastina die, Hodie scietis. Quinque responsoria de historia dominicali habeantur, scilicet Canite tuba et cetera. Sextum erit Ecce dies veniunt. Tria vero vltima responsoria cum homilia accipiantur de vigilia. ℣ ad laudes Crastina die delebitur. Oratio de vigilia. Post Benedicamus 12fiat memoria de dominica cum Ⱥ Miserunt et ℣ Uox clamantis et oratione dominicali. Hoc anno, eo quod vigilia natiuitatis domini in dominica cadit, responsoria in prima et in horis diurnalibus cum Alleluya cantentur, puta Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.

Sexta feria. Littera dominicalis G.

Quando festum sancti Andree in sexta feria euenerit, tunc dominica sequens est prima dominica aduentus. Festum conceptionis, quod sabbato cadit huius prime hebdomade, eo quod est summum, secundas vesperas retinebit habita memoria de aduentu. Festum Anne, quod cadit secunda dominica aduentus, in secundam feriam transferatur et primas vesperas habebit in dominica cum memoria de aduentu. In hac secunda hebdomada feria sexta anticipentur laudes, que cadunt in die sancti Thome apostoli, cum Ⱥ ad Benedictus Dicite pusillanimes. In sabbato festum sancti Torlaci anticipetur.

In secundis vesperis de sancto Torlaco memoria tantum habeatur.

In tertia hebdomada, feria secunda historia Clama cum inuitatorio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Egredietur virga, ad sextam Ⱥ Dicit dominus penitentiam, ad nonam Ⱥ Beatam me dicent. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.

Tertia feria ad sextam Ⱥ Consurge, consurge, ad nonam Ⱥ Eleuare, eleuare.

Quarta feria, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Missus est. Eodem die ad sextam Ⱥ Ponent domino. Ad nonam Ⱥ Aue Maria.

Quinta feria ad tertiam Ⱥ Consolamini, ad sextam Ⱥ Letamini cum Hierusalem. Summa missa erit de vigilia et nona de futuro festo. In festo sancti Thome, quod cadit sexta feria quatuor temporum, homilia Exurgens Maria pro nona lectione legatur et memoria de quatuor temporibus per Ⱥ Ex quo facta est habeatur et missa de quatuor temporibus post primam celebretur.

Illa autem Ⱥ Noli timere hoc anno locum non habet.

Sabbato quatuor temporum. Ad nonam Ⱥ Ecce concipies.

Quarta dominica, que est vigilia vigilie natiuitatis domini, ad secundas vesperas capitulum Propter Syon non tacebo et cetera, que sequuntur de vigilia habeantur.

Sabbato. Littera dominicalis F. 13 | ✠.iii‹j›.

Quando festum sancti Andree in sabbato euenerit, tunc in secundis vesperis memoriam tantum habebit, quia in crastino est dominica prima aduentus domini. Festum conceptionis Marie, quod cadit dominica secunda aduentus, stabit habita memoria de dominica et homilia dominicalis pro nona lectione legatur. In sabbato huius hebdomade anticipantur laudes, que cadunt in festo sancti Thome apostoli, et homilia quatuor temporum, que cadit in die sancti Thome, similiter anticipetur cum Ⱥ ad Benedictus Omnis vallis. Sed oratio dominicalis † e–t † memoria fiat de martyribus Nichasio et cetera cum alijs consuetis memorijs.

Eodem sabbato. Ad sextam Ⱥ Cantate domino. Ad nonam Ⱥ Ecce concipies, quam require sabbato quatuor temporum.

In tertia hebdomada feria secunda anticipentur laudes, que cadunt in festo sancti Torlaci, cum Ⱥ ad Benedictus Egredietur virga.

Feria tertia huius hebdomade historia Clama cum inuitatorio proprio, laudibus et capitulis proprijs imponatur. Ad Benedictus Ⱥ Tu Bethleem. Ad sextam Ⱥ Consurge, consurge. Ad nonam Ⱥ Eleuare, eleuare. Eodem die O sapientia ad vesperas imponatur.

Feria quarta, que est quatuor temporum, ad Benedictus Ⱥ Missus est. Oratio propria de ieiunio. Eodem die ad sextam Ⱥ Ponent domino. Ad nonam Ⱥ Aue Maria.

Feria quinta ad sextam Ⱥ Consolamini. Ad nonam Ⱥ Letamini cum Hierusalem.

Feria sexta, que est quatuor temporum, et vigilia sancti Thome, ad Benedictus Ⱥ Ex quo facta est. Oratio propria de ieiunio. Ad sextam Ⱥ Dies domini. Ad nonam Ⱥ Hoc est testimonium. Summa missa erit de quatuor temporibus cum memoria de vigilia et festum nona carebit.

In die sancti Thome memoria propria de aduentu Ⱥ Noli timere cum oratione quatuor temporum Deus, qui conspicis. Missa de sancto Thoma post primam, missa vero quatuor temporum pro summa habeatur.

In quarta hebdomada festum sancti Torlaci, quod cadit secunda feria, in primis et secundis vesperis memoriam tantum habebit, reliquum vero officium seruetur suo modo. Ad matutinas memoria erit de aduentu. Ⱥ Dicit dominus penitentiam, quam require feria secunda in hebdomada precedenti.

Nota, quod in omnibus festis 14beate Marie virginis et octauis eorundem, que celebrantur, atque in sabbatinis diebus per annum, quotiens de domina officium agitur, clerici ecclesie Nidrosiensis non ad consuetas et quotidianas horas de domina sed pro illis ad cantica graduum dicenda modo, quo sequitur, teneantur.

Sunt autem cantica graduum quindecim psalmi, videlicet Ad dominum, cum tribularer vsque ad psalmum Laudate nomen domini exclusiue. Qui psalmi isto modo legantur. Primi quinque psalmi, videlicet Ad dominum, Leuaui, Letatus, Ad te leuaui, Nisi quia dominus erat pro defunctis cum vno Requiem eternam dicantur. Post hac Pater noster, Aue Maria, Et ne nos, A porta inferi, Domine, exaudi et cetera.

Collecta

Absolue, quesumus, domine, animas famulorum famularumque tuarum ab omni vinculo delictorum, vt in resurrectionis gloria inter sanctos tuos resuscitati respirent. Per Christum dominum.

Medij vero quinque psalmi, scilicet Qui confidunt, In conuertendo, Nisi dominus edificauerit, Beati omnes, Sepe expugnauerunt pro nobismetipsis et singuli cum Gloria patri dicantur. Deinde Kyrieleyson, Pater noster et cetera. Et ne nos.

℣ Memor esto congregationis tue, quam possedisti ab initio.

Oratio

Deus, cui proprium est misereri semper et parcere, suscipe deprecationem nostram, vt quos delictorum catena constringit, miseratio tue pietatis absoluat. Per Christum dominum nostrum.

Ultimi vero quinque psalmi, videlicet De profundis, Domine, non est exaltatum, Memento, Ecce quam bonum, Ecce nunc, pro cunctorum salute viuorum singuli cum Gloria patri dicantur. Post hoc Kyrie eleyson, Pater noster, Et ne nos.

℣ Saluos fac seruos.

Oratio

Pretende, domine, famulis et famulabus tuis dexteram celestis auxilij, vt et te toto corde perquirant, et que digne postulant, assequantur per Christum, adiutorium nostrum in nomine domini. Qui fecit. Fidelium anime per misericordiam dei requiescant in pace. Amen.

Post domini(cam) trinita(tatis) Deus est historia prima,
In prin(cipio) dat Petrus, Egidi(us) Si bona, Crux Pe(to)
Rem(igius) dat Adaperiat, Omnes sancti quoque Uidi.

15 | A.j.DOMINICA PRIMA ADUENTUS DOMINI

Ad primas vesperas

Super psalmos Ⱥ Leuabit dominus signum in nationibus et congregabit dispersos Israel.

Psalmus Benedictus dominus deus g.viij.

Capitulum Esaie secundo

Uenite ascendamus ad montem domini et ad domum dei Iacob et docebit nos vias suas et ambulabimus in semitis suis, quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.

℟ Ecce dies veniunt, dicitdicit] dicat breviarium dominus, et suscitabo Dauid germen iustum et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iustitiam in terra; Et hoc est nomen, quod vocabunt eum: dominus iustus noster.

℣ In diebus illis saluabitur Iuda, et Israel habitabit confidenter. Et hoc.

Hymnus

Conditor alme syderum,
eterna lux credentium,
Christe, redemptor omnium,
exaudi preces supplicum.

Qui condolens interitu
mortis perire seculum,
saluasti mundum languidum
donans reis remedium.

Uergente mundi vespere,
vti sponsus de thalamo
egressus honestissima
virginis matris clausula,

Cuius forti potentie
genu curuantur omnia,
celestia, terrestria
fatentur nutu subdita.

Te deprecamur, agie,
venture iudex seculi,
conserua nos in tempore
hostis a telo perfidi.

Laus, honor, virtus, gloria
deo patri et filio,
sancto simul paracleto
in sempiterna secula. Amen.

℣ Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem.

In euangelio Ⱥ Ecce nomen veniet de longinquo et claritas eius replet orbem terrarum.

Psalmus Magnificat g.iij.

Sequitur oratio

Excita, quesumus, domine, potentiam tuam et veni, vt ab imminentibus peccatorum nostrorum periculis te mereamur protegente eripi, te liberante saluari. Qui viuis.

Ad completorium

Ⱥ super psalmos Miserere mihi, domine, et exaudi orationem meam.

Capitulum Romanorum xiij

Nox precessit, dies autem appropinquabit. Abijciamus ergo opera tenebrarum et induamur arma lucis, sicut in die honeste ambulemus.

Hymnus

Ueni, redemptor gentium,
ostende partum virginis.
Miretur omne seculum,
talis decet partus deum.

Non ex virile semine
sed mystico spiramine
verbum Dei factum caro
fructusque 16ventris floruit.

Aluus tumescit virginis,
claustra pudoris permanent,
vexilla virtutum micant,
versatur in templo deus.

Procedens de thalamo suo
pudoris aula regia,
gemine gygas substantie,
alacris vt currat viam.

Egressus eius a patre,
regressus eius ad patrem.
Excursus vsque ad inferos,
recursus ad sedem Dei.

Equalis eterno patri,
carnis tropheo accingere,
infirma nostri corporis
virtute firmans perpeti.

Laus, honor.

℣ Memento nostri, domine, in beneplacito populi tui.

℟ Uisita nos in salutari tuo.

Ⱥ Ueni, domine, visitare nos in pace, vt letemur coram te corde perfecto.

Psalmus Nunc dimittis h.iij.

Oratio

Deus, qui noctem illuminas et lucem facis post tenebras, tu a nobis propicius huius noctis repelle insidias, vt a peccatis dormientes et virtutibus vigilantes aduenientis vnigeniti tui digni prestolemur occursum. Qui tecum.

Hoc modo dicatur completorium tam dominicis quam ferijs vsque ad natiuitatem domini precibus capitularibus diebus ferialibus adiunctis. De memoria beate virginisvirginis] virgine breviarium require in fine psalterij post completorium.

Ad matutinas

Inuitatorium Ecce venit rex, occurramus obuiam saluatori nostro.

Psalmus Uenite.

Hymnus

Uerbum supernum prodiens,
a patre olim exiens,
qui natus orbi subuenis
cursu decliui temporis.

Illumina nunc pectora
tuoque amore concrema,
audito vt preconio
sint pulsa, tandem lubrica.

Iudexque cum post aderis
rimari facta pectoris,
reddens vicem pro abditis,
iustisque regnum pro bonis.

Non demum artemur malis
pro qualitate criminis
sed cum beatis compotes
simus perennes celibes.

Laus, honor.

In primo nocturno

Ⱥ Non auferetur sceptrum cum ceteris vt in psalterio notatur a.ij.

Psalmus Beatus vir a.j.

℣ Ex Syon species decoris eius, deus noster manifeste veniet.

Liber Esaie prophete incipiat et vsque ad natalem domini tam dominicis quam ferijs legatur. In fine autem lectionum dicatur Hec dicit dominus deus: Conuertimini ad me et salui eritis quod et in omnibus prophetijs obseruandum est.

Lectio prima. Esaie primo.

Uisio Esaie prophete filij Amos, quam vidit super Iudam et Hierusalem in diebus Ozie, Ioathan, Achaz et Ezechie regum Iuda. Audite, celi, et auribus percipe, terra, quia dominus locutus est. Filios enutriui et exaltaui, ipsi autem spreuerunt me. Hec dicit dominus deus: Conuertimini ad me, et salui eritis.

17 | A.ij.℟ Deo gratias.

℟ Aspiciens a longe ecce video dei potentiam venientem et nebulam totam terram tegentem; Ite obuiam ei et dicite: Nuncia nobis, si tu es ipse, Qui regnaturus es in populo Israel.

℣ Quique terrigene et filij hominum simul in vnum diues et pauper. Ite.

℣ Qui regis Israel, intende, qui deducis velut ouem Ioseph. Qui regnaturus.

‹℣› Tollite portas, principes, vestras, et eleuamini, porte eternales. Nuncia. Gloria.gloria] gloria ℣ breviarium

℟ Aspiciens.

Lectio secunda.

Cognouit bos possessorem suum et asinus presepe domini sui, Israel autem me non cognouit et populus meus non intellexit. Ue genti peccatrici, populo graui iniquitate, semini nequam, filijs sceleratis. Hec dicit.

℟ Aspiciebam in visu noctis et ecce in nubibus celi filius hominis venit Et datum est ei regnum et honor et omnis populus, tribus et lingue seruient ei.

℣ Potestas eius potestas eterna, que non auferetur, et regnum eius, quod non corrumpetur. Et.

Lectio tertia.

Dereliquerunt dominum, blasphemarunt sanctum Israel, abalienati sunt retrorsum. Super quo percutiam vos vltra, addentes preuaricationem? Omne caput languidum et omne cor merens, a planta pedis vsque ad verticem non est in eo sanitas. Hec dicit.

℟ Missus est angelus Gabriel ad Mariam virginem desponsatam Ioseph nuncians ei verbum et expauescit virgo de lumine; Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum: ecce concipies et paries et vocabitur altissimi filius.

℣ Aue Maria, gratia plena, dominus tecum. Ne timeas.

In secundo nocturno

Ⱥ Bethleem, non es a.iiij.

Psalmus Conserua.

℣ Egredietur virga de radice Iesse Et flos de radice eius ascendet.

Lectio quarta.

Terra vestra deserta, ciuitates vestre succense igni. Regionem vestram coram vobis alieni deuorant et desolabitur sicut in vastitate hostili. Et derelinquetur filia Syon vt vmbraculum in vinea et sicut tugurium in cucumerario,cucumerario] cucumeratio breviarium sicut ciuitas, que vastatur. Hec dicit.

℟ Aue Maria, gratia plena, dominus tecum, Spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi; quod enim ex te nascetur sanctum, vocabitur filius dei.

℣ Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco? et respondens angelus dixit ei. Spiritussanctus.

Lectio quinta.

Nisi dominus exercituum reliquisset nobis semen, quasi Sodoma fuissemus et quasi Gomorra similes essemus. Audite verbum domini, principes Sodomorum, auribus percipite legem dei vestri, populus Gomorre. Hec dicit.

℟ Saluatorem expectamus dominum Iesum Christum, Qui reformauit corpus humilitatis nostre configuratum corpori claritatis sue.

℣ Sobrie et iuste et pie viuamus in hoc seculo expectantes beatam spem et aduentum glorie magni Dei. Qui reformauit.

Lectio sexta.

18Quo michi multitudinem victimarum vestrarum? dicit dominus. Plenus sum; holocausta arietum et adipem pinguium et sanguinem vitulorum et agnorum et hircorum nolui. Cum veneritis ante conspectum meum, quis quesiuit hec de manibus vestris, vt ambularetis in atrijs meis? Hec dicit.

℟ Audite verbum domini, gentes, et annunciate illud in finibus terre et insulis, que procul sunt, dicite: Saluator noster adueniet.

℣ Annunciate et auditum facite, loquimini et clamate. Saluator. Gloria. Saluator.

In tertio nocturno

Ⱥ Nox precessit.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

℣ Egredietur dominus de loco sancto suo, Ueniet et saluum faciet populum suum a peccatis eorum.

Secundum Mattheum xxj.

In illo tempore: Cum appropinquasset Iesus Hierosolimam et venisset Betphage ad montem Oliueti, tunc misit duos discipulos suos dicens eis: “Ite in castellum, quod contra vos est, et statim inuenietis asinam alligatam et pullum cum ea,” et reliqua.

Homilia beati Augustini. Lectio septima.

Puto res ipsa exigit, vt queramus diligenter huius euangelice lectionis mysterium. Frequenter enim venit Iesus Hierosolimam, sicut Ioannes testatur, sed nunquam sibi adhibuit ministeria iumentorum neque ramorum virentia circa se ornamenta constituit. Nec ad terribilem laudem sue diuinitatis excitauit animos populi, nisi modo quando, vt pateretur, ascendit. Tu autem.

℟ Ecce virgo concipiet et pariet filium, dicit dominus, Et vocabitur nomen eius admirabilis, deus fortis.

℣ Super solium Dauid et super regnum eius sedebit in eternum. Et.

Lectio octaua.

Ideo cum tanta gloria est ingressus Hierosolimam, vt Iudeorum amplius aduersum se excitaret inuidiam, quia iam tempus passionis eius instabat et non mors eum vrgebat sed ipse aduersum se magis compellebat mortem. Tu.

℟ Obsecro, domine, mitte quem missurus es, Uide afflictionem populi tui, sicut locutus es, veni et libera nos.

℣ A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari. Uide.

Lectio nona.

Quotiens enim de manu sacerdotum elapsus, cum esset inuisibilis factus, euasit? Nam Iudei quando occidere voluerunt, tangere eum non potuerunt. Quando autem Christus secutus est mortem, parcere ei Iudei non potuerunt. Tu.

℟ Ecce dies veniunt.

Te deum non dicatur, loco cuius ℟ Ecce dies repetatur.

℣ Emitte agnum, domine, dominatorem terre, De petra deserti ad montem filie Syon.

In laudibus

Ⱥ

In illa die stillabunt montes dulcedinem et colles fluent lac et mel, alleluya.

Psalmus Dominus regnauit a.vij.

Ⱥ Iocundare, filia Syon, exulta satis, filia Hierusalem, alleluya.

Psalmus Iubilate a.vij.

Ⱥ Ecce dominus veniet 19 | A.iij.et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna, alleluya.

Ⱥ Omnes sitientes, venite ad aquas, querite dominum, dum inueniri potest, alleluya.

Ⱥ Ecce veniet propheta magnus et ipse renouabit Hierusalem, alleluya.

Psalmus Laudate a.vij.

Capitulum Romanorum xiij

Fratres: Scientes, quia hora est iam nos de somno surgere. Nunc enim propior est nostra salus, quam cum credidimus.

Hymnus

Uox clara ecce intonat,
obscura queque increpat,
pellantur eminus somnia,
ab ethere Christus promicat.

Mens iam resurgat torpida,
que sorde extat saucia,
sidus refulget iam nouum,
vt tollat omne noxium.

E sursum agnus mittitur,
laxare gratis debitum,
omnes pro indulgentia,
vocem demus cum lachrimis.

Secundo vt cum fulserit
mundumque horror cinxerit,
non pro reatu puniat
sed pius nos tunc protegat.

Laus.

℣ Uox clamantis in deserto: “Parate viam domino, rectos facite semitas dei nostri.”

In euangelio Ⱥ Spiritussanctus in te descendet, Maria, ne timeas habens in vtero filium dei, alleluya.

Psalmus Benedictus g.viij.

Oratio Excita, quesumus, domine, potentiam vt supra ad vesperas.

Ad primam

Hymnus Iam lucis a.vij.

Ⱥ In illa die.

Psalmus Deus, deus b.j.

Capitulum Nox precessit A.j.

℟ Christe, fili, Qui sedes.

℣ Memento nostri A.j.

Ad tertiam

Hymnus Nunc, sancte, nobis b.v.

Ⱥ Iocundare.

Capitulum Fratres, quia hora est.

℟ Ueni ad liberandum nos, domine deus virtutum.

℣ Et ostende faciem tuam et salui erimus. Domine deus. Gloria. Uenite.

℣ Timebunt gentes nomen tuum, domine, et omnes reges terre gloriam tuam.

Oratio vt supra.

Ad sextam

Hymnus Rector potens b.vj.

Capitulum Ad Romanos xiij

Non in commessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitijs, non in contentione et emulatione; sed induimini Iesum Christum.

℟ Ostende nobis, domine, misericordiam tuam.

℣ Et salutare tuum da nobis. Gloria.

℣ Memento nostri A.j.

Oratio vt supra.

Ad nonam

Hymnus Rerum deus b.vij.

Ⱥ Ecce veniet.

Capitulum Iacobi v

Patientes autem estote et confirmate corda vestra, quoniam aduentus domini appropinquabit.

℟ Super te, Hierusalem, Orietur dominus.

℣ Et gloria eius in te videbitur. Gloria. Super.

℣ Domine deus virtutum, conuerte.

Ad secundas vesperas

Super psalmos ‹Ⱥ› Sede a dextris cum ceteris antiphonis.

Psalmus Dixit dominus g.ij.

Capitulum Esaie ij

Erit in nouissimis diebus preparatus mons, domus domini in vertice montium, et eleuabitur super colles, et fluent ad eum omnes gentes.

℟ Ecce dies veniunt.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate, celi, desuper A.j.

In euangelio Ⱥ Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum; ecce concipies et paries filium, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Quecunque autem festiuitas in qualibet dominica infra aduentum domini euenerit, in secundam feriam differatur.

FERIA SECUNDA

Inuitatorium Regem venturum dominum Uenite adoremus.

Psalmus Uenite f.j.

Hymnus Uerbum supernum A.j.

Ⱥ Dominus defensor.

Psalmus 20Dominus, illuminatio cum ceteris b.viij.

℣ Ex Syon species decoris eius.

Lectio prima. Esaie j.

Ne offeratis vltra sacrificium frustra, incensum abominatio est michi. Neomeniam et sabbatum et festiuitates alias non feram, iniqui enim sunt cetus vestri. Kalendas vestras et solennitates vestras odiuit anima mea, facta sunt michi molesta, laboraui sustinens. Hec dicit.

℟ Aspiciebam in visu A.ij.

Lectio secunda.

Cum extenderitis manus vestras, auertam oculos meos a vobis, et cum multiplicaueritis orationem, non exaudiam. Manus enim vestre sanguine plene sunt. Hec dicit.

℟ Missus est angelus Gabriel ad Mariam A.ij.

Lectio tertia.

Lauamini, mundi estote, auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis. Quiescite agere peruerse, discite benefacere, querite iudicium, subuenite oppresso, iudicate pupillo, defendite viduam et venite et arguite me, dicit dominus. Hec dicit.

℟ Aue Maria A.ij.

℣ Emitte agnum A.ij.

Ad laudes

Ⱥ Miserere mei, deus cum ceteris psalmis ferialibus c.v.

Capitulum Hieremie xxiij

Ecce dies veniunt, dicit dominus, et regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium et iusticiam in terra.

Hymnus Uox clara.

℣ Uox clamantis in deserto.

In euangelio Ⱥ Angelus domini nunciauit Marie, et concepit de spiritu sancto, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Sequuntur preces minores Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie. Pater noster. Et ne.

℣ Ego dixi, domine et cetera vt infra in psalterio b.vj.

Oratio Excita, domine, quesumus A.j.

Commemoratio de beata virgine

Ⱥ Missus est Gabriel angelus ad Mariam virginem desponsatam Ioseph.

℣ Egredietur virga de radice Iesse.

Oratio

Deus, qui de beate Marie virginis vtero verbum tuum angelo nunciante carnem suscipere voluisti, presta supplicibus tuis, vt qui vere eam dei genitricem credimus, eius apud te intercessionibus adiuuemur. Per eundem.

Feria quarta quatuor temporum de beata virgine et habeatur hec Ⱥ Spiritussanctus in te descendet, Maria, ne timeas habens in vtero filium dei, alleluya.

℣ Egredietur.

Oratio Deus, qui de beate Marie vt supra.

De omnibus sanctis

Ⱥ Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna, alleluya.

℣ Congregate illi sanctos eius.

℟ Qui ordinant testamentum eius super sacrificia.

Oratio

Conscientias nostras, quesumus, domine, visitando purifica, vt venie‹n›s Iesus Christus, filius tuus, dominus noster, cum omnibus sanctis paratam sibi in nobis inueniat mansionem. Qui tecum.

Ordine prenotato dicende sunt commemorationes et preces ad matutinas et vesperas singulis diebus vsque ad vigiliam natiuitatis domini exceptis dominicis et festis nouem lectionum. Tunc enim pretermittende sunt. Ab hinc autem vsque post penthecosten solitam mensionem de sancta cruce ad vesperas siue matutinas reticere solemus.

Ad primam

Ⱥ Dicite filie Syon: ecce 21 | A.iiij.rex tuus veniet tibi, Syon, noli timere, ecce rex tuus veniet.

Psalmi consueti cum ceteris prenotatis.

Ad tertiam

Ⱥ Ueni et libera nos, deus noster.

Capitulum

Qui venturus est, veniet, non tardabit. Iam non erit timor in finibus nostris, quoniam ipse est saluator noster.

℟ Ueni ad liberandumliberandum] liderandum breviarium nos, domine deus virtutum.

℣ Timebunt gentes A.iij.

Ad sextam

Ⱥ Tuam, domine, excita potentiam et veni ad saluandum nos.

Capitulum Hieremie iij

Prope est, vt veniat tempus eius et dies eius non elongabuntur. Miserebitur dominus Iacob et Israel saluabitur.

℟ Ostende nobis A.iij.

℣ Memento nostri A.j.

Ad nonam

Ⱥ In tuo aduentu erue nos, domine.

Capitulum Zacharie xiiij

Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna et exibunt de Hierusalem sicut aqua munda et regnabit dominus rex in eternum super omnes gentes.

℟ Super te Hierusalem et cetera. Domine deus virtutum.

Ad vesperas

Ⱥ Inclinauit.

Psalmi feriales g.iij.

Capitulum Hieremie xxiij

In diebus illis saluabitur Iuda et Israel habitabit confidenterconfidenter] confidentur breviarium et hoc est nomen, quod vocabunt eum: dominus iustus noster.

℟ Tu exurgens, domine, Misereberis Syon.

℣ Quia tempus miserendi eius, quia venit tempus. Gloria. Tu exurgens.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate, celi, desuper A.j.

In euangelio Ⱥ Leua, Hierusalem, oculos et vide potentiam regis; ecce saluator venit soluere te a vinculis.

Psalmus Magnificat.

Oratio Excita, quesumus, domine A.j.

Commemoratio de beata virgine

Ⱥ Ne timeas, Maria, inuenisti gratiam apud dominum; ecce concipies et paries filium, alleluya.

℣ Aue Maria.

Oratio

Gratiam tuam, quesumus, domine, mentibus nostris infunde, vt qui angelo annunciante Christi, filij tui, incarnationem cognouimus, per passionem eius et crucem ad resurrectionis gloriam perducamur. Per.

De omnibus sanctis

Ⱥ Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in die illa lux magna, alleluya.

℣ Ecce apparebit dominus super nubem candidam.

℟ Et cum eo sanctorum milia.

Sequitur oratio

Exultemus, quesumus, domine deus noster, omnes recti corde in vnitate fidei congregati, vt veniente filio tuo, saluatore nostro, immaculati occuramus illi in omnium eius sanctorum comitatu. Qui tecum.

Hoc ordine cantentur cursus diurnales per singulas hebdomadas infra aduentum domini, capitulum cum collectis et antiphonis ad Benedictus et Magnificat cantandis tantummodo variatis.

FERIA TERTIA

Inuitatorium Regem venturum A.iij.

Lectio prima. Esaie j.

Si fuerint peccata vestra vt coccinum, quasi nix dealbabuntur, et si fuerint rubra quasi vermiculus, velut lana alba erunt. Si volueritis et audieritis me, bona terre comedetis. Quod si nolueritis et me ad iracundiam prouocaueritis, gladius deuorabit vos, quia os domini locutum est. Hec dicit.

℟ Saluatorem expectamus A.ij.

Lectio secunda.

22Quomodo facta est, inquit dominus, meretrix ciuitas fidelis, plena iudicij? Iusticia habitauit in ea, nunc autem homicide. Argentum tuum versum est in scoriam, vinum tuum mixtum est aqua. Principes tui infideles, socij furum, omnes diligunt munera, sequuntur retributiones. Pupillo non iudicant et causa vidue non ingreditur ad illos. Hec dicit.

℟ Audite verbum domini A.ij.

Lectio tertia.

Propter hoc ait dominus deus exercituum fortis Israel: Heu ego consolabor super hostibus meis et vindicabor de inimicis meis. Et comittam manum meam ad te et excoquam ad purum scoriam tuam et auferam omne stannum tuum. Et restituam iudices tuos, vt fuerunt prius, et consiliarios tuos sicut antiquitus. Post hec vocaberis ciuitas iusti, vrbs fidelis. Hec dicit.

℟ Ecce virgo concipiet A.ij.

In lectione Ⱥ Secundum magnam cum ceteris consuetis.

In euangeliuo Ⱥ Antequam conuenirent, inuenta est Maria habens in vtero de spiritu sancto, alleluya.

Psalmus Benedictus a.vij.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Querite dominum, dum inueniri potest, inuocate eum, dum prope est.

Cetera omnia peragantur sicut superius in precedenti feria notata reperiuntur.

FERIA QUARTA

Lectio prima. Esaie j.

Sion in iudicio redimetur et reducent eam in iusticiam. Et conteret scelestos et peccatores simul, et qui dereliquerunt dominum, consumentur. Confundentur enim ab idolis, quibus sacrificauerunt. Et erubescetis super ortis, quos elegeratis, cum fueritis quasi quercus defluentibus folijs et velut ortus absque aqua. Et erit fortitudo vestra vt fauilla stupe et opus vestrum quasi scintilla et succendetur vtrumque simul et non erit, qui extinguat. Hec dicit.

℟ Obsecro, domine, mitte vt supra A.ij.

Lectio secunda. Esaie ij.

Uerbum, quod vidit Esaias, filius Amos, super Iudam et Hierusalem. Et erit in nouissimis diebus preparatus mons domus domini in vertice montium et eleuabitur super colles. Et fluent ad eum omnes gentes et ibunt populi multi et dicent: “Uenite ascendamus ad montem domini et ad domum dei Iacob et docebit nos vias suas et ambulabimus in semitis eius, quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.” Hec dicit.

℟ Letentur celi et exultet terra; iubilate, montes, laudem, quia dominus noster veniet Et pauperum suorum miserebitur.

℣ Et dominator dominus cum virtute veniet. Et.

Lectio tertia.

Et iudicabit gentes et arguet populos multos. Et conflabunt gladios suos in vomeres et lanceas suas in falces. Non leuabit gens contra gentem gladium nec exercebuntur vltra ad prelium. Domus Iacob, venite et ambulemus in lumine dei nostri. Proiecisti enim populum tuum, domum Iacob, qui repleti sunt vt olim et augures habuerunt 23 | A.v.vt Philistijm et pueris alienis adheserunt. Hec dicit.

℟ Erumpant montes iocunditatem et colles iusticiam, Quia lux mundi dominus cum potentia veniet.

℣ De Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem. Quia lux.

In euangelio Ⱥ Erumpant montes iocunditatem et colles iusticiam, quia lux mundi dominus cum potentia venit.

Psalmus Benedictus a.viij.

Ad vesperas

De euangelio Ⱥ De Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

FERIA QUINTA

Lectio prima. Esaie ij.

Repleta est terra argento et auro et non est finis thesaurorum eius. Et repleta est terra eius equis, innumerabiles quadrige eius. Et repleta est terra eius idolis. Opus manuum suarum adorauerunt, quod fecerunt digiti eorum. Et incurauit se homo et humiliatus est vir. Hec dicit.

℟ Aspiciebam A.ij.

Lectio secunda.

Exaltabitur autem dominus solus in die illa, quia dies domini exercituum super omnem superbum et excelsum et super omnem arrogantem, et humiliabitur, et super omnes cedros Libani sublimes et erectas et super omnes quercus Basan et super omnes montes excelsos et super omnes colles eleuatos et super omnem turrem excelsam et super omnem murum munitum et super omnes naues Tharsis et super omne, quod visu pulchrum est. Hec dicit.

℟ Missus est Gabriel angelus A.ij.

Lectio tertia.

Et incuruabitur omnis sublimitas hominum et humiliabitur altitudo virorum. Et eleuabitur dominus solus in die illa et idola penitus conterentur. Et introibunt in speluncas petrarum et in voragines terre a facie formidinis domini et a gloria maiestatis eius, cum surrexerit percutere terram. Hec dicit.

℟ Aue Maria A.ij.

In euangelio Ⱥ Benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tui.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Expectabo dominum, saluatorem meum, et prestolabor eum, dum prope est, alleluya.

FERIA SEXTA

Lectio prima. Esaie ij.

In die illa proijciet homo idola argenti sui et simulachra auri sui, que fecerat sibi, vt adoraret, talpas et vespertiliones. Et ingredietur scissuras petrarum et cauernas saxorum a facie formidinis domini et a gloria maiestatis eius, cum surrexerit percutere terram. Quiescite ergo ab homine, cuius spiritus in naribus eius est, quia excelsus reputatus est ipse. Hec dicit.

℟ Saluatorem expectamus A.ij.

Lectio secunda. Esaie iij.

Ecce enim dominator dominus exercituum aufert ab Hierusalem et ab Iuda validum etet] est breviarium fortem, omne robur panis et omne robur aque 24et fortem et virum bellatorem, iudicem et prophetam, ariolum et senem, principem super quinquaginta et honorabilem vultu et consiliarium sapientem de architectis et prudentem eloquij mystici. Hec dicit.

℟ Audite verbum domini A.ij.

Lectio tertia.

Et dabo (ait dominus) pueros principes eorum et effeminati dominabuntur eis. Et irruent populus vir ad virum, vnusquisque ad proximum suum. Tumultuabitur puer contra senem et ignobilis contra nobilem. Apprehendet enim vir fratrem suum, domesticum patris sui, et dicet: “Uestimentum tibi est, princeps esto noster, ruina autem hec est sub manu tua.” Hec dicit.

℟ Ecce virgo concipiet A.ij.

In euangelio Ⱥ Ecce veniet deus et homo de domo Dauid sedere in trono, alleluya.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Ex Egypto vocaui filium meum; veniet et saluet populum suum.

Psalmus Magnificat.

SABBATO

Lectio prima. Esaie iij.

Respondebitque in die illa dicens: “Non sum medicus et in domo mea non est panis neque vestimentum; nolite me constituere principem populi. Ruit enim Hierusalem et Iudas concidit, quia lingua eorum et adinuentiones eorum contra dominum, vt prouocarent oculos maiestatis eius. Agnitio vultus eorum respondebit eis et peccatum suum quasi Sodoma predicauerunt nec absconderunt. Ue anime eorum, quoniam reddita sunt eius mala. Dicite iusto, quoniam bene fructum adinuentionum suarum comedet.” Hec.

℟ Obsecro, domine A.ij.

Lectio secunda.

Ue impio in malum, retributio enim manuum eius fiet ei. Populum meum exactores sui spoliauerunt et mulieres dominate sunt eis. Popule meus, qui beatum te dicunt, ipsi te decipiunt et viam gressuum tuorum dissipant. Stat ad iudicandum dominus et stat ad iudicandos populos. Dominus ad iudicium veniet cum senibus populi sui et principibus eius. Uos enim depasti estis vineam meam, rapina pauperis in domo vestra. Hec dicit.

℟ Letentur celi A.iiij.

Lectio tertia.

Et dixit dominus deus: Pro eo, quod eleuate sunt filie Syon et ambulauerunt extento collo et nutibus oculorum ibant et plaudebant et pedibus composito gradu incedebant. Decaluabit dominus verticem filiarum Syon et dominus crinem illarum nudabit. Hec.

℟ Erumpant montes A.v.

In euangelio Ⱥ Syon, noli timere: ecce deus tuus veniet, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Reliqua omnia cum horis diurnalibus, quemadmodum superius notata sunt, peragantur.

DOMINICA SECUNDA

Ad primas vesperas

Super psalmos Ⱥ Hierusalem, respice ad orientem et vide, alleluya.

Psalmus de die g.viij.

Capitulum Esaie iiij

In die illa erit germen domini in magnificentia et gloria et fructus terre sublimis et exultatio 25 | A.vj.magna his, qui saluati fuerint de Israel.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate celi A.j.

In euangelio Ⱥ Uenite ascendamus ad montem domini, quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.

Oratio

Excita, domine, corda nostra ad preparandas vnigeniti tui vias, vt per eius aduentum purificatis tibi mentibus seruire mereamur. Qui tecum.

Inuitatorium Surgite, vigilemus, Quia veniet rex.

Psalmus Uenite.

Hymnus Uerbum supernum A.j.

In primo nocturno

Ⱥ Non auferetur sceptrum de Iuda A.ij.

Lectio prima. Esaie iiij.

In diebus illis: Apprehendent septem mulieres virum vnum dicentes: “Panem nostrum comedemus et vestimentis nostrus operiemur. Tantummodo inuocetur nomen tuum super nos, aufer opprobrium nostrum.” In die illa erit germen domini in magnificentia et gloria et fructus terre sublimis et exultatio his, qui saluati fuerint de Israel. Et erit: omnis, qui relictus fuerit in Syon et residuus in Hierusalem, sanctus vocabitur, omnis, qui scriptus est in vita in Hierusalem. Hec.

℟ Hierusalem, cito veniet salus tua, quare merore consumeris? Nunquid consiliarius non est tibi, quia innouabit te dolor? Saluabo te et liberabo te, noli timere.

℣ Israel, si me audieris, non erit in te deus recens neque adorabis deum alienum; ego enim dominus. Saluabo.

Lectio secunda.

Si abluerit dominus sordem filiarum Syon et sanguinem Hierusalem lauerit de medio eius in spiritu iudicij et spiritu ardoris. Et creabit dominus super omnem locum montis Syon, et vbi inuocatus est, nubem per diem et fumum et splendorem ignis flammantis in nocte, super omnem enim gloriam protectio et tabernaculum erit in vmbraculum diei ab estu et in securitatem et absconsionem a turbine et a pluuia. Hec dicit.

℟ Alieni non transibunt per Hierusalem amplius Nam in illa die stillabunt montes dulcedinem et colles fluent lac et mel, dicit dominus.

℣ Ego veniam, dicit dominus, et sanabo contritiones populi mei. Nam in illa die.

Lectio tertia. Esaie v.

Cantabo dilecto meo canticum patruelis mei vinee sue: vinea facta est dilecto meo in cornu filio olei et sepiuit eam et lapides elegit ex illa et plantauit vineam electam. Et edificauit turrim in medio eius et torcular extruxit in ea. Et expectauit, vt faceret vuas, et fecit labruscas. Hec dicit.

℟ Ecce dominus veniet et omnes sancti eius cum eo et erit in illa die lux magna et exibunt de Hierusalem sicut aqua munda. Et regnabit dominus ineternum super omnes gentes.

℣ Ecce 26cum virtute veniet et regnum in manu eius et potestas et imperium. Et regnabit.

In secundo nocturno

Ⱥ vt supra.

Lectio quarta.

Nunc ergo, habitatores Hierusalem et viri Iuda, iudicate inter me et vineam meam. Quid est, quod debui vltra facere et non feci? An quod expectaui, vt faceret vuas, et fecit labruscas? Et nunc ostendam vobis, quid faciam vinee mee: auferam sepem eius et erit in direptionem. Hec dicit.

℟ Ciuitas Hierusalem, noli flere, quoniam doluit dominus super te Et auferet a te omnem tribulationem.

℣ Ecce in fortitudine veniet et brachium eius dominabitur. Et auferet.

Lectio quinta.

Diruam maceriam eius, ait dominus, et erit in conculcationem et ponam eam desertam. Non putabitur neque fodietur et ascendent super eam vepres et spine et nubibus mandabo, ne pluant super eam imbrem. Uinea autem domini exercituum domus Israel est et viri Iuda germen delectabile eius. Expectauit, vt faceret iudicium, et ecce iniquitas, et iniusticia et ecce clamor. Hec dicit.

℟ Ecce veniet dominus, protector noster sanctus Israel, Coronam regni habens in capite suo.

℣ Et dominabitur a mari vsque ad mare et a flumine vsque ad terminos orbis terre. Coronam.

Lectio sexta.

Ue qui coniungitis domum ad domum et agrum agro copulatis vsque ad terminum loci. Nunquid habitabitis vos soli in medio terre? In auribus meis sunt hec, dicit dominus exercituum. Nisi domus multe deserte fuerint grandes et pulchre et absque habitatore. Decem enim iugera vinearum faciunt lagunculam vnam et triginta modij sementis faciunt modios tres. Hec dicit.

℟ Sicut mater consolatur filios suos, ita consolabor vos, dicit dominus, et de Hierusalem ciuitate, quam elegi, Ueniet vobis auxilium et videbitis et gaudebit cor vestrum.

℣ Dabo in Syon salutem et in Hierusalem gloriam meam. Ueniet. Gloria. Ueniet.

Secundum Lucam xxj.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Erunt signa in sole et luna et stellis et in terris pressura gentium pre confusione sonitus maris et fluctuum,” et reliqua.

Homilia beati Gregorij pape. Lectio septima.

Quod vero dicit: ‘Erunt signa in sole et luna et stellis,’ precursores vicini eiusdem iudicij quasi nuncios indicat. Ad quod est illud prophete: ‘Sol conuertetur in tenebras et luna in sanguinem, antequam veniet dies domini magnus et manifestus.’ Quod autem Lucas ait: ‘Et in terris pressura gentium,’ ipsum esse reor, quod antichristi tempora describens Matheus dicens: ‘Erit enim tribulatio magna, 27 | A.vij.qualis non fuit ab initio mundi vsque modo neque fiet.’ Quod autem Lucas subiungit: ‘Pre confusione sonitus maris et fluctuum,’ preco est illiusque inter cetera mirabilia seculi Ioannes mare habiturum conspexit.

℟ Hierusalem, plantabis vineam in montibus tuis et exultabis, quia dies domini veniet; surge, Syon, conuertere ad deum tuum; Gaude et letare, Iacob, quia de medio gentium saluator tuus veniet.

℣ Exulta satis, filia Syon, iubila, filia Hierusalem. Gaude.

Lectio octaua.

Arescentibus, inquit dominus, hominibus pre timore et expectatione, que superuenient vniuerso orbi. Credo ipsum iudicis aduentum hac sententia designari, quando iuxta alterius loci parabolam omnes, hoc est et prudentes et fatue virgines, insolitoinsolito] in solito breviarium clamore debent suscitari, lampades ornant, id est secum sua opera numerant, pro quibus maximo cum timore iam iamque instantem eterni discriminis expectant aduentum. Tu autem.

℟ Egredietur dominus de Samaria ad portam, que respicit ad orientem, et veniet in Bethleem ambulans super aquas redemptionis Iude; Tunc saluus erit omnis homo, quia ecce veniet.

℣ Et preparabitur in misericordia solium eius et sedebit super illud iudicans in equitate. Tunc.

Lectio nona.

Tunc itaque superueniente vniuerso orbi timore et expectatione districti examinis multi, qui in hoc mundo florere videbantur, cum se sine fructu conspexerint, arescent. Tunc fides, que sine operibus visa probante se iusti iudicis igne marcescet. Et tunc videbunt filium hominis venientem in nube cum potestate magna et maiestate. In potestate et maiestate visuri sunt, quem in humilitate positum audire noluerunt, vt virtutem eius tanto tunc districtius sentiant, quanto nunc ceruicem cordis ad eius patientiam non inclinant.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

℣ Emitte agnum, domine A.ij.

In laudibus

Ⱥ

Ecce in nubibus celi dominus veniet cum potestate magna, alleluya.

Psalmus Dominus regnauit a.vij.

Ⱥ Urbs fortitudinis nostre Syon saluator, ponetur in ea murus et antemurale; aperite portas, quia nobiscum deus, alleluya.

Psalmus Iubilate a.vij.

Ⱥ Ecce apparebit dominus et non mentietur; si moram fecerit, expecta eum, quia veniet et non tardabit, alleluya.

Ⱥ Montes et colles cantabunt coram deo laudem et omnia ligna siluarum plaudent manibus, quoniam veniet dominus dominator in regnum eternum, alleluya, alleluya.

Ⱥ Ecce dominus noster cum virtute veniet, vt illuminet oculos seruorum suorum, alleluya.

Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum Romanorum xv

Fratres: quecunque scripta 28sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt, vt per patientiam et consolationem scripturarum spem habeamus.

Hymnus Uox clara A.iij.

℣ Uox clamantis A.iij.

Ⱥ Super solium Dauid et super regnum eius sedebit in eternum, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Ad primam

Ⱥ Ecce in nubibus.

Psalmus Deus, deus meus, respice cum ceteris b.j.

Ad tertiam

Capitulum Fratres, quecunque scripta sunt.

℟ Ueni ad liberandum A.iij.

Ad sextam

Capitulum Romanorum xv

Deus autem patientie et solacij det vobis idipsum sapere in alterutrum secundum Iesum Christum, vt vnanimes vno ore honorificetis deum et patrem domini nostri Iesu Christi.

℟ Ostende nobis vt supra.

Ad nonam

Ⱥ Ecce dominus noster.

Capitulum Romanorum xv

Deus autem spei repleat vos omni gaudio et pace in credendo, vt abundetis in spe et virtute spiritussancti.

℟ Super te, Hierusalem.

Ad vesperas

Capitulum Esaie xj

Erit radix Iesse, et qui exurget regere gentes, in eum gentes sperabunt.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate, celi A.j.

Ⱥ Beata es, Maria, que credidisti; perficientur in te, que dicta sunt tibi a domino, alleluya.

Psalmus Magnificat.

FERIA SECUNDA

Inuitatorium Regem venturum A.iij.

Hymnus Uerbum supernum A.j.

Lectio prima. Esaie v.

Ue qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et ad potandum vsque ad vesperam, vt vino estuetis. Cythara et lyra et tympanum et tibia et vinum in conuiuijs vestris, et opus domini non respicitis nec opera manuum eius consideratis. Ideo captiuus ductus est populus meus, dicit dominus, quia non habuit scientiam et nobiles eius interierunt fame et multitudo eius siti exaruit. Hec.

℟ Alieni non transibunt A.vj.

Lectio secunda.

Propterea dilatauit infernus animam suam et aperuit os suum absque vllo termino. Et descendent fortes et sublimes eius gloriosi et populus eius ad eum. Et incuruabitur homo et humiliabitur vir et oculi sublimium deprimentur. Et exaltabitur dominus exercituum in iudicio et deus sanctus sanctificabitur in iusticia et pascentur agni iuxta ordinem suum et deserta in vbertatem versa aduene comedent ea. Hec.

℟ Ecce dominus veniet A.vj.

Lectio tertia.

Ue qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis et quasi vinculum plaustri peccatum. Qui dicitis: “Festinet et cito veniat opus eius, vt videamus, et appropiet et veniat consilium sancti Israel et sciemus illud.” Ue qui dicitis malum bonum et bonum malum ponentes lucem tenebras et tenebras lucem, ponentes amarum dulce et dulce amarum. Hec.

℟ 29 | A.viij.Ciuitas Hierusalem A.vj.

℣ Emitte agnum, domine A.ij.

Capitulum Ecce dies veniunt A.iij.

Hymnus Uox clara A.iij.

℣ Uox clamantis A.iij.

Ⱥ De celo veniet dominator dominus et in manu eius honor et imperium.

Psalmus Benedictus.

Oratio dominicalis cum memorijs vt supra.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Ecce rex venit, dominus terre, et ipse auferet iugum captiuitatis vestre.

Psalmus Magnificat.

Preces capitulares.

FERIA TERTIA

Lectio prima. Esaie v.

Ue qui sapientes estis in oculis vestris et coram vobismetipsis prudentes. Ue qui potentes estis ad bibendum vinum et viri fortes ad miscendam ebrietatem, qui iustificatis impium pro muneribus et iusticiam iusti aufertis ab eo. Propter hoc, sicut deuorat stipulam lingualingua] et lingua breviarium ignis et calor flamme exurit, sic radix eorum quasi fauilla erit et germen eorum vt puluis ascendet. Hec dicit.

℟ Ecce veniet dominus A.vj.

Lectio secunda.

Abiecerunt enim legem domini exercituum et eloquium sancti Israel blasphemauerunt. Ideo iratus est furor domini in populos et extendit manum suam super eos et percussit eos et conturbaticonturbati] conturbate breviarium sunt montes. Et facta sunt morticina eorum quasi stercus in medio platearum. In omnibus his non est auersus furor eius sed adhuc manus eius extenta. Hec dicit.

℟ Sicut mater consolatur A.vj.

Lectio tertia. Esaie vj.

In anno, quo mortuus est rex Ozias, vidi dominum sedentem super solium excelsum et eleuatum et plena erat omnis terra maiestate eius et ea, que sub ipso erant, replebant templum. Seraphin stabant super illud, sex ale vni et sex ale alteri. Duabus alis velabant faciem eius et duabus velabant pedes eius et duabus volabantvolabant] velabant breviarium et clamabant alter ad alterum et dicebant: “Sanctus, sanctus, sanctus dominus deus exercituum, plena est omnis terra gloria eius.” Hec dicit.

℟ Hierusalem, plantabis A.vij.

Ⱥ Super te, Hierusalem, orietur dominus et gloria eius in te videbitur.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Uox clamantis in deserto: parate viam domino, rectas facite semitas dei nostri.

Psalmus Magnificat.

FERIA QUARTA

Lectio prima.

Et commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis et domus impleta est fumo et dixi: “Ue michi, quia tacui, quia vir pollutus labijs ego sum et in medio populi polluta labia habentis ego habito.” Et regem exercituum dominum vidi oculis meis. Et volauit vnus ad me de seraphin et in manu eius calculus, quem forcipe tulerat de altari. Et tetigit os meum et dixit: “Ecce hoc tetigit labia tua et auferetur iniquitas tua et peccatum tuum mundabitur.” Hec.

℟ Egredietur dominus de Samaria A.vij.

Lectio secunda.

30Et audiui vocem domini dicentis: “Quem mittam et quis ibit ex vobis?” Et dixi: “Ecce mitte me, domine.” Et dixit: “Uade et dices populo huic: Audite audientes et nolite intelligere et videte visionem et nolite cognoscere.” Hec dicit.

℟ Docebit nos dominus vias suas et ambulabimus in semitis eius, Quia de Syon exibit lex et verbum domini de Hierusalem.

℣ Uenite ascendamus ad montem domini et ad domum dei Iacob. Quia.

Lectio tertia.

Exceca cor populi huius et aures eius aggraua et oculos eius claude, ne forte videat oculis suis et auribus audiat et corde suo intelligat et conuertatur et sanem eum. Et dixi: “Usquequo, domine?” Et dixit: “Donec desolentur ciuitates absque habitatore et domus sine homine et terra relinquatur deserta et longe faciet dominus homines ab ea et multiplicabitur que derelicta fuerit in medio terre et adhuc in ea decimatio. Et conuertetur et erit in ostensionem sicut therebintus et sicut quercus, que expandit ramos suos. Semen sanctum erit id, quod steterit in ea.” Hec dicit.

℟ Leua, Hierusalem, oculos, et vide potentiam regis, Ecce saluator veniet soluere te a vinculis.

℣ Leua in circuitu oculos tuos et vide et contemplare. Ecce saluator.

In euangelio Ⱥ Ecce mitto angelum meum, qui preparabit viam ante faciem tuam.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Syon renouaberis et videbis iustum tuum, qui venturus est in te.

Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA

Lectio prima. Esaie vij.

Factum est autem in diebus Achaz, filij Ioathan, filij Ozie, regis Iuda, ascendit Rasin, rex Syrie, et Facee, filius Romelie, rex ‹Israel›, in Hierusalem ad preliandum contra eam et non potuerunt debellare eam. Et nunciauerunt domui Dauid dicentes: “Requieuit Syria super Effraim et commotum est cor eius et cor populi eius, sicut mouentur ligna siluarum a facie venti.” Hec dicit.

℟ Hierusalem, surge et sta in excelso et vide Iocunditatem, que veniet tibi a deo tuo.

℣ Leua oculos tuos in circuitu et vide et contemplare. Iocunditatem.

Lectio secunda.

Dixit autem dominus ad Esaiam: Egredere in occursum Acha et tu et qui derelictus est, Iasub, filius tuus, ad extremum aqueductus piscine superioris in via agri fullonis et dices ad eum: “Uide, ne sileas, noli timere et cor tuum ne formidet a duabus caudis titionum fumigantium istorum in ira furoris Rasin, regis Syrie, et filij Romelie, eo quod consilium ingerit contra te Syria in malum Effraim et filiusfilius] fil us breviarium Romelie dicentes: ‘Ascendamus ad Iudam et suscitemus 31 | B.j.eum et euellamus eum ad nos et ponamus regem in medio eius filium Tabeel.'” Hec.

℟ Ecce veniet dominus, princeps regum terre; Beati, qui parati sunt occurrere illi, habebunt partem in ciuitate sancta Hierusalem.

℣ A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari. Beati.

Lectio tertia.

Hec dicit dominus deus: Non stabit et non erit illud sed caput Syrie Damascus et caput Damasci Rasin. Et adhuc sexaginta et quinque anni et desinet Effraim esse populus et caput Effraim Samaria et caput Samarie filius Romelie. Si non crederitis, non permanebitis. Hec.

℟ Rex noster adueniet Christus, Quem Ioannes predicauit agnum esse venturum.

℣ Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi. Quem.

Ⱥ Tu es, qui venturus es, an alium expectamus? Ut saluum facias populum tuum.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus calciamenta soluere.

Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA

Lectio prima. Esaie vij.

Et adiecit dominus loqui ad Achaz dicens: “Pete tibi signum a domino deo tuo in profundum inferni siue in excelsum supra.” Et dixit Achaz: “Non petam et non tentabo dominum.” Et dixit: “Audite ergo, domus Dauid. Nunquid parum vobis est molestos esse hominibus, quia molesti estis et deo meo? Propter hoc dabit dominus ipse vobis signum. Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emmanuel. Butirum et mel comedet, vt sciat reprobare malum et eligere bonum.” Hec.

℟ Alieni non transibunt A.vj.

Lectio secunda.

Hec dicit dominus deus: Antequam sciat puer reprobare malum et eligere bonum, derelinquetur terra, quam tu detestaris, a facie duorum regum suorum. Adducet dominus super te et super populum tuum et super domum patris tui dies, qui non venerunt a diebus separationis Effraim a Iuda cum rege Assyriorum. Hec.

℟ Ecce dominus veniet A.vj.

Lectio tertia.

Et erit in die illa: sibilabit dominus musce, que est in extremo fluminum Egypti, et api, que est in terra Assur. Et venient et requiescent omnes in torrentibus vallium et cauernis petrarum et in omnibus frutectis et vniuersis foraminibus. In diebus illis radet dominus in nouacula conducta in his, qui trans flumen sunt, in rege Assyriorum caput et pilos pedum et barbam vniuersam. Hec dicit.

℟ Ciuitas Hierusalem A.vj.

Ⱥ Dicite, pusillanimes, confortamini, ecce dominus deus noster veniet.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Ueniet fortior me post me, cuius non sum dignus soluere corrigiam 32calciamentorum eius.

Psalmus Magnificat.

SABBATO

Lectio prima. Esaie vij.

Et erit in die illa: nutriet homo vaccam boum et duas oues et pre vbertate lactis comedet butirum. Butirum et mel comedet omnis, qui relictus fuerit in medio terre. Hec.

℟ Ecce veniet dominus A.vj.

Lectio secunda.

Et erit in die illa: omnis locus, vbi fuerint mille vites, mille argenteis, et in spinas et in vepres erunt. Cum sagittis et arcu ingredientur illuc, vepres enim et spine erunt in vniuersa terra. Et omnes montes, qui in sarculo sarrientur, non veniet illuc terror spinarum et veprium et erit in pascuam bouis et in conculcationem pecoris. Hec.

℟ Sicut mater A.vj.

Lectio tertia. Esaie viij capitulum.

Et dixit dominus ad me: Sume tibi librum grandem et scribe in eo stilo hominis: Uelociter spolia detrahe, cito predare. Et adhibui mihi testes fideles Uriam sacerdotem et Zachariam, filium Barachie, et accessi ad prophetissam et concepit et peperit filium. Hec.

℟ Hierusalem, plantabis A.vij.

Ⱥ Cantate domino canticum nouum, laus eius ab extremis terre.

Psalmus Benedictus.

DOMINICA TERTIA

Ad primas vesperas

Ⱥ super psalmos Dabit ei dominus sedem Dauid, patris sui, et regnabit ineternum.

Capitulum Genesis xlix

Non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femore eius, donec veniat, quiqui] qui qui breviarium mittendus est, et ipse erit expectatio gentium.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate, celi, desuper A.j.

Ⱥ Ante me non est formatus deus et post me non erit, quia michi curuabitur omne genu et confitebitur omnis lingua.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Aurem tuam, quesumus, domine, precibus nostris accommoda et mentis nostre tenebras gratia tue visitationis illustra. Qui viuis.

Inuitatorium Rex noster adueniet Christus, Quem Ioannes predicauit agnum esse venturum.

Psalmus Uenite.

Hymnus, antiphona, versiculus vt supra.

Lectio prima. Esaie viij.

Dixit autem dominus ad me: Uoca nomen eius, accelera, spolia detrahe, festina predari, quia antequam sciat puer vocare patrem suum et matrem suam, auferetur fortitudo Damasci et spolia Samarie coram rege Assyriorum. Hec.

℟ Ecce apparebit dominus super nubem candidam, et cum eo sanctorum milia, habens in vestimento et in femore suo scriptum: Rex regum et dominus dominantium.

℣ Apparebit in finem et non mentietur; si moram fecerit, expecta eum, quia veniens veniet. Rex.

Lectio secunda.

Et adiecit dominus loqui ad me dicens: Pro eo, quod abiecit populus iste aquas Siloe, que vadunt cum silentio, et assumpsit magis Rasin, et filium Romelie, ideo adducet super eos 33 | B.ij.dominus aquas fluminis fortes et multas, regem Assyriorum et omnem gloriam eius. Et ascendet super omnes riuos eius et fluet super vniuersas ripas eius. Et ibit per Iudam inundans et transiens vsque ad colles veniet. Et erit extensio alarum eius implens latitudinem terre tue, o Emmanuel. Hec dicit.

℟ Bethleem, ciuitas dei summi, ex te exiet dominator Israel et egressus eius sicut a principio dierum eternitatis et magnificabitur in medio vniuerse terre; Et pax erit in terra nostra, dum venerit.

℣ Loquetur pacem gentibus et potestas eius a mari vsque ad mare. Et pax.

Lectio tertia.

Congregamini, populi, et vincimini; et audite, vniuerse procul terre. Confortamini et vincimini. Accingite vos et vincimini. Inite consilium et dissipabitur. Loquimini verbum et non fiet, quia nobiscum deus. Hec dicit.

℟ Qui venturus est, veniet et non tardabit; iam non erit timor in finibus nostris, Quoniam ipse est saluator noster.

℣ Deponet omnes iniquitates nostras et proijciet omnia peccata nostra. Quoniam.

In secundo nocturno

Ⱥ Bethleem vt supra.

Lectio quarta.

Hec enim ait dominus ad me: Sicut in forti manu erudiuit me, ne irem in via populi huius, dicens: Non dicatis ‘coniuratio’. Omnia enim, que loquitur populus iste, coniuratio est. Et timorem eius ne timeatis neque paueatis. Dominum exercituum ipsum sanctificate. Ipse pauor vester ipseque terror vester et erit vobis in sanctificationem, in lapidem autem offensionis et in petram scandali duabus domibus Israel, in laqueum et in ruinam habitantibus Hierusalem. Hec dicit.

℟ Egypte, noli flere, quia dominator tuus veniet tibi, ante cuius conspectum mouebuntur abyssi, Liberare populum suum de manu potentie.

℣ Ecce veniet dominus exercituum, deus tuus, in potestate magna. Liberare populum.

Lectio quinta.

Ecce ego et pueri mei, quos dedit michi dominus in signum et in portentum Israel a domino exercituum, qui habitat in monte Syon. Et cum dixerint ad vos: “Querite a phitonibus et a diuinis, qui strident in incantationibus suis,” nunquid non populus a deo suo requiret visionem pro viuis et mortuis, ad legem magis et ad testimonium? Hec.

℟ Prope est, vt veniat tempus eius, et dies eius non elongabuntur; Miserebitur dominus Iacob, et Israel saluabitur.

℣ Qui venturus est, veniet et non tardabit, iam non erit timor in finibus nostris. Miserebitur.

Lectio sexta.

Quod si non dixerint iuxta verbum hoc, non erit illis matutina lux. Et transibit per eam, corruet et esuriet, et cum 34esurierit, irascetur et maledicet regi suo et deo suo. Et suspiciet sursum et ad terram intuebitur et ecce tribulatio et tenebre et dissolutio et angustia et caligo persequens et non poterit auolare de sua angustia. Hec.

℟ Montes Israel, ramos vestros expandite et florete et fructus facite; Prope est, vt veniat dies domini.

℣ Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem. Prope.

Secundum Matheum xj.

In illo tempore: Cum audisset Ioannes in vinculis opera Christi, mittens duos de discupulis suis ait illi: “Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?” et reliqua.

Homilia Gregorij. Lectio septima.

Ad Iordanis fluenta positus Ioannes, quia dominus redemptor mundi esset, asseruit. Missus vero in carcerem, an ipse veniat requirit, non quia ipsum redemptorem mundi esse dubitat sed querit, vt sciat, si is, qui per se in mundum venerat, per se etiam ad inferni claustra descendat. Tu.

℟ Descendet dominus sicut pluuia in vellus, Orietur in diebus eius iusticia et abundantia pacis.

℣ Et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes seruient ei. Orietur.

Lectio octaua.

Quem enim precurrens mundo nunciauerat, hunc moriendo et ad inferos precurrebat. Ait ergo: “Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?” Ac si aperte dicat: “Sicut pro hominibus nasci dignatus es, an etiam pro hominibus ad inferos descendere digneris insinua, vt qui natiuitatis tue precursor extiti, descensionis tue ad inferos etiam precursor fiam et venturum inferno te nunciem, quem iam venisse mundo nunciaui.” Tu autem.

℟ Ecce radix Iesse ascendet in salutem populorum, ipsum gentes deprecabuntur Et erit nomen eius gloriosum.

℣ Dabit ei dominus deus sedem Dauid, patris eius, et regnabit ineternum. Et erit.

Lectio nona.

Nam, fratres, tanto deus ab hominibus dignius honorandus est, quanto pro hominibus et indigna susceperit. Quid est ergo dicere: “Beatus, qui non fuerit scandalizatus in me,” nisi aperta voce abiectionem mortis sue humilitatemque signare? Ac si patenter dicat: “Mira quidem facio sed abiecta perpeti non dedignor. Quia ego moriendo te subsequor, cauendum valde est hominibus, ne in me mortem despiciant, qui signa venerantur.” Unde et Paulus dicit: “Nos autem predicamus Christum crucifixum, Iudeis quidem scandalum, gentibus autem stulticiam.” Tu autem.

℟ Ecce dies A.j.

℣ Emitte agnum A.ij.

In laudibus

Ⱥ

35 | B.iij.Ueniet dominus et non tardabit et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit se ad omnes gentes, alleluya.

Ⱥ Hierusalem, gaude gaudio magno, quia venit tibi saluator, alleluya.

Ⱥ Dabo in Syon salutem et in Hierusalem gloriam meam, alleluya.

Ⱥ Montes et omnes colles humiliabuntur et erunt praua in directa et aspera in vias planas; veni, domine, et noli tardare, alleluya.

Ⱥ Iuste et pie viuamus in hoc seculo expectantes beatam spem et aduentum domini.

Capitulum j ad Corinthios iiij

Fratres, sic nos existimet homo, vt ministros Christi et dispensatores ministeriorum dei. Hic iam queritur inter dispensatores, vt fidelis quis inueniatur.

Hymnus Uox clara A.iij.

℣ Uox clamantis A.iij.

Ⱥ Ioannes autem cum audisset in vinculis opera Christi, mittens duos de discipulis suis ait illi: “Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?”

Psalmus Benedictus.

Oratio Aurem tuam.

Ad primam

Ⱥ Ueniet dominus vt supra.

Psalmus Deus, deus meus cum ceteris b.j.

Ad tertiam

Ⱥ Hierusalem, gaude vt supra.

Capitulum Fratres, sic nos existimet homo.

Ad sextam

Capitulum j Corinthiorum iiij

Michi autem pro minimo est, vt a vobis iudicer aut ab humano die sed neque meipsum iudico.

Ad nonam

Capitulum j Corinthiorum iiij

Nichil michi conscius sum sed non in hoc iustificatus sum, qui autem iudicat me, dominus est.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Sede a dextris meis.

Psalmus Dixit dominus.

Capitulum j Corinthiorum iiij

Nolite ante tempus iudicare, quoadusque veniat dominus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium; et tunc laus erit vnicuique a deo.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate, celi A.j.

Ⱥ Tu es, qui venturus es, an alium expectamus? Dicite Ioanni, que vidistis: ad lumen redeunt ceci, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio dominicalis.

FERIA SECUNDA

Lectio prima. Esaie x.

Ue qui condunt leges iniquas et scribentes iniusticiam scripserunt, vt opprimerent in iudicio pauperes et vim facerent cause humilium populi mei, vt essent vidue preda eorum, et pupillos diriperent. Quid facietis in die visitationis et calamitatis de longe venientis? Ad cuius confugientis auxilium? Et vbi derelinquetis gloriam vestram, ne incuruemini sub vinculo et cum interfectis cadatis? Super omnibus his non est auersus furor eius sed adhuc manus eius extenta. Hec dicit.

℟ Bethleem, ciuitas B.ij.

Lectio secunda.

Ue Assur, virga furoris mei et baculus ipse est, in manu eius indignatio mea. 36Ad gentem fallacem mittam eum et contra populum furoris mei mandabo illi, vt auferat spolia et diripiat predam et ponat illum in conculcationem quasi in lutum platearum. Hec dicit.

℟ Qui venturus est B.ij.

Lectio tertia.

Ipse autem non sic arbitrabitur et cor eius non ita estimabit sed ad conterendum erit cor eius et ad internetionem gentium non paucarum. Dicet enim: Nunquid non principes mei simul reges sunt? Nunquid non vt Carchamis sic Calanno et vt Arphat sic Emath? Nunquid non vt Damascus sic Samaria? Hec.

℟ Egypte, noli flere B.ij.

In euangelio Ⱥ Dicit dominus: Penitentiam agite, appropinquabit enim regnum celorum, alleluya.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Beatam me dicent omnes generationes, quia ancillam humilem respexit deus.

FERIA QUARTA

Lectio prima. Esaie x.

Quomodo inuenit manus mea regna idoli, sic et simulachra eorum de Hierusalem et de Samaria? Nunquid non sicut feci Samarie et idolis eius, sic faciam Hierusalem et simulachris eius? Hec dicit.

℟ Prope est A.ij.

Lectio secunda.

Et erit, cum impleuerit dominus cuncta opera sua in monte Syon et in Hierusalem, visitabo super fructum magnifici cordis regis Assur et super gloriam altitudinis oculorum eius. Dixit enim: In fortitudine manus mee feci et in sapientia mea intellexi. Hec.

℟ Montes Israel B.ij.

Lectio tertia.

Abstuli, inquit Assur, terminos populorum et principes eorum depredatus sum et detraxi quasi potens in sublimi residentes. Et inuenit quasi nidum manus mea fortitudinem populorum et sicut colliguntur oua, que derelicta sunt, sic vniuersam terram ego congregaui. Et non fuit, qui moueret pennam et aperiret os et ganniret. Hec.

℟ Descendet dominus B.ij.

In euangelio Ⱥ Consurge, consurge, induere fortitudinem, brachium domini.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Eleuare, eleuare, consurge, Hierusalem, solue vincula colli tui, captiua filia Syon.

FERIA QUARTA

Si fuerit ieiunium:

Secundum Lucam j.

In illo tempore: Missus est Gabriel angelus a deo in ciuitatem Galilee, cui nomen Nazareth, ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph, de domo Dauid, et nomen virginis Maria, et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem. Lectio prima.

Exordium nostre redemptionis, fratres charissimi, hodierna nobis sancti euangelij lectio commendat, que angelum de celo a deo missum narrat ad virginem, vt nouam in carne natiuitatem filij dei predicaret. Per quam nos abiecta vetustate noxia renouari 37 | B.iiij.atque inter filios dei computari possimus. Ut ergo ad promissa salutis mereamur dona pertingere, primordijs eius intenta curemus aure percipere. Tu.

℟ Ueni, domine, et noli tardare, relaxa facinora plebis tue Et reuoca dispersos in terram suam.

℣ A solis ortu et occasu, ab aquilone et mari. Et reuoca dispersos.

Lectio secunda.

Missus est, inquit, Gabriel angelus a deo. Aptum profecto humane restaurationis principium, vt angelus a deo mitteretur ad virginem partu consecrandam diuino, quia prima perditionis humane fuit causa, cum serpens a diabolo mitteretur ad mulierem spiritu superbie decipiendam, immo ipse in serpente diabolus veniebat, qui genus humanum deceptis parentibus primis immortalitatis gloria nudauit. Tu autem.

℟ Festina, ne tardaueris, domine, Et libera populum tuum.

℣ Ueni, domine, et noli tardare, relaxa facinora plebi‹s› tue. Et libera.

Lectio tertia.

Ingressus angelus ad Mariam dixit: “Aue, Maria, gratia plena.” Nota tamen ad quam ingressum angelum audis. Uere quidem et singulari gratia erat plena, que et virginitatis gratiam tenuit et fecunditatis gloriam acquisiuit. “Dominus tecum.” Uere dominus tecum, cui fide et amore specialiter adheseras. Sed iam specialius tecum, qui sua diuinitate tuam carnalem contingens substantiam vnus in te deus homo personaliter factus est Christus. Unus idem dei patris et filius. Tu autem.

℟ Ecce radix B.ij.

Ⱥ Missus est Gabriel angelus ad Mariam virginem desponsatam Ioseph.

Psalmus Benedictus.

Alia Ⱥ Ponent gloriam domino et laudem eius in insulis annunciabunt, quia ecce veniet et non tardabit.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt redemptionis nostre ventura solennitas et presentis nobis vite subsidia et eterne beatitudinis premia largiatur. Per dominum.

Commemoratio solita fiat cum hac Ⱥ Spiritus sanctus in te descendet vt supra A.iij.

Ad vesperas

Ⱥ Aue, Maria, gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus.

Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA

Lectio prima.

Nunquid gloriabitur securis contra eum, qui secat in ea, aut exaltabitur serra contra eum, a quo trahitur? Quomodo si eleuetur virga contra eleuantem se et exaltetur baculus, qui vtique lignum est. Propter hoc mittet dominator dominus exercituum in pinguibus eius tenuitatem et subtus gloriam eius succensa ardebit quasi combustio ignis. Et erit lumen Israel in igne et sanctus eius in flamma, et succendetur et deuorabitur spina eius et vepres in die vna. Hec dicit.

℟ 38Bethleem, ciuitas B.ij.

Lectio secunda.

Et erit in die illa: non adijciet residuum Israel et hi, qui fugerint de domo Iacob, inniti super eo, qui percutit eos, sed innitetur super dominum sanctum Israel. In veritate reliquie conuertentur, reliquie, inquam, Iacob ad deum fortem. Hec dicit.

℟ Qui venturus est, venietveniet] veniat breviarium B.ij.

Lectio tertia.

Si enim fuerit populus tuus, Israel, quasi arena maris, reliquie conuertentur ex eo. Consummatio abbreuiata mundabit iusticiam. Consummationem enim et abbreuiationem dominus deus exercituum faciet in medio omnis terre. Propter hoc hec dicit dominus deus exercituum: Noli timere, populus meus, habitator Syon, ab Assur. In virga enim percutiet te et baculum suum leuabit super te in via Egypti. Hec dicit.

℟ Egypte, noli flere B.ij.

In euangelio Ⱥ Consolamini, consolamini, popule meus, dicit dominus deus vester.

Ad vesperas

Ⱥ Letamini cum Hierusalem et exultate in ea, omnes, qui diligitis eam ineternum.

Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA

Expositio super euangelium, si ieiunium quarti temporis inciderit in hunc diem.

Secundum Lucam j.

In illo tempore: Exurgens Maria abijt in montana cum festinatione, in ciuitatem Iuda, et intrauit domum Zacharie et salutauit Elizabeth, et reliqua.

Homilia eiusdem lectionis.

Magna est humilitas Marie, que non dedignatur inferiorem visitare. Unde satis apte post salutationem angeli in montana subijt, que post tam excellentem diuini muneris collationem humilitatis gressibus ad alta virtutum culmina se transtulit.

℟ Ecce apparebit B.j.

Lectio secunda.

Abijt Maria cum festinatione, que omnes precessit humilitate. Uenit autem in ciuitatem Iuda, id est confessionis, quia totus iste sanctarum mulierum occursus expletus est in confessione diuine laudis.

℟ Bethleem, ciuitas B.ij.

Lectio tertia.

Sic fidelis anima concepto verbo statim ad opus virtutum exurgens per humilitatem ad confessionem festinat et intrans domum ecclesiastici sacerdotij salutaris doctrine amplectitur disciplinam.

℟ Qui venturus B.ij.

In euangelio Ⱥ Ex quo facta est vox salutationis tue in auribus meis, exultauit in gaudio infans in vtero meo; beata virgo, que credidisti.

Psalmus Benedictus.

Si ieiunium fuerit, dicatur hec oratio

Excita, quesumus, domine, potentiam tuam et veni, vt hi, qui in tua pietate confidunt, ab omni citius aduersitate liberentur. Qui viuis.

Si vero ieiunium non fuerit,

Ⱥ Dies domini sicut fur ita in nocte veniet; et vos estote parati, 39 | B.v.quia qua hora non putatis, filius hominis veniet.

Psalmus Benedictus a.viij. cum oratione dominicali.

Ad vesperas

Ⱥ Hoc est testimonium, quod perhibuit Ioannes: qui post me venit ante me factus est.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

SABBATO

Si ieiunium fuerit, legatur euangelium secundum Lucam.

Luce iij.

Anno quintodecimo imperij Tyberij Cesaris procurante Pontio Pylato Iudeam factum est verbum domini super Ioannem, Zacharie filium, in deserto, et reliqua.

Homilia eiusdem lection‹i›s. Lectio prima.

Apte satis per regnum et sacerdotium tempora predicationis designantur, quia ille, qui verus erat rex et sacerdos, predicatur. Et venit in omnem regionem Iordanis predicans baptismum penitentie.

℟ Ueni, domine, et noli B.iiij.

Lectio secunda.

Notandum, quod Ioannes baptismum penitentie predicauit et quibusdam dedit. Sed remissionem peccatorum dare non potuit sed sicut verbo predicationis verbum patris precucurrit, ita baptismum, quo peccata soluuntur, suo precurreret baptismate, quo peccata non soluebantur.

℟ Festina, ne tardaueris B.iiij.

Lectio tertia.

Sed ne Ioannis predicatio Iudeis calumniosa videatur, ecce iterum confirmatur prophete testimonio decentis: Uox clamantis in deserto. Et cum vox dicitur Ioannes, quia verbum incarnatum preibat, quod iam clamando sonabat.

℟ Ecce radix B.ij.

In euangelio Ⱥ Ecce concipies in vtero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum; hic erit magnus et filius altissimi vocabitur.

Psalmus Benedictus.

Si vero ieiunium fuerit,

Ⱥ Omnis vallis implebitur et omnis mons et collis humiliabitur et videbit omnis caro salutare dei.

Psalmus Benedictus.

Predicto existente ieiunio hec oratio

Deus, qui conspicis, quia ex nostra prauitate affligimur, concede propicius, vt ex tua visitatione consolemur. Qui viuis.

Post Benedicamus solita fiat commemoratio.

Ⱥ Missus est Gabriel, Ex quo facta et Omnis vallis super Benedictus cantande in prenotatis ferijs ieiunij nunquam pretermittantur, licet aliquando, cum matutinis laudibus ascripte sint, denuo repetantur.

He subscripte septem antiphone xvj kalendas Ianuarij super psalmum Magnificat initiantur et ante et post percantentur ab hinc ad vesperas et completorium. Preces et solita commemoratio dimittantur. Antiphone feriales vero ad Magnificat pertinentes ad nonam cantantur.

Ⱥ

O sapientia, que ex ore altissimi prodisti, attingens a signe vsque ad finem fortiter, suauiter disponensque omnia, veni ad docendum 40nos viam prudentie.

Ⱥ O Adonay et dux domus Israel, qui Moysi in igne flamme rubi apparuisti et ei in Syna legem dedisti, veni ad redimendum nos in brachio extento.

Ⱥ O radix Iesse, qui stas in signum populorum, super quem continebunt reges os suum, quem gentes deprecabuntur, veni ad liberandum nos, iam noli tardare.

Ⱥ O clauis Dauid et sceptrum domus Israel, qui aperis et nemo claudit, claudis et nemo aperit, veni et educ vinctum de domo carceris, sedentem in tenebris et vmbra mortis.

Ⱥ O oriens splendor lucis eterne et sol iusticie, veni et illlumina sedentes in tenebris et vmbra mortis.

Ⱥ O rex gentium et desideratus earum lapisque angularis, qui facis vtraque vnum, veni, salua hominem, quem de limo formasti.

Ⱥ O Emanuel, rex et legifer noster, expectatio gentium et saluator earum, veni ad saluandum nos, domine deus noster.

De laudibus anticipandis et antiphonis transferendis recurratur ad nonam notulam in principio libri.

DOMINICA QUARTA

Super psalmos Ⱥ Quomodo fiet istud, angele dei, quia virum in concipiendo non pertuli. Audi, Maria, virgo Christi, spiritussanctus superueniet in te et virtus altissimi obumbrabit tibi.

Psalmus Benedictus.

Capitulum Esaie xxviij

Ecce ego mittam in fundamentis Syon lapidem angularem probatum, preciosum, in fundamento fundatum, et ponet iudicium in pondere.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

Hymnus Conditor.

℣ Rorate, celi, desuper.

Ⱥ vero super Magnificat habeatur aliqua de prescriptis antiphonis cum oratione

Excita, quesumus, domine, potentiam tuam et veni et magna nobis virtute succurre, vt per auxilium gratie tue, quod nostra peccata prepediunt, indulgentia tue propiciationis acceleret. Qui viuis.

Inuitatorium Surgite, vigilemus, Quia nescitis horam, quando veniet dominus.

Hymnus Uerbum supernum A.j.

Ⱥ Non auferetur.

℣ Ex Syon species.

Lectio prima. Michee iiij.

Hec dicit dominus: Regnabo in monte Syon ex hoc nunc et vsque in seculum. Et turris gregis nebulosa filia Syon, vsque ad te veniam. Ecce veniet prima potestas regni filie Hierusalem. Nunc quare merore consumeris, nunquid non est tibi rex aut consiliarius tuus perijt? Hec dicit.

℟ Canite tuba in Syon, vocate gentes, annunciate populis et dicite: Ecce deus saluator noster adueniet.

℣ Annunciate in finibus terre et in insulis, que procul sunt, dicite. Ecce.

Lectio secunda. Baruch iiij.

Animequior esto, Hierusalem, exhortatur te, qui te nominauit, nocentes peribunt, qui te vexauerunt, et qui gratulati sunt in tua ruina, punientur. Circumspice ad orientem, filia Hierusalem, et vide iocunditatem 41 | B.vj.a deo tibi venientem.

℟ Octauadecima die decimi mensis ieiunabitis, dicit dominus, et mittam vobis saluatorem et propugnatorem pro vobis, qui vos precedat Et introducat in terram, quam iuraui patribus vestris.

℣ Ego enim sum dominus deus vester, qui eduxi vos de terra Egypti. Et introducat.

Lectio tertia. Baruch iiij.

Ecce filij tui, Hierusalem, quos misisti dispersos, venient collecti ab oriente vsque ad occidentem in verbo sancto gaudentes in honorem dei. Baruch v. Exue te, Hierusalem, stola luctus et vexationis tue et indue te decore et honore, quia a deo tibi est sempiterna gloria.

℟ Non auferetur sceptrum de Iuda et dux de femore eius, donec veniat, qui mittendus est, Et ipse erit expectatio gentium.

℣ Pulchriores sunt oculi eius vino et dentes eius lacte candidiores. Et ipse.

In secundo nocturno

Ⱥ Bethleem.

℣ Egredietur virga.

Lectio quarta. Esaie xxx.

In silentio et in spe erit for‹ti›tudo vestra. Propterea expectat dominus, vt misereatur vestri, et ideo exaltabitur potens, quia deus iudicis potens dominus. Beati omnes, qui expectant eum. Ecce dominus ascendit super nubem leuem et ingredietur Egiptum et mouebuntur simulachra Egipti, tabescent in medio eius.

℟ Me oportet minui, illum autem crescere; Qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus corrigiam calciamenti soluere.

℣ Hoc est testimonium, quod perhibuit Ioannes dicens. Qui.

Lectio quinta. Esaie xix.

Concurrere faciam Egiptios aduersum semetipsos et pugnabit frater contra fratrem et regnum aduersus regnum pugnabit. Tradam Egiptum in viam duorum dominorum crudelium et rex fortis dominabitur eorum.

℟ Ecce iam venit plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum in terris, natum de virgine, factum sub lege, Ut eos, qui sub lege erant, redimeret.

℣ Propter nimiam charitatem suam, qua dilexit nos deus, filium suum misit in similitudinem carnis peccati. Ut.

Lectio sexta.sexta] v breviarium

Ait dominus deus exercituum: Et arescet aqua de mari et fluuius desolabitur atque siccabitur. In die illa cognoscetur dominus ab Egyptijs et Egiptij cognoscent eum et colent eum in hostijs et muneribus et vota vouebunt domino, que et ipsi soluent.

℟ Uirgo Israel, reuertere in ciuitates tuas, vsquequo dolens auerteris. Generabis dominum deum tuum saluatorem, oblationem nouam in terra; ambulabunt homines in saluationem.

℣ In charitate perpetua dilexi te, ideo attraxi te miserans. Generabis.

In tertio nocturno

Ⱥ Nox precessit.

℣ Egredietur dominus.

Secundum Ioannem j.

42In illo tempore: Miserunt Iudei ab Hierosolimis sacerdotes et leuitas ad Ioannem, vt interrogarent eum: “Tu quis es?” et reliqua.

Homilia Gregorij pape. Lectio septima.

Ex huius nobis lectionis verbis, fratres karissimi, Ioannis humilitas commendatur, qui cum tante virtutis esset, vt Christus credi potuisset, elegit magis solide subsistere in se, ne humana opinione raperetur inaniter super se. Nam confessus est, quia: “Non sum ego Christus.” Sed qui dicit: “non sum,” negauit plane, quod non erat, sed non negauit, quod erat, vt veritatem loquens eius membrum fieret, cuius sibi nomen fallaciter non vsurparet.

℟ Iuraui, dicit dominus, vt ultra iam non irascar super terram; montes enim et colles suscipient iusticiam meam Et testamentum pacis in Hierusalem.

℣ Iuxta est salus mea, vt veniat, et iusticia mea, vt reueletur. Et testamentum.

Lectio octaua.

Cum ergo non vult appetere nomen Christi, factus est membrum Christi, quia dum infirmitatem suam studuit humiliter agnoscere, illius celsitudinem meruit veraciter optinere. Sed cum ex lectione alia redemptoris nostri sententia ad mentem reducitur, ex huius lectionis verbis questio nobis valde implexa generatur.

℟ Nascetur nobis paruulus et vocabitur deus fortis, ipse sedebit super thronum Dauid, patris sui, Cuius potestas super humerum eius.

℣ In ipso benedicentur omnes tribus terre, omnes gentes seruient ei. Cuius potestas.

Lectio nona.

Alio quippe in loco inquisitus a discipulis dominus de aduentu Helie respondit: “Helias iam venit et non cognouerunt eum sed fecerunt in eum quecunque voluerunt.” Et si vultis scire, Ioannes ipse est Helias. Requisitus autem Ioannes dixit: “Non sum Helias.” Quid est hoc, fratres karissimi, quia quod veritas affirmat, hoc propheta veritatis negat? Ualde inter se diuisa sunt ‘ipse est’ et ‘non sum’. Sed si subtiliter veritas ipsa requiratur, hoc, quod in se contrarium sonuit, quomodo contrarium non sit, inuenitur. Ioannes in spiritu Helias erat, in persona Helias non erat.

℟ Ecce dies veniunt A.ij.

℣ Emitte et cetera.

In laudibus

Ⱥ

Canite tuba in Syon, quia prope est dies domini; ecce veniet ad saluandum nos, alleluya, alleluya.

Ⱥ Ecce veniet desideratus cunctis gentibus et implebitur gloria domus domini, alleluya.

Ⱥ Erunt praua in directa et aspera in vias planas; veni, domine, et noli tardare, alleluya.

Ⱥ Dominus veniet, occurite illi dicentes: “Magnum principium et regni eius 43 | B.vij.non erit finis; deus fortis dominator, princeps pacis,” alleluya, alleluya.

Ⱥ Omnipotens sermo tuus, domine, a regalibus sedibus veniet, alleluya.

Capitulum Ad Philippenses iiij

Gaudete in domino semper. Iterum dico: Gaudete. Modestia vestra nota sit omnibus hominibus, dominus prope est.

Hymnus Uox clara ecce A.iij.

℣ Uox clamantis et cetera.

In euangelio Ⱥ Miserunt Iudei ab Hierosolimis sacerdotes et leuitas ad Ioannem, vt interrogarent eum: “Tu quis es?” quibus ait: “Ego vox clamantis in deserto. Dirigite viam domini,” sicut dixit Ysaias propheta.

Psalmus Benedictus g.viij.

Oratio vt supra ad vesperas.

Hore diurnales vt superius dicantur cum antiphonis de laudibus et capitulis sequentibus:

Capitulum Gaudete in domino vt supra.

Ad Philippenses iiij

Nichil solliciti sitis sed in omni oratione et obsecratione cum gratiarum actione petitiones vestre innotescant apud deum.

Ad nonam

Capitulum Philippenses iiij

Et pax dei, que exuperat omnem sensum, custodiat corda vestra et intelligentias vestras in Christo Iesu domino nostro.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Sede a dextris meis g.ij.

Capitulum Gaudete in domino vt supra.

℟ Ecce dies veniunt A.j.

Hymnus Conditor alme A.j.

℣ Rorate, celi, desuper.

Super magnificat Ⱥ aliqua de prescriptis O cum oratione, vt supra habeatur. Item de historia Clama imponenda recurratur ad nouam notulam de aduentu in principio libri.

FERIA SECUNDA

Inuitatorium Prope est iam dominus, Uenite adoremus.

Psalmus Uenite f.j.

Hymnus Uerbum supernum A.j.

Ⱥ Dominus defensor cum ceteris.

℣ Ex Syon species decoris.

Lectio prima. Esaie xlij.

Hec dicit dominus deus creans celos et extendens eos, firmans terram et que ex ea germinant, dans flatum populo, qui est super eam: Ego dominus vocaui te in iusticiam et apprehendi manum tuam et seruaui te et dedi te in fedus populi in lucem gentium, vt aperies oculos cecorum et educeres de conclusione vinctum, de domo carceris sedentem in tenebris. Hec dicit.

℟ Clama in fortitudine, qui annuncias pacem in Hierusalem, Dic ciuitatibus Iude et habitatoribus Syon: “Ecce deus noster, quem expectabamus, adueniet.”

℣ Super montem excelsum ascende, tu, qui euangelizas Syon, exalta in fortitudine vocem tuam. Dic ciuitatibus Iude.

Lectio secunda. Esaie xlij.

Ego dominus, hoc est nomen meum, gloriam meam alteri non dabo et laudem meam sculptilibus. Que prima fuerunt, ecce venerunt, noua quoque ego annuncio. Cantate domino canticum nouum, laus eius ab extremis terre.

44℟ Orietur stella ex Iacob et exurget homo de Israel et confringet omnes duces alienigenarum Et erit omnis terra possessio eius.

℣ Et adorabunt eum omnes reges terre, omnes gentes seruient ei. Et.

Lectio tertia. Esaie xliij.

Et nunc hec dicit dominus creans te, Iacob, et formans te, Israel: Noli timere, quia redemi te et vocaui te nomine tuo: meus es tu. Cum transieris per aquas, tecum ero et flumina non operient te. Cum ambulaueris in igne, non combureris et flamma non ardebit in te, quia ego dominus deus tuus, sanctus Israel, saluator tuus.

℟ Modo veniet dominator dominus Et nomen eius Emmanuel vocabitur.

℣ Orietur in diebus eius iusticia et abundantia pacis. Et.

℣ Emitte agnum A.ij. vt supra.

FERIA SECUNDA

Ad laudes

Ⱥ

Ecce veniet dominus, princeps regum terre; beati, qui parati sunt occurrere illi.

Psalmus Miserere c.v.

Ⱥ Cum venerit filius hominis, putas inueniet fidem super terram?

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ Ecce iam veniet plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum in terris.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Haurietis aquas in gaudio de fontibus saluatoris.

Psalmus Confitebor tibi, domine, quoniam iratus c.vj.

Ⱥ Egredietur dominus de loco sancto suo; veniet, vt saluet populum suum.

Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum

Prope est, vt veniat tempus eius, et dies eius non elongabuntur, miserebitur enim dominus Iacob et Israel saluabitur.

Hymnus Uox clara A.iij.

℣ Uox clamantis.

In euangelio Ⱥ Egredietur virga de radice Iesse et replebitur omnis terra gloria domini et videbit omnis caro salutare dei, alleluya.

Psalmus Benedictus a.viij.

Kyrie, eleyson cum precibus consuetis et oratione dominicali. Hec laus matutina eo anno nullum locum obtinere potest, quo dominica fuerit in d littera festis sanctorum videlicet Andree, Nicolai, Lucie et Thome impedientibus, que omnia in secunda feria celebrantur, ne festum Lucie in sabbato anticipetur, igitur in proxima feria ad horas diurnales laus ista matutina suppleatur Ⱥ Haurietis aquas excepta. Hore vero diurnales ceteris diebus cantentur vt supra cum istis capitulis:

Ad tertiam

Capitulum Prope est, vt veniat.

Ad sextam

Capitulum Ezechielis xxxvj

Montes Israel, ramos vestros expandite et florete et fructus facite; prope est enim, vt veniat dies domini magnus et manifestus.

Ad nonam

Capitulum Luce j

Modo veniet dominator dominus et nomen eius Emmanuel vocabitur. Dabit illi deus sedem Dauid patris sui et regnabit in domo Iacob in eternum.

Ad vesperas

Capitulum Ezechielis xxxvj

Prope est, vt veniat dominus, princeps regum terre. Beati, qui parati sunt occurrere illi, quoniam partem habebunt in ciuitate sancta Hierusalem.

℟ Tu exurgens, 45 | B.viij.domine A.iiij.

Hymnus Conditor alme A.j.

Ⱥ aliqua de septem O. Hec eadem capitula prenotata per totam septimanam super horas diurnales cum eisdem antiphonis, responsorijs, versiculis, quibus ante habeantur.

FERIA TERTIA

Inuitatorium vt priori die.

Lectio prima. Esaie xliij.

Hec dicit dominus: Populum istum formaui mihi, laudem meam narrabit. Non me inuocasti, Iacob, nec laborasti in me, Israel, non obtulisti michi arietem holocausti tui et victimis tuis non glorificasti me. Uerumtamen me seruire fecisti in peccatis tuis, prebuisti michi laborem in iniquitatibus tuis. Ego sum ipse, qui deleo iniquitates tuas propter me, et peccatorum tuorum non recordabor.

℟ Egredietur dominus et preliabitur contra gentes Et stabunt pedes eius super montes oliuarum ad orientem.

℣ Et eleuabitur super omnes colles et fluent ad eum omnes gentes. Et stabunt.

Lectio secunda.

Et nunc audi, Iacob, serue meus, et Israel, quem elegi: hec dicit dominus, faciens et formans te ab vtero auxiliator tuus: Noli timere, serue meus Iacob, et rectissime, quem elegi. Effundam enim aquas super sitientem et fluenta super aridam, effundam spiritum meum super semen tuum et benedictionem meam super stirpem tuam et germinabunt inter herbas quasi salices iuxta preterfluentes aquas.

℟ Precursor pro nobis ingreditur agnus sine macula secundum ordinem Melchisedech; Pontifex factus est ineternum et in seculum seculi.

℣ Ipse est rex iusticie, cuius generatio non habet finem. Pontifex.

Lectio tertia. Esaie xliiij.

Hec dicit dominus rex Israel, redemptor eius dominus exercituum: Ego primus et nouissimus et absque me non est deus. Quis similis mei est? Uocet et annunciet et ordinem exponat michi, ex quo constitui populum antiquum, ventura et que futura sunt, annunciet eis. Nolite timere neque conturbemini, extunc audire te feci et annunciaui, vos estis testes mei.

℟ Uidebunt gentes iustum tuum et cuncti reges inclitum tuum Et vocabitur tibi nomen nouum, quod os domini nominauit.

℣ Et eris corona glorie in manu domini et diadema regni in manu dei tui. Et vocabitur.

FERIA TERTIA

Ad laudes

Ⱥ

Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem.

Psalmus Miserere c.v.

Ⱥ Emitte agnum, domine, dominatorem terre, de petra deserti ad montem filie Syon.

Psalmus Iudica me, deus, et discerne d.ij.

Ⱥ Ut cognoscamus, domine, in terra viam tuam, in omnibus gentibus salutare tuum.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Da mercedem, domine, sustinentibus te, vt prophete tui fideles inueniantur.

Psalmus Ego dixi in dimidio d.ij.

Ⱥ 46Lex per Moysen data est, gratia et veritas per Iesum Christum facta est.

Capitulum vt in priore die.

In euangelio Ⱥ Tu, Bethleem terra Iuda, non eris minima in principibus Iuda, ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Israel.

Psalmus Benedictus a.viij.

Kyrie, eleyson cum oratione dominicali.

FERIA QUARTA

Ad matutinas legatur homilia super euangelium Missus est Gabriel, si ieiunium quattuor temporum ea die venerit, sin autem prophetia cum istis responsorijs

Emitte agnum, domine, dominatorem terre, De petra deserti ad montem filie Syon.

℣ Rorate, celi, desuper et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem. De petra.

℟ Germinauerunt campi heremi germen odoris Israel, quia ecce deus noster cum virtute veniet Et splendor eius cum eo.

℣ Ex Syon species decoris eius, deus noster manifeste veniet. Et splendor.

℟ Rorate, celi, desuper, et nubes pluant iustum; aperiatur terra et germinet saluatorem.

℣ Emitte agnum, domine, dominatorem terre, de petra deserti ad montem filie Syon. Aperiatur.

FERIA QUARTA

Ad laudes

Ⱥ

Prophete predixerunt nasci saluatorem de virgine Maria.

Psalmus Miserere d.j.

Ⱥ Spiritus domini super me euangelizare pauperibus misit me.

Psalmus Te decet d.vij.

Ⱥ Propter Syon non tacebo, donec egrediatur vt splendor iustus eius.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Ecce veniet dominus, vt sedeat cum principibus et solium glorie teneat.

Psalmus Exultauit d.vij.

Ⱥ Annunciate populis et dicite: ecce deus, saluator noster, veniet.

Psalmus Laudate a.viij.

Si predictum fuerit ieiunium, dicatur Ⱥ super Benedictus Missus est Gabriel cum oratione, que supra sequitur hanc Ⱥ. Sed si ieiunium non fuerit, Ⱥ Ponent domino gloriam B.iiij. cum oratione dominicali habeatur.

FERIA QUINTA

Ad matutinas

Inuitatorium, hymnus vt prius.

Lectio prima. Esaie xxvj.

In die illa cantabitur canticum istud in terra Iuda: Urbs fortitudinis nostre Syon saluator noster, ponetur in ea murus et antemurale. Aperite portas et ingrediatur gens iusta costodiens veritatem. Uetus error abijt, seruabis pacem, quia in te sperauimus.

℟ Descendet dominus sicut pluuia in vellus, Orietur in diebus eius iusticia et abundancia pacis.

℣ Et adorabunt eum omnes reges terre, omnes gentes seruient ei. Orietur in.

Lectio secunda.

Sperastis in domino in seculis sempiternis, in domino deo forti in perpetuum, quia incuruabit habitantes in excelso, ciuitatem sublimem humiliabit. Humiliabit eam vsque ad terram, detrahet eam vsque ad puluerem. Conculcabit 47 | C.j.eam pes pauperum, gressus egenorum.

℟ Non discedimus a te; viuificabis nos, domine, et nomen tuum inuocabimus; Ostende nobis faciem tuam et salui erimus.

℣ Domine deus virtutum, conuerte nos. Ostende.

Lectio tertia.

Semita iusti recta est, rectus callis iusti ad ambulandum. Dedi propiciatricem tuam Egyptum, Ethiopiam, Saba pro te. Ex quo honorabilis factus es in oculis meis et gloriosus, ego dilexi te et dabo homines pro te et populos pro anima tua. Noli timere, quia ego tecum sum.

℟ Propter nimiam charitatem suam, qua dilexit nos deus, pater filium suum misit in similitudinem carnis peccati, Ut omnes saluaret.

℣ Ecce iam venit plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum in terris, natum de virgine, factum sub lege. Ut omnes.

FERIA QUINTA

Ad laudes

De Syon veniet dominus omnipotens, vt saluum faciat populum suum.

Psalmus Miserere c.v.

Ⱥ Conuertere, domine, aliquantulum, et ne tardas venire ad seruos tuos.

Psalmus Domine, refugium e.v.

Ⱥ De Syon veniet, qui regnaturus est, dominus, Emanuel magnum nomen eius.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Ecce deus meus, et honorabo eum, deus patris mei, et exaltabo eum.

Psalmus Cantemus domino e.v.

Ⱥ Dominus legifer noster, dominus rex noster, ipse veniet et saluabit nos.

Psalmus Laudate a.viij.

In euangelio Ⱥ Uigilate animo, in proximo est dominus deus noster.

Psalmus Benedictus.

Oratio dominicalis cum precibus consuetis.

FERIA SEXTA

Ad matutinas legatur homilia super euangelium Exurgens Maria B.iiij. si est ieiunium quarti temporis, vel Esaias, si non est predictum ieiunium.

℟ Suscipe verbum, virgo Maria, quod tibi a domino per angelum transmissum est: concipies et paries deum pariter et hominem, Ut benedicta dicaris inter omnes mulieres.

℣ Paries quidem filium sed virginitatis non patieris detrimentum, efficieris grauida et eris mater semper intacta. Ut benedicta.

℟ Egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet Et erit iusticia cingulum lumborum eius et fides cinctorium renum eius.

℣ Et requiescet super eum spiritus domini, spiritus sapientie et intellectus. Et erit.

℟ Annunciatum est per Gabrielem archangelum ad Mariam virginem de introitu regis et ingressus est per splendidam regionem, aurem virginis, visitare palacium vteri Et egressus est per auream portam virginis.

℣ Caste parentis viscera celestis intrat gratia, venter puelle baiulat secreta, que non nouerat. Et egressus.

FERIA SEXTA

Ad laudes

Ⱥ

Constantes estote, videbitis auxilium domini super vos.

Psalmus Miserere c.v.

Ⱥ Ad te, domine, leuaui animam meam, veni et eripe me; domine, ad te confugi.

Psalmus Domine, exaudi ij f.ij.

Ⱥ Ueni, domine, et noli tardare, relaxa facinora plebis tuae, Israel.

Psalmus Deus, deus 48meus a.vij.

Ⱥ Deus a Libano veniet et splendor eius sicut lumen erit.

Psalmus Domine, audiui f.ij.

Ⱥ Ego autem ad dominum aspiciam et expectabo deum saluatorem meum.

Psalmus Laudate a.viij.

Super Benedictus Ⱥ Ex quo factum est cum oratione, que sequitur ante, predicto existente ieiunio habeatur. Si vero ieiunium non est, in euangelio Dies domini sicut fur B.iiij. et oratio dominicalis.

IN SABBATO

Ad matutinas, cum sit ieiunium, legatur homilia super euangelium Anno quintodecimo B.v. cum istis responsorijs

Paratus esto, Israel, in occursum domini, quoniam venit Firmans montes et creans spiritus et annuncians in hominibus secundum aduentum suum.

℣ Ecce dominator dominus cum virtute veniet. Firmans.

℟ Intuemini, quantus sit iste, qui ingreditur ad saluandas gentes: Ipse est rex iusticie, cuius generatio non habet finem.

℣ Precursor pro nobis ingreditur secundum ordinem Melchisedech pontifex factus ineternum. Ipse est.

℟ Radix Iesse, qui exurgit regere gentes, in eum omnes gentes sperabunt Et erit nomen eius benedictum in secula.

℣ Super ipsum continebunt reges os suum, quem gentes deprecabuntur. Et erit.

SABBATO

Ad laudes

Intuemini, quantus sit gloriosus iste, qui ingreditur ad saluandos populos.

Psalmus Miserere c.v.

Ⱥ Ueniet dominus cum potestate magna et videbit omnis caro et saluabit nos.

Psalmus Bonum est f.viij.

Ⱥ Ecce rex venit, dominus terre; beati, qui parati sunt occurrere illi.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Expectetur sicut pluuia eloquium domini et descendat super nos sicut ros deus noster.

Psalmus Audite, celi f.viij.

Ⱥ Expectabo dominum, saluatorem meum, et prestolabor eum, dum prope est, alleluya.

Psalmus Laudate a.viij.

In euangelio Ⱥ Omnis vallis implebitur B.v. cum precibus et oratione, que sequitur Ⱥ, sine dominicali, cum non instet ieiunium.

In quacunque die vigilie natiuitatis domini occurrerit, ad primas vesperas psalmi de die cum suis dicantur antiphonis et sequenti capitulo.

Capitulum Esaie lxij

Propter Syon non tacebo et propter Hierusalem non quiescam, donec egrediatur vt splendor iustus eius et saluator eius vt lampas accendatur.

℟ De illa occulta habitatione sua egressus est filius dei, Descendit visitare et consolari omnes, qui eum ex toto corde desiderabant.

℣ Exultauit vt gigas ad currendam viam, a summo celo egressio eius. Descendit.

Hymnus Conditor alme A j.

℣ Rorate.

Super Magnificat O Emanuel B.v.

Oratio

Deus, qui nos annua redemptionis nostre expectatione letificas, presta, vt vnigenitum tuum, quem redemptorem leti suscipimus, venientem quoque iudicem securi videamus, eundem dominum nostrum Iesum Christum.

49 | C.ij.Preces et solita commeratio dimittantur.

Completorium sine precibus et capitulis more solito peragatur.

Ad matutinas

Inuitatorium Prestolantes redemptorem leuate capita vestra, Quoniam prope est redemptio vestra.

Psalmus Uenite.

Hymnus Uerbum supernum A.j.

Nocturna cum suis dicatur antiphonis.

℣ Hodie scietis, quia veniet dominus Et mane videbitis gloriam eius.

Secundum Mattheum j.

In illo tempore: Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph, antequam conuenirent, inuenta est in vtero habens de spiritu sancto, et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem. Lectio prima.

Que fuit necessitas, vt desponsata esset Maria, nisi propterea, quatinus hoc sacramentum diabolo celaretur et ille malignus fraudis commenta aduersus desponsatam virginem nulla penitus inueniret. Uel ideo fuerat desponsata Ioseph, vt nato infanti vel ipsi Marie curam videretur gerere Ioseph siue in Egyptum iens, siue inde denuo rediens. Ideo fuerat desponsata Ioseph, non in concupiscentia iuncta.

℟ Sanctificamini hodie et estote parati, quia die crastina videbitis Maiestatem dei in vobis.

℣ Hodie scietis, quia veniet dominus, et mane videbitis. Maiestatem.

Lectio secunda.

Mater, inquit, eius. Mater immaculata, mater incorrupta, mater intacta. Mater eius. Cuius eius? Mater dei vnigeniti, domini et redemptoris omnium, plasmatoris et creatoris cunctorum, illius, qui in celis est sine matre et in terris est sine patre. Ipsius, qui in celis secundum deitatem in sinu est patris et in terris secundum carnis susceptionem in sinu est matris.

℟ Constantes estote, videbitis auxilium domini super vos. Iudea et Hierusalem, nolite timere, cras egrediemini et dominus erit vobiscum.

℣ Uos, qui in puluere estis, expergiscimini et clamate, quia veniet dominus cum salute. Iudea.

Lectio tertia.

O magne ammirabilis gratia. O inenarrabilis suauitas. O ineffabile magnumque sacramentum. Ipsa eadem virgo, ipsa et mater domini, ipsa eius ancilla, plasmatio eius ipsa, que genuit. Quis ista vnquam audiuit? Quis vidit talia? Quis hec excogitare potuit? Ut virgo et mater esset, intacta generaret, que et virgo permansit et Christum genuit. Uirgo genuit et virgo permansit. Mater filij facta est et castitatis sigillum non amisit. Quare, quia non homo iste tantum qui videbatur sed vnigenitus deus erat, qui in carne aduenerat. Tu autem.

℟ Sanctificamini, filij Israel, dicit dominus, in die enim crastina descendet dominus Et auferet a vobis omnem languorem.

℣ Iudea 50et Hierusalem, nolite timere, cras egrediemini et dominus erit vobiscum. Et auferet. Sanctificamini.

℣ Crastina erit vobis salus, Dicit dominus exercituum.

Si vigilia natiuitatis domini die dominica venerit,

℣ ante laudes Crastina die delebitur iniquitas terre Et regnabit super vos saluator mundi.

In laudibus

Ⱥ

Iudea et Hierusalem, nolite timere, cras egrediemini et dominus erit vobiscum.

Psalmus Miserere c.v. Si non est in dominica,

Ⱥ Hodie scietis, quia veniet dominus, et mane videbitis gloriam eius.

Hoc in loco notandum est, quod in quacunque feria hec vigilia euenerit, eiusdem ferie psalmum precedens Ⱥ obtinebit.

Ⱥ Crastina die delebitur iniquitas terre et regnabit super nos saluator mundi.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Si hec vigilia in dominica euenerit, super canticum dicatur Ⱥ Leuate capita vestra, ecce appropinquabit redemptio vestra.

Psalmus Benedicite a.vij.

Si in secunda feria,

Ⱥ Haurietis aquas in gaudio de fontibus saluatoris.

Psalmus Confitebor c.vj.

Feria tertia

Ⱥ Da mercedem, domine, sustinentibus te, vt prophete tui fideles inueniantur.

Psalmus Ego dixi d.ij.

Feria quarta

Ⱥ Ecce veniet dominus, vt sedeat cum principibus et solium glorie teneat.

Psalmus Exultauit cor meum d.vij.

Feria quinta

Ⱥ Ecce deus meus, et honorabo eum, deus patris mei, et exaltabo eum.

Psalmus Cantemus domino e.v.

Feria sexta

Ⱥ Deus a Libano veniet et splendor eius sicut lumen erit.

Psalmus Domine, audiui f.ij.

Sabbato

Ⱥ Expectetur sicut pluuia eloquium domini et descendat super nos sicut ros deus noster.

Psalmus Audite, celi f.viij.

Ⱥ Crastina erit vobis salus, dicit dominus exercituum.

Psalmus Laudate.

Capitulum Propter Syon C.j.

Hymnus Uox clara A.iij.

℣ Crastina die delebitur iniquitas terre Et regnabit super vos saluator mundi.

Ⱥ Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph, antequam conuenirent, inuenta est in vtero habens, quod enim in ea natum est, de spiritu sancto est, alleluya.

Psalmus Benedictus a.viij.

Preces et solita commemoratio relinquantur.

Oratio Deus, qui nos annua C.j.

Ad horas diurnales

Ⱥ de laudibus: Si vigilia natiuitatis in dominica venerit, Christe, fili dei viui cum Alleluya dicatur, et sic ad omnes horas. Si autem in feriali venerit, sine Alleluya dicatur.

Ad tertiam

Capitulum Propter Syon C.j.

℟ Crastina die Delebitur inquitas terre.

℣ Et regnabit super vos saluator mundi. Delebitur.

℣ Crastina erit vobis salus, dicit dominus exercituum.

Oratio vt supra.

Ad sextam

Capitulum Esaie lxij

Uidebunt gentes iustum tuum, et cuncti reges inclitum tuum et vocabitur tibi nomen nouum, quod os domini nominauit.

℟ Crastina erit Uobis salus.

℣ Dicit dominus exercituum. Uobis salus.

℣ Hodie scietis.

Ad nonam

Capitulum Esaie lxij

51 | C.iij.Non vocaberis vltra derelicta et terra tua non vocabitur amplius desolata sed vocaberis voluntas mea in ea et terra tua inhabitabitur, quia complacuit domino in te.

℟ Hodie scietis, Quia veniet dominus.

℣ Et mane videbitis gloriam eius. Quia veniet.

℣ Constantes estote, Uidebitis auxilium domini super vos.

IN DIE NATIUITATIS DOMINI

Ad primas vesperas

Ⱥ

Antequam conuenirent, inuenta est Maria habens in vtero de spiritu sancto, alleluya.

Psalmus Laudate, pueri g.ij.

Ⱥ Ioseph, fili Dauid, noli timere accipere Mariam coniugem tuam; quod enim in ea natum est, de spiritu sancto est, alleluya.

Psalmus Laudate dominum g.iij.

Ⱥ Rex pacificus magnificatus est, cuius vultum desiderat vniuersa terra.

Psalmus Lauda, anima h.j.

Ⱥ Magnificatus est rex pacificus super omnes reges vniuerse terre.

Psalmus Laudate dominum h.j.

Ⱥ Scitote, quia prope est regnum dei; amen dico vobis, quia non tardabit.

Psalmus Lauda, Hierusalem.

Capitulum Amos iiij.

Paratus esto, Israel, in occursum domini. Ecce enim veniet tibi salus a domino celeriter et conteret iugum graue et soluet vincula peccatorum tuorum, cuius gloria mane videbitur super terram.

℟ Iudea et Hierusalem, nolite timere, Cras egrediemini et dominus erit vobiscum.

℣ Constantes estote, videbitis auxilium domini super vos. Cras egrediemini.

Hymnus

Ueni, redemptor gentium vt supra A.j. cum versibus sequentibus

Non ex virili,

Aluus tumescit,

Procedens de,

Egressus eius,

Equalis,

Presepe iam fulget tuum
lumenque nox spirat nouum,
quod nulla nox interpollet
fideque iugi luceat.

Gloria tibi, domine,
qui natus es de virgine
cum patre.

℣ Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo.

In euangelio Ⱥ Dum ortus fuerit sol de celo, videbitis regem regum procedentem a patre tanquam sponsum de thalamo suo.

Psalmus Magnificat. Oratio Deus, qui nos annua C.j.

Ad completorium

Ⱥ Completi sunt dies Marie, vt pareret filium suum primogenitum.

Psalmus Cum inuocarem. In te, domine. Qui habitat. Ecce nunc benedicite vt in fine psalterij.

Capitulum Esaie ix

52Populus gentium, qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam; habitantibus in regione vmbre mortis lux orta est eis.

Hymnus

Uirgo dei genitrix,
quem totus non capit orbis,
in tua se clausit
viscera factus homo.

Uera fides geniti
purgauit crimina mundi
et tibi virginitas
inuiolata manet.

Te matrem pietatis
opem fer, clamitat orbis;
subuenias famulis,
o benedicta, tuis.

Gloria magna patri,
compar tibi gloria, nate,
flamine cum sancto
gloria magna patri. Amen.

Sequens hymnus cantari debet ad completorium tribus diebus, scilicet ipso die natiuitatis domini, circumcisionis et purificationis.

Corde natus ex parentis ante mundi exordium,
alpha et ‹o› cognominatus, ipse fons et clausula
omnium, que sunt, fuerunt, queque post futura sunt
seculorum seculis.

O beatus partus ille, virgo cum puerpera
edidit nostram salutem feta sancto spiritu,
et puer, redemptor orbis, os sacratum protulit
seculorum seculis.

Psallat altitudo celi, psallant omnes angeli.
Quicquid est virtutis vsquam psallat in laudem dei,
nulla linguarum silescat vox sed omnis consonet
seculorum seculis.

Ecce quem vates vetustis concinebant seculis,
quem prophetarum fideles pagine spoponderant,
emicat promissus olim, cuncta collaudent eum
seculorum seculis.

Te senes et te iuuentus, paruulorum te chorus,
turba matrum virginumque, simplices puellule,
voce concordes pudicis perstrepent concentibus
seculorum seculis.

Tibi, Christe, sit cum patre agioque spiritu
hymnus, melos, laus perennis, gratiarum actio,
honor, virtus et victoria, regnum eternaliter
seculorum seculis. Amen.

℣ Benedictus, qui venit in nomine domini, Deus dominus, et illuxit nobis.

Ⱥ Ecce completa sunt omnia, que dicta sunt per angelum de virgine Maria.

Psalmus Nunc dimittis.

Dicta confessione sequantur.

℣ Uerbum caro factum est Et habitabit in nobis.

℣ Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo.

℣ Notum fecit dominus Salutare suum.

Oratio

Respice nos, misericors deus, et mentibus clementer humanis nascente Christo summe veritatis tue lumen ostende. Per eundem.

Sic habeatur completorium vsque ad epiphaniam domini.

Inuitatorium Christus natus est nobis, Uenite adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus

Christe, redemptor omnium,
ex patre patris vnice,
solus ante principium
natus ineffabiliter.

Tu lumen, tu splendor patris,
tu spes perennis omnium,
intende, quas fundunt, preces
tui per orbem famuli.

Memento, 53 | C.iiij.salutis auctor,
quod nostri quondam corporis
ex illibata virgine
nascendo formam sumpseris.

Hic presens testatur dies
currens per anni circulum,
quod solus a sede patris
mundi salus adueneris.

Hunc celum, terra, hunc mare,
hunc omne, quod in eis est,
auctorem aduentus tui
laudat exultans cantico.

Nos quoque, qui sancto tuo
redempti sumus sanguine,
ob diem natalis tui
hymnum nouum concinimus.

Gloria tibi, domine,
qui natus.

In primo nocturno

Ⱥ Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego hodie genui te.

Psalmus Quare fremuerunt a.j.

Ⱥ Tanquam sponsus dominus procedens de thalamo suo.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Diffusa est gratia in labijs tuis, propterea benedixit te deus ineternum.

Psalmus Eructauit c.viij.

℣ Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo.

Lectio prima. Esaie ix.

Primo tempore alleuiata est terra Zabulon et terra Neptalim et nouissimo aggrauata est via maris trans Iordanem Galilee gentium. Populus, qui ambulabat in tenebris, vidit lucem magnam, habitantibus in regione vmbre mortis, lux orta est eis. Multiplicasti gentem, non magnificasti leticiam. Letabuntur coram te, sicut qui letantur in messe et sicut exultant victores capta preda, quando diuidunt spolia. Iugum enim oneris eius et virgam humeri eius et sceptrum exactoris eius superasti sicut in die Madian. Quia omnis violenta predatio cum tumultu et vestimentum mixtum sanguine erit in combustionem et cibus ignis. Paruulus enim natus est nobis et filius datus est nobis. Hec dicit dominus deus, qui hodierna die de virgine nasci dignatus est: Conuertimini ad me et salui eritis.

℟ Hodie nobis celorum rex de virgine nasci dignatus est, vt hominem perditum ad regna celestia reuocaret; Gaudet exercitus angelorum, quia salus eterna humano generi apparuit.

℣ Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis. Gaudet. Gloria patri. Gaudet.

Lectio secunda.

Consolamini, consolamini, popule meus, dicit deus vester. Loquimini ad cor Hierusalem et aduocate eam, quia completa est malicia eius, dimissa est iniquitas illius. Suscepit de manu domini duplicia pro omnibus peccatis suis. Uox clamantis in deserto: Parate viam domini, rectas facite in solitudine semitas dei nostri.

℟ Hodie nobis de celo pax vera descendit, Hodie per totum mundum melliflui facti sunt celi.

℣ Hodie illuxit nobis dies redemptionis noue, reparations antique, felicitatis 54eterne. Hodie. Gloria. Hodie.

Lectio tertia.

Consurge, consurge, induere fortitudine tua, Syon, induere vestimentis glorie tue, ciuitas sancta Hierusalem, quia non adijciet vltra, vt transeat per te incircuncisus et immundus. Excutere de puluere, consurge, sede, Hierusalem, solue vincula colli tui, captiua filia Syon, quia hec dicit dominus: Gratis venumdati estis et sine argento redimemini. Hec dicit.

℟ Descendit de celis deus verus a patre genitus, introiuit in vterum virginis, nobis vt appareret visibilis indutus forma prothoparentis Ade Et exiuit per clausam portam conditor celorum et vniuerse fabrice mundi.

℣ Tanquam sponsus dominus procedens de thalamo suo. Et exiuit. Gloria. Et exiuit.

In secundo nocturno

Ⱥ Suscepimus, deus, misericordiam tuam in medio templi tui.

Psalmus Magnus dominus d.j.

Ⱥ Orietur diebus domini abundantia pacis et dominabitur.

Psalmus Deus, iudicium e.j.

Ⱥ Ueritas de terra orta est et iusticia de celo prospexit.

Psalmus Benedixisti e.vij.

℣ Notum fecit dominus Salutare suum.

Sermo sancti Maximi episcopi. Lectio quarta.

Natalis domini dies ea de causa votiua solennitate institutus est, quia in ea Christus pro redemptione mundi nasci corporaliter voluit prodiens de matris vtero, qui erat in patris imperio. Cuius suscepte carnis causa hec est: postquam enim inuidia diaboli parens ille primus spe seductus inani cecidit, confestim exul ac perditus in omni genere suo radicem malicie et peccati introduxit. Tu autem.

℟ Quem vidistis, pastores, dicite, annunciate nobis in terris, quis apparuit: Natum vidimus et chorum angelorum collaudantem dominum.

℣ Dicite quidnam vidistis, et annunciate Christi natiuitatem. Natum.

Lectio quinta.

Crescebatque in malum vehementius omne genus mortalium diffusis vbique sceleribus et, quodquod] quid breviarium est nequius, horum cultibus idolorum. Uolens ergo deus terminare peccatum consuluit verbo, lege, prophetis, signis, plagis, prodigijs. Sed cum nec sic quidem errores suos ammonitus mundus agnosceret, misit deus filium suum, vt carnem indueret et hominibus appareret et peccatores sanaret. Qui ideo in homine venit, quia per seipsum ab hominibus cognosci non potuit.

℟ O magnum mysterium et ammirabile sacramentum, vt animalia viderent dominum natum Iacentem in presepio; beata virgo, cuius viscera meruerunt portare dominum Christum.

℣ Domine, audiui auditum tuum et timui, consideraui opera tua et expaui in medio duum animalium. Iacentem.

Lectio sexta.

Saluator noster, dilectissimi, hodie natus est: gaudeamus. Neque enim locum phas est esse tristicie vbi 55 | C.v.natalis est vite, que consumpto mortalitatis timore ingerit nobis de promissa eternitate leticiam. Nemo ab huius alacritatis participatione secernitur. Una cunctis letitie communis est ratio, quia dominus noster, peccati mortisque destructor, sicut nullum a reatu liberum reperit, ita pro liberandis omnibus venit. Tu autem.

℟ Sancta et immaculata virginitas, quibus te laudibus efferam, nescio, Quia quem celi capere non poterant, tuo gremio contulisti.

℣ Beata es virgo et gloriosa inter omnes mulieres et benedicta. Gabriel hec dicens attulit affata. Paries filium virgo intacta. Iesus erit nomen eius cuncta per secula. Que dicta sunt de te iamiam sunt peracta. Hodie ex te Christus natus est in terra. De te, mater casta, processit, Maria. Aue speciosa in celis, regina et benedicta ineternum sancta. Quia. Gloria et honor deo patri summo, laus quoque, maiestas, potestas et deitas sit eius vnigenito et spiritui sancto. Quia quem.

In tertio nocturno

Ⱥ Ipse inuocauit me, alleluya, pater meus es tu, alleluya.

Psalmus Misericordias domini e.viij.

Ⱥ Letentur celi et exultet terra ante faciem domini, quoniam venit.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Notum fecit dominus, alleluya, salutare suum, alleluya.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Ipse inuocauit me.

Secundum Lucam secundo.

In illo tempore: Exijt edictum a Cesare Augusto, vt describeretur vniuersus orbis, et reliqua.

Homilia Gregorij pape.

Quia largiente domino missarum solennia ter hodie celebraturi sumus, loqui diu de euangelica lectione non possumus; sed nos aliquid vel breuiter dicere redemptoris nostri natiuitas ipsa compellit. Quid est, quod nascituro domino mundus describitur, nisi hoc, quod aperte monstratur, quia ille apparebat in carne, qui electos suos scriberet in eternitate.

℟ Beata dei genitrix Maria, cuius viscera intacta permanent, Hodie genuit saluatorem seculi.

℣ Beata, que credidit, quoniam perfecta sunt omnia, que dicta sunt ei a domino. Hodie genuit.

Secundum Lucam secundo.

In illo tempore: Pastores loquebantur adinuicem dicentes: “Transeamus vsque Bethleem et videamus hoc verbum, quod factum est, quod dominus ostendit nobis,” et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Nato in Bethleem domino, sicut euangelij testatur lectio, pastoribus, qui in regione eadem erant vigilantes et custodientes vigilias noctis super gregem suum, angelus domini cum magna luce apparuit exortumque mundo solem iusticie non solum celestis voce 56sermonis, verum etiam claritate diuine lucis astruxit.

℟ Beata viscera Marie virginis, que portauerunt eterni patris filium, et beata vbera, que lactauerunt Christum dominum, Quia hodie pro salute mundi de virgine nasci dignatus est.

℣ Dies sanctificatus illuxit nobis; venite, gentes, et adorate dominum. Quia hodie.

Secundum Ioannem j.

In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum; hoc erat in principio apud deum, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri

Quia temporalem mediatoris dei et hominum, hominis Iesu Christi natiuitatem, que hodierna die facta est sanctorum verbis euangelistarum, Matthei videlicet et Luce, manifeste cognouimus, libet etiam de verbi, id est diuinitatis eius, eternitate, in qua semper patri manet equalis, beati Ioannis euangeliste dicta scrutari, qui singularis castitatis priuilegio meruit, vt ceteris altius diuinitatis ipsius caperet simul et patefaceret archanum. Tu autem.

℟ Uerbum caro factum est et habitauit in nobis, cuius gloriam vidimus quasi vnigeniti a patre Plenum gratie et veritatis.

℣ In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum. Plenum. Gloria. Plenum.

℟ Uerbum caro repetatur.

Deinde missa incipiatur Dominus dixit ad me et cetera et communione dicta legatur Initium sancti euangelij secundum Mattheum precedente salutatione.

Matthei j.

Liber generationis Iesu Christi filij Dauid, filij Abraham: Abraham genuit Ysaach, Ysaach autem genuit Iacob, Iacob autem genuit Iudam et fratres eius. Iudas autem genuit Phares et Zaram de Thamar, Phares autem genuit Esrom, Esrom autem genuit Aram. Aram autem genuit Aminadab, Aminadab autem genuit Naason, Naason autem genuit Salmon. Salmon autem genuit Booz de Raab, Booz autem genuit Obeth ex Ruth, Obeth autem genuit Iesse, Iesse autem genuit Dauid regem. Dauid autem rex genuit Salomonem ex ea, que fuit Urie. Salomon autem genuit Roboam, Roboam autem genuit Abiam, Abia autem genuit Asa. Asa autem genuit Iosaphat, Iosaphat autem genuit Ioram, Ioram autem genuit Oziam. Ozias autem genuit Ioathan, Ioathan autem genuit Achaz, Achaz autem genuit Ezechiam. Ezechias autem genuit Manassen, Manasses autem genuit Amon, Amon autem genuit Iosiam. Iosias autem genuit Ieconiam et fratres 57 | C.vj.eius in transmigratione Babilonis. Et post transmigrationem Babilonis Ieconias genuit Salathiel, Salathiel autem genuit Zorobabel. Zorobabel autem genuit Abiud, Abiud autem genuit Eliachim, Eliachim autem genuit Azor. Azor autem genuit Sadoch, Sadoch autem genuit Achim, Achim autem genuit Eliud. Eliud autem genuit Eleazar, Eleazar autem genuit Mathan, Mathan autem genuit Iacob. Iacob autem genuit Ioseph, virum Marie, de qua natus est Iesus, qui vocatur Christus.

Psalmus Te deum laudamus.

Quo dicto statim laudes sine versiculo et sine Deus, in adiutorium incipiantur.

In laudibus

Ⱥ

Quem vidistis, pastores, dicite, annunciate nobis in terris, quis apparuit; natum vidimus et chorum angelorum collaudantem dominum, alleluia, alleluia.

Psalmus Dominus regnauit a.vij.

Ⱥ Genuit puerpera regem, cui nomen eternum, et gaudium matris habens cum virginitatis honore nec primam similem visa est nec habere sequentem, alleluia.

Psalmus Iubilate deo a.vij.

Ⱥ Angelus ad pastores ait: annuncio vobis gaudium magnum, quia natus est vobis hodie saluator mundi, alleluia.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Facta est cum angelo multitudo celestis, exercitus laudantium deum et dicentium: gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis, alleluya.

Psalmus Benedicite omnia a.vij.

Ⱥ Paruulus filius hodie natus est nobis et vocabitur deus fortis, alleluia, alleluia.

In euangelio Ⱥ Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis, alleluia, alleluia.

Psalmus Benedictus dominus deus Israel a.viij.

Oratio

Concede, quesumus, omnipotens deus, vt nos vnigeniti tui noua per carnem natiuitas liberet, quos sub peccati iugo vetusta seruitus tenet. Per eundem.

Si missa celebrata fuerit, ‹c›horista ad altare missam et matutinas simul percomplendam concludat. Et diaconus dicat Benedicamus domino. Post hoc immediate sequatur Ⱥ Ecce completa sunt omnia C.iij. cum ℣ Post partum et collecta Deus, qui salutis. Deinde sequatur missa Lux fulgebit qua finita cum Ite, missa est et benedictione data cantetur prima cum Deus, in adiutorium. Et sic consequenter relique hore canantur.

Ad primam

Hymnus

58Agnoscat omne seculum
venisse vite premium,
post hostis asperi iugum
apparuit redemptio.

Esaias que precinit,
completa sunt in virgine,
annunciauit angelus,
sanctus repleuit spiritus.

Gloria tibi, domine.

Ⱥ Quem vidistis.

Psalmus Deus, in nomine cum alijs consuetis et Quicunque vult.

Capitulum Populus gentium.

℟ Christe, fili dei viui, miserere nobis, alleluya, alleluya.

℣ Qui de virgine dignatus es nasci, miserere nobis, alleluya. Gloria.

℣ Benedictus, qui venit in nomine domini. Deus dominus, et illuxit nobis.

Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Pater noster. Uiuit anima mea. Erraui sicut. Credo in deum. Carnis resurrectionem. Confitemini.

Post confessionem

℣ Uerbum caro factum est. Tanquam sponsus. Notum fecit dominus vt supra.

Ad completorium

Cum oratione Concede, quesumus, omnipotens deus.

℣ Preciosa est.

℣ Exultabunt.

Oratio Sancta Maria. Deus, in adiutorium ter cum ceteris.

In fine dicatur ista oratio

Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros in beneplacito tuo, vt in nomine dilecti filij tui mereamur bonis operibus abundare. Per eundem.

Hoc modo cantatur prima singulis diebus, tam festis, quam ferialibus, vsque ad epiphaniam domini.

Ad tertiam

Hymnus

Maria ventre concepit
verbi fidelis semine,
quem totus non capit orbis,
portant puelle viscera.

Radix Iesse iam floruit
et virga fructum edidit,
fecunda partum protulit
et virgo mater permanet.

Gloria tibi, domine, qui.

Ⱥ Genuit puerpera.

Capitulum Titum ij

Apparuit gratia dei, saluatoris nostri, omnibus hominibus erudiens nos, vt abnegantes impietatem et secularia desideria sobrie et iuste et pie viuamus in hoc seculo.

℟ Uerbum caro factum est, alleluya, alleluya.

℣ Et habitauit in nobis. Alleluya. Gloria. Uerbum.

℣ Notum fecit dominus.

Oratio Concede, quesumus, omnipotens.

Ad sextam

Hymnus

Presepe poni pertulit,
qui lucis auctor extitit,
cum patre celos condidit,
sub matre pannos induit,

Legem dedit qui seculo,
cuius decem precepta sunt,
dignando factus est homo
sub legis esse vinculo.

Gloria tibi, domine.

Ⱥ Angelus ad pastores.

Capitulum Titum iij

Apparuit benignitas et humanitas saluatoris nostri dei non ex operibus iusticie, que fecimus nos, sed secundum suam misericordiam saluos nos fecit.

℟ Notum fecit dominus, Alleluya, alleluya.

℣ Salutare suum. Alleluya.

℣ Ipse inuocauit me.

Oratio vt supra.

Ad nonam

Hymnus

Adam vetus quod polluit,
Adam nouus hoc abluit,
tumens quod ille deiecit,
humillimus 59 | C.vij.hic erigit.

Iam nata lux est et salus,
fugata nox et victa mors;
venite, gentes, credite,
deum Maria protulit.

Gloria tibi, domine.

Ⱥ Paruulus filius.

Capitulum Hebreorum primo

Multipharie multisque modis olim deus loquens patribus in prophetis, nouissime vero istis diebus locutus est nobis in filio, quem constituit heredem vniuersorum, per quem fecit et secula.

℟ Ipse inuocauit me, Alleluya, alleluya.

℣ Pater meus es tu. Alleluya.

℣ Gloria. Puer natus.

Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas

Ⱥ

Tecum principium in die virtutis tue, in splendoribus sanctorum, ex vtero ante luciferum genui te.

Psalmus Dixit dominus g.ij.

Ⱥ Redemptionem misit dominus, populo suo mandauit in eternum testamentum suum.

Psalmus Confitebor g.ij.

Ⱥ Exortum est in tenebris lumen rectis corde, misericors et miserator et iustus dominus.

Psalmus Beatus vir g.ij.

Ⱥ Apud dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio.

Psalmus De profundis g.v.

Ⱥ De fructu ventris tui ponam super sedem tuam.

Psalmus Memento, domine, Dauid g.v.

Capitulum Esaie ix

Paruulus enim natus est nobis et filius datus est nobis et factus est principatus super humerum eius et vocabitur nomen eius ammirabilis, consiliarius, deus fortis, pater futuri seculi, princeps pacis.

℟ Uerbum caro.

Hymnus

A solissolis] soils breviarium ortus cardine
et vsque terre limitem
Christum canamus principem
natum Maria virgine.

Beatus auctor seculi
seruile corpus induit,
vt carne carnem liberans
ne perderet quos condidit.

Caste parentis viscera
celestis intrat gratia,
venter puelle baiulat
secreta, que non nouerat.

Domus pudici pectoris
templum repente fit dei;
intacta nesciens virum
verbo concepit filium.

Enixa est puerpera,
quem Gabriel predixerat,
quem matris aluo gestiens
clausus Ioannes senserat.

Feno iacere pertulit,
presepe non abhor‹r›uit,
paruoque lacte pastus est,
per quem nec ales esurit.

Gaudet chorus celestium
et angeli canunt deo
palamque fit pastoribus
pastor creator omnium.

Gloria tibi.

℣ Tanquam sponsus.

Ⱥ Hodie Christus natus est, hodie saluator apparuit, hodie in terra canunt angeli, letantur archangeli, hodie exultant iusti dicentes: “Gloria in excelsis deo,” alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus, vt nos.

Post Benedicamus fiat commemoratio de sancto Stephano.

Ⱥ Tu principatum tenes in choro martyrum, similis angelo, qui pro te lapidantibus deum deprecatus es, beate 60Stephane, intercede pro nobis ad dominum.

℣ Gloria et honore.

Oratio

Da nobis, quesumus, domine, imitari quod colimus, vt discamus et inimicos diligere, quia eius natalicia celebramus, qui nouit etiam pro persecutoribus exorare. Dominum nostrum Iesum Christum.

Inuitatorium Christum natum, qui beatum hodie coronauit Stephanum, Uenite adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus

Sancte dei preciose
prothomartyr Stephane,
qui virtute charitatis
circumfultus vndique
dominum pro inimico
exorasti populo,

Funde preces pro deuoto
tibi nunc collegio,
vt tuo propiciatus
interuentu dominus
nos purgatos a peccatis
iungat celi ciuibus.

Gloria et honor deo
vsquequo altissimo,
vna patri filioque
cum spiritu paracleto,
cui laus est et potestas
per eterna secula. Amen.

In primo nocturno

Ⱥ Beatus Stephanus iugi legis dei meditatione roboratus tanquam lignum fructiferum secus salutarium aquarum plantatum decursus fructum martyrij in tempore suo dedit primus.

Psalmus Beatus vir a.j.

Ⱥ Constitutus a deo predicator preceptorum eius in timore sancto illi seruire studuit officioque fideliter peracto in montem sanctum eius ascendere dignatus fuit.

Psalmus Quare fremuerunt a.j.

Ⱥ In tribulatione lapidum se prementium positus milia populi se circundantis non timuit, quia susceptorem suum Iesum, vt eum saluum faceret, exurgere in celo vidit.

Psalmus Domine, quid a.j.

℣ Gloria et honore coronasti eum, domine. Et constituisti eum super opera manuum tuarum.

Lectio prima. Sermo sancti Augustini episcopi.

Heri celebrauimus, fratres charissimi, temporalem regis eterni natalem. Hodie celebramus triumphalem militis eius passionem. Heri enim rex noster trabea carnis indutus de aula virginalis vteri egrediens visitari dignatus est mundum. Hodie miles de tabernaculo corporis exiens triumphator migrauit ad celum.

℟ Hesterna die dominus natus est in terris, vt Stephanus nasceretur in celis; ingressus est dominus mundum, Ut Stephanus ingrederetur in celum.

℣ Heri enim rex noster trabea carnis indutus de aula vteri virginalis egrediens visitare dignatus est mundum. Ut Stephanus.

Lectio secunda.

Dominus vero sempiternus rex sempiterne deitatis maiestate seruata seruile cinctorium carnis assumens in huius seculi campum pugnaturus intrauit. Iste etenim miles depositis corruptibilibus corporis indumentis ad summum celi palatium perenniter regnaturus ascendit.

℟ Stephanus autem 61 | C.viij.plenus gratia et fortitudine faciebat signa magna et prodigia in populo.

℣ Surrexerunt autem quidam de synagoga disputantes cum Stephano et non poterant resistere sapientie et spiritui, qui loquebatur. Faciebat.

Lectio tertia.

Dominus descendit carne velatus, miles ascendit sanguine laureatus. Ascendit iste lapidantibus Iudeis, quia ille descendit letantibus angelis. “Gloria in excelsis deo,” heri exultantes sancti angeli cantauerunt. Hodie letantes Stephanum in suum sanctissimum consortium susceperunt.

℟ Intuens in celum beatus Stephanus vidit gloriam dei et ait: “Ecce video celos apertos et filium hominis stantem a dextris virtutis dei.”

℣ Cum autem esset Stephanus plenus spiritu sancto, intendens in celum ait: “Ecce video.”

I‹n› secundo nocturno

Ⱥ Lumine vultus tui, domine, insignitus prothomartyr Stephanus sacrificium iusticie seipsum tibi sacrificauit, ideoque in leticia cordis in pace obdormiens requiescit.

Psalmus Cum inuocarem g.vj.

Ⱥ Benedictionis tue, domine, munere iustificatus et scuto tue protectionis in passione munitus nominis sui coronam Stephanus a te percipere meruit.

Psalmus Uerba mea c.v.

Ⱥ O quam ammirabile est nomen tuum, domine deus noster, pro quo beatus Stephanus passus gloria et honore a te est coronatus et super celos dono tue magnificentie exaltatus.

Psalmus Domine, dominus noster a.ij.

℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.

Heri dominus exiuit de vtero virginis, hodie miles egressus est de ergastulo carnis. Heri pro nobis est Christus pannis inuolutus, hodie Stephanus stola glorie immortalis ab eo est indutus. Heri presepis angustia Christum portauit infantem, hodie immensitas celi Stephanum suscepit triumphantem.

℟ Uidebant omnes Stephanum, qui erant in consilio, Et intuebantur vultum eius tanquam vultum angeli stantis inter illos.

℣ Et concurrentes rapuerunt eum et adduxerunt eum in consilio. Et intuebantur.

Lectio quinta.

Solus descendit deus, vt multos eleuaret; humiliauit se rex noster, vt suos milites exaltaret. Qui enim corpori suo virginis preparauit vterum, ipse martyri suo aperire dignatus est celum. Dominus Christus angustias intrare non dedignatus est vteri, vt animam Stephani latitudo susciperet celi.

℟ Lapidabant Stephanum inuocantem et dicentem: “Domine Iesu Christe, accipe 62spiritum meum et ne statuas illis hoc peccatum.”

℣ Positis autem genibus beatus Stephanus orabat dicens: “Domine Iesu.”

Lectio sexta.

Necessarium tamen nobis est agnoscere quibus armis precinctus Stephanus seuitiam Iudeorum potuit superare, vt ita meruisset feliciter triumphare. Neque enim paruipendenda sunt talis virtus talisque triumphus. Haud vilibus armis potuit premuniri, qui a multis non potuit superari. Inuicte nanque in eo enituit insigne virtutis, que nec frementium seuitiam formidauit nec lapidantium ictibus deuicta succubuit.

℟ Lapides torrentis illi dulces fuerunt, Ipsum sequuntur omnes anime iuste.

℣ Mortem enim, quam saluator noster dignatus est pro omnibus pati, hanc ille primus reddidit saluatori. Ipsum.

In tertio nocturno

Ⱥ In domino deo suo confisus fortis athleta Stephanus lapidum fortiter sustinuit ictus et idcirco ad montem virtutum transmigrauit victoriosus.

Psalmus In domino a.iij.

Ⱥ Sine macula beatus Stephanus ingressus est, domine, in tabernaculo tuo, et quia operatus est iusticiam, requiescet in monte sancto tuo.

Psalmus Domine, quis a.iiij.

Ⱥ Domine, virtus et letitia rectorum, quoniam tu preuenisti dilectum tibi Stephanum dono gratuite benedictionis, te primus secutus est morte gloriose passionis, vnde cum corona martyrij dedisti ei vitam in seculum seculi.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Magna est gloria.

Lectio septima. Secundum Mattheum xxiij.

In illo tempore: Dicebat Iesus turbis Iudeorum et principibus sacerdotum: “Ecce ego mitto ad vos prophetas et sapientes et scribas et ex illis occidetis et crucifigetis et flagellabitis in synagogis vestris,” et reliqua.

Homilia beati Hieronymi presbiteri.

Ecce enim mitto ad vos prophetas et et sapientes et scribas et cetera. Simulque obserua iuxta apostolum dicentem et scribentem ad Corintheos varia dona esse discipulorum Christi.

℟ Impij super iustum iacturam fecerunt, vt eum morti traderent, At ille gaudens suscepit lapides, vt mereretur accipere corona‹m› glorie.

℣ Hebreorum gens perfida morte Christi sanguinea in Stephanum maliuola perfecerunt consilia, quem lapidando nequiter occiderunt crudeliter. At ille gaudens.

Lectio octaua.

Alios prophetas, qui ventura predicant, alios sapientes, qui nouerunt, quando debeant proferre sermonem, alios scribas in lege doctissimos, ex quibus lapidatus est Stephanus, Paulus occisus, Petrus crucifixus, flagellati in actibus apostolorum discipuli, et persecuti sunt eos de ciuitate in ciuitatem 63 | D.j.expellentes de Iudea, vt ad gentium populum transmigrarent.

℟ Patefacte sunt ianue celi Christi martyri beato Stephano; in numero martyrum inuentus est primus Et ideo triumphat in celis coronatus.

℣ Mortem enim, quam saluator noster dignatus est pro omnibus pati, hanc ille primus reddidit saluatori. Et ideo.

Lectio nona.

Et vt veniat super vos omnis sanguis iustus, qui effusus est super terram a sanguine Abel iusti, vsque ad sanguinem Zacharie filij Barachie, quem occidistis inter templum et altare. De Abel nulla est ambiguitas quin is sit, quem Chain frater fratrem occiderit.

℟ Impetum fecerunt vnanimiter in eum et eiecerunt eum extra ciuitatem inuocantem et dicentem: “Domine, accipe spiritum meum.”

℣ Stephanus dei gratia plenus erat, in plebe multa signa faciebat, celos apertos aspiciebat, Iesum stantem videbat a dextris dei et dicebat: “Domine, gloria deo per cuncta patri summo eiusque proli sint condigne laudes ac vtriusque flamini sancto in primo et nunc et semper et in secula. Amen.” Domine.

℣ Corona aurea.

In laudibus

Ⱥ

Lapidauerunt Stephanum et ipse inuocabat dominum dicens: “Ne statuas illis hoc peccatum.”

Psalmus Dominus regnauit.

Ⱥ Lapides torrentis illi dulces fuerunt, ipsum sequuntur omnes anime iuste.

Psalmus Iubilate.

Ⱥ Adhesit anima mea post te, quia caro mea lapidata est pro te, deus meus.

Psalmus Deus, deus meus.

Ⱥ Ecce video celos apertos et Iesum stantem a dextris dei.

Psalmus Benedicite.

Ⱥ Stephanus vidit celos apertos, vidit et intro‹i›uit; beatus homo, cui celi patebunt.

Psalmus Laudate.

Capitulum Actuum vj.

Stephanus autem plenus gratia et fortitudine faciebat prodigia et signa magna in populo.

Hymnus Deus, tuorum militum.

℣ Letabitur iustus in domino et sperabitsperabit] sperauit breviarium in eo et laudabuntur omnes recti corde.

In euangelio Ⱥ Impij super iustum fecerunt iacturam, vt eum morti traderent, at ille gaudens suscepit lapides, vt mereretur accipere coronam glorie, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Oratio Da nobis, quesumus, domine, imitari C.iij.

Post Benedicamus fiat commemoratio de natiuitate.

Ⱥ Uirgo hodie fidelis etsi verbum genuit incarnatum, virgo mansit et post partum, quam laudantes omnes dicimus: “Benedicta tu in mulieribus.”

℣ Benedictus, qui venit.

Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus.

Prima vt in precedente die.

Ad horas diurnales antiphone dicantur de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Stephanus autem plenus vt supra ad laudes.

℟ Gloria et honore cum Alleluya.

℣ Posuisti, domine.

Responsoria habes et versiculi in communi.

Oratio vt supra.

Capitulum Actuum vj

Cum autem esset Stephanus plenus spiritu sancto, intendens in 64celum vidit gloriam dei et ait: “Ecce video celos apertos et filium hominis stantem a dextris virtutis dei.”

℟ Posuisti, domine.

℣ Corona aurea.

Oratio vt supra.

Ad nonam

Capitulum Actuum vj

Positis autem genibus beatus Stephanus clamauit voce magna dicens: “Domine, statuas illis hoc peccatum,” et cum hoc dixisset, obdormiuit in domino.

℟ Corona aurea.

℣ Magna est gloria.

Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Tecum principium et cetera cum psalmis vt in prioribus vesperis.

Capitulum Stephanus autem plenus gratia vt supra.

℟ Impetum fecerunt.

Hymnus Deus, tuorum.

℣ Gloria et honore.

In euangelio Ⱥ Patefacte sunt ianue celi Christi martyri beato Stephano, qui in numero martyrum inuentus est primus et ideo triumphat in celis coronatus, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Commemoratio fiat de sancto Ioanne.

Ⱥ Ecce ego Ioannes vidi ostium apertum in celo et ecce sedes posita erat in eo et in medio sedis et in circuitu eius quattuor animalia plena oculis ante et retro, et dabant gloriam et honorem et benedictionem sedenti super thronum, viuenti in secula seculorum.

℣ Ualde honorandus est beatus Ioannes apostolus, Qui supra pectus domini in cena recubuit.

Oratio

Ecclesiam tuam, quesumus, domine, benignus illustra, vt beati Ioannis, apostoli tui et euangeliste, illuminata doctrinis ad dona perueniat sempiterna. Per Christum.

De natiuitate.

Ⱥ Gaudeamus, omnes fideles, saluator noster natus est in mundo; hodie processit proles magnifici germinis et perseuerat pudor virginitatis.

℣ Tanquam sponsus.

Oratio Concede, quesumus, omnipotens deus, vt vnigeniti vt supra.

Ad matutinas

Inuitatorium Adoremus regem apostolorum, qui priuilegio amoris Ioannem dilexit apostolum.

Psalmus Uenite.

Hymnus Eterna Christi.

In primo nocturno

Ⱥ Ioannes apostolus et euangelista virgo est electus a domino atque inter ceteros magis dilectus.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Supra pectus domini Iesu Christi recumbens euangelij fluenta de ipso sacro dominici pectoris fonte potauit.

Psalmus Benedicam c.iij.

Ⱥ Quasi vnum de paradisi fluminibus euangelista Ioannes verbi dei gratiam in toto terrarum orbe diffudit.

Psalmus Eructauit c.viij.

℣ In omnem terram et cetera vt supra.

Isidorus de obitu sanctorum patrum. Lectio prima.

Ioannes apostolus et euangelista, filius Zebedei, frater Iacobi, virgo est electus a domino et inter ceteros magis dilectus. Hic dum euangelium Christi in Asia predicaret a Domiciano Cesare in Pathmos insula metallo relegatur, vbi etiam positus apocalipsim scripsit.

℟ Ualde honorandus est beatus Ioannes, qui supra pectus domini in cena 65 | D.ij.recubuit, Cui Christus in cruce matrem virginem virgini commendabat.

℣ “Mulier, ecce filius tuus,” ad discipulum autem: “Ecce mater tua.” Cui.

Lectio secunda.

Interfecto autem a senatu Domiciano exilio Ioannes resolutus redijt Ephesum ibique ob hereticorum versutias refutandas efflagitatus ab Asie episcopis euangelium nouissimus edidit. Cuius inter alias virtutes magnitudo signorum fuit.

℟ In illa die suscipiam te, serue meus, et ponam te sicut signaculum in conspectu meo, Quoniam ego elegi te, dicit dominus.

℣ In tribulatione inuocasti me, exaudiui te et liberaui te. Quoniam.

Lectio tertia.

Mutauit in aurum siluestres frondium virgas littoreaque saxa in gemmas; item fragmina in propriam reformauit naturam. Uiduam quoque prece populi suscitauit, et rediuiuum iuuenis corpus anima remeante reparauit.

℟ Apparuit charo suo Ioanni dominus Iesus Christus cum discipulis suis et dixit ei: “Ueni, dilecte mi, ad me, quia tempus est, vt epuleris in conuiuio meo cum fratribus tuis.”

℣ Cunque complesset apostolus cursum vite presentis in senectute bona, apparuit ei saluator mundi et dixit ei: “Ueni.”

In secundo nocturno

Ⱥ In feruentis olei dolium missus Ioannes apostolus diuina se protegente gratia illesus exiuit.

Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Propter insuperabilem euangelizandi constantiam exilio relegatus diuine visionis et allocutionis meruit crebra consolatione releuari.

Psalmus Exaudi, deus, deprecationem d.v.

Ⱥ Occurrit beato Ioanni ab exilio reuertenti omnis populus virorum ac mulierum clamantium et dicentium: “Benedictus, qui venit in nomine domini.”

Psalmus Exaudi, deus, orationem d.v.

℣ Constitues eos principes super.

Lectio quarta.

Cum autem omnis ciuitas Effesiorum, immo omnis prouincia Asie, Ioannem coleret et predicaret, accidit, vt cultores idolorum traherent eum ad templum Diane et vrgerent eum, vt ei feditatem sacrificiorum, sicut ipsimet soli consueuerant, et ipse apostolus ibi offerret.

℟ Qui vicerit, faciam illum columnam in templo meo, dicit dominus, Et scribam super eum nomen meum et nomen ciuitatis noue Hierusalem.”

℣ Uincenti dabo edere de ligno vite, quod est in paradiso dei mei. Et scribam.

Lectio quinta.

Tunc beatus Ioannes dixit: “Ducamur ad ecclesiam domini mei Iesu Christi et inuocantes nomen Diane vestre facite cadere ecclesiam et ita vobis consentiam. Si autem hec facere non potestis, inuocabo nomen domini mei Iesu Christi et faciam cadere templum hoc, et comminuicomminui] communi breviarium idolum vestrum.”

66℟ Hic est beatissimus euangelista et apostolus Ioannes, qui priuilegio amoris precipui ceteris amplius a domino meruit honorari.

℣ Hic est discipulus ille, quem diligebat Iesus, qui supra pectus domini in cena recubuit. Qui pri‹ui›legio.

Lectio sexta.

Ad hanc vocem venit populus et huic diffinitioni consensum attribuit. Apostolus vero exhortabatur populum, vt a templo longe se facerent, et voce clara dixit: “Ut sciat hec omnis turba, quod idolum hoc Diane demonium est, corruat hoc templum cum omnibus idolis manufactis, que coluntur in eo, ita vt nullam in omnibus lesionem faciat.” Et statim omnia simul sua idola corruerunt.

℟ In medio ecclesie aperuit os eius Et impleuit eum dominus spiritu sapientie et intellectus.

℣ Ioannes theologus, quem debriauit spiritus, aquila volansvolans] volens breviarium celitus palam fecit mortalibus, Christus, Marie filius, quod sit verbum dei deus. Et impleuit. Gloria sit altissimo genitori ingenito ingenitique genito et flammini paracleto. Et impleuit.

In tertio nocturno

Ⱥ Apparuit charo suo Ioanni dominus Iesus Christus cum discipulis suis et ait illi: “Ueni, dilecte mi, ad me, quia tempus est, vt epuleris in conuiuio meo cum fratribus tuis.”

Psalmus Confitebimur e.ij.

Ⱥ Expandens manus suas ad deum dixit: “Inuitatus ad conuiuium tuum venio gratias agens, quia me dignatus es, domine Iesu Christe, ad tuas epulas inuitare sciens, quod ex toto corde meo desiderabam te.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

Ⱥ Domine, suscipe me, vt cum fratribus meis sim, cum quibus veniens inuitasti me; aperi michi ianuam vite et perduc me ad conuiuium epularum tuarum. Tu es enim Christus, filius dei viui, qui precepto patris mundum saluasti: tibi gratias referimus per infinita seculorum secula.

Psalmus Dominus regnauit, irascantur f.iij.

℣ Dedisti hereditatem.

Lectio septima. Ioannis xxj.

In illo tempore: Dixit Iesus Petro: “Sequere me,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

Non parua questio est, cur apostolo Petro, quando tertio se manifestauit suis discipulis, dixerit dominus: “Sequere me,” de apostolo Ioanne, “Sic eum volo manere, donec veniam. Quid ad te?”

℟ Diligebat autem eum Iesus pre alijs, quoniam prerogatiua castitatis ampliori dilectione fecerat dignum, quia virgo electus ab ipso, virgo in euum permansit.

℣ In cruce denique moriturus huic matrem virginem virgini commendabat. Quia.

Lectio octaua.

Huic questioni quantum dominus ipse donauerit, siue pertractande, siue persoluende, sermonem nouissimum huius operis impendimus. Cum prenunciasset ergo dominus Petro, qua morte clarificaturus esset deum, dixit ei: 67 | D.iij.“Sequere me.”

℟ Sic eum volo manere, donec veniam, Quid ad te? Tu me sequere.

℣ Hunc ergo cum vidisset Petrus, dixit Iesu: “Domine, hic autem quid?” “Quid ad te?”

Lectio nona.

Conuersus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Iesus, sequentem, qui et recubuit in cena supra pectus eius et dixit: “Domine, quis est, qui tradet te?” Hunc ergo cum vidisset Petrus, dicit Iesu: “Domine, hic autem quid?” Dicit ei Iesus: “Sic eum volo manere, donec veniam, quid ad te? Tu me sequere.”

℟ Uox tonitrui tui, deus, in rota Ioannes est euangelista mundi per ambitum predicans lumen celitus, Qui triumphans Rome lauit vino stolam suam et in sanguine vue pallium suum.

℣ Uicto senatu cum Cesare virgineo corpore tripudiat in igne. Qui triumphans.

℣ Annunciauerunt.

Ad laudes

Ⱥ

Hic est discipulus ille, qui testimonium perhibuit, et scimus, quia verum est testimonium eius.

Ⱥ Hic est discipulus meus, sic eum volo manere, donec veniam.

Ⱥ Ecce puer meus electus, quem elegi; posui super eum spiritum meum.

Ⱥ Sunt de hic stantibus, qui non gustabunt mortem, donec videant filium hominis in regno suo.

Ⱥ Sic eum volo manere, donec veniam; tu me sequere.

Capitulum Ecclesiastici xv

Qui timet deum, faciet bona, et qui continens est iusticie, apprehendet illiam et obuiabit illi quasi mater honorificata.

Hymnus Exultet celum.

℣ Nimis honorati sunt.

Ⱥ Iste est Ioannes, qui supra pectus domini in cena recubuit, beatus apostolus, cui reuelata sunt secreta celestia.

Psalmus Benedictus

Oratio Ecclesiam tuam, quesumus, domine D.j.

De natiuitate.

Ⱥ Uerbum caro factum est et habitauit in nobis et vidimus gloriam eius, gloriam quasi vnigeniti a patre, plenum gratie et veritatis, alleluya, alleluya.

Psalmus Benedictus, qui venit.

Oratio vt supra.

De sancto Stephano.

Ⱥ Sepelierunt Stephanum viri timorati et fecerunt planctum magnum super eum.

℣ Corona aurea.

Oratio vt supra de eo.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Qui timet deum, faciet. Responsorium de communi suffragio apostolorum cum alleluya.

Ad sextamsextam] ix breviarium

Capitulum Ecclesiastici xv

In medio ecclesie aperuit os eius et impleuit eum dominus spiritu sapientie et intellectus et stola glorie induit eum.

Ad nonamnonam] vj breviarium

Capitulum Ecclesiastici xv

Cibauit illum dominus pane vite et intellectus et aqua sapientie salutaris potauit illum.

Ad vesperas

Ⱥ Tecum principium vt supra.

Capitulum Qui timet deum, faciet vt supra ad laudes.

68℟ Uox tonitrui tui, deus.

Hymnus Exultet celum laudibus.

℣ In omnem terram.

Ⱥ Conspicit in celis mens prudens Ezechielis quattuor obscuris animalia stare figuris. Prima leonina facies sed deutra bouina, trita hominem ostentat, aquilam tetrarda retentat. Ex his theologis celebrantes festa IoannisIoannis] Ioannes breviarium Christo dulcisonas resonemus carminis odas.

Psalmus Magnificat vt supra.

De innocentibus commemoratio.

Ⱥ Innocentes pro Christo infantes occisi sunt ab iniquo rege hoc, lactentes interfecti sunt; ipsi sequantur agnum sine macula et dicunt semper: “Gloria tibi, domine.”

℣ Ex ore infantium, deus, et lactentium perfecisti laudem.

Oratio

Deus, cuius preconiumpreconium] precoinium breviarium hodierna die innocentes martyres non loquendo sed moriendo confessi sunt, omnia in nobis vitiorum mala mortifica, vt fidem tuam, quam lingua nostra loquitur, etiam moribus vita fateatur. Per Christum.

De natiuitate.

Ⱥ Lux orta est super nos, quia hodie natus est saluator, alleluya.

℣ Tanquam sponsus cum oratione vt supra.

De sancto Stephano.

Ⱥ Intuens in celum beatus Stephanus vidit gloriam dei et ait: “Ecce video celos apertos et filium hominis stantem a dextris dei.”

℣ Gloria et honore et cetera.

Inuitatorium Adoremus saluatoris venerantes gratiam, qui perennem sanctis innocentibus largitus est coronam.

Psalmus Uenite.

Hymnus Eterna Christi munera.

In primo nocturno

Ⱥ Herodes videns, quia illusus esset a magis, misit in Bethleem et occidit omnes pueros, qui erant in ea et in omnibus finibus eius.

Psalmus Beatus vir.

Ⱥ Christus infans non despexit suos coetaneos milites sed prouexit, quibus dedit ante triumphare quam viuere.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Arridebat paruulus occisori, gladio adiocabatur infantulus nutricis locum, attendebat lactens percussoris horrorem.horrorem] horreorem breviarium

Psalmus Cum inuocarem h.ij.

℣ Letamini in domino.

Lectio prima. Seuerianus in sermone.

Zelus quo tendat, quo prosiliat liuor, inuidia quo feratur, herodiana hodie patefecit immanitas. Que dum temporalis regni emulatur angustias, eterni regis ortum molitur extinguere. “Tunc Herodes,” inquit, “videns, quia illusus esset a magis, misit in Bethleem et occidit in ea omnes pueros, qui erant in ea et in omnibus finibus eius.”

℟ Sub altare dei audiui voces occisorum dicentium: “Quare non defendis sanguinem nostrum?” et acceperunt diuinum 69 | D.iiij.responsum: “Adhuc sustinete modicum tempus, donec impleatur numerus fratrum vestrorum.”

℣ Uidi sub altare dei animas sanctorum propter verbum dei, quod habebant, et clara voce dicebant: “Quare non?”

Lectio secunda.

“Uidens,” inquit, “quia illusus esset a magis,” dolet impietas se esse illusam, dilatans se crudelitas furit, fremit dolositas se esse deceptam et in se fraus reuersa colliditur. Herodes stridens cadit ipse in laqueum, quem tetendit.

℟ Effuderunt sanguinem sanctorum velut aquam In circuitu Hierusalem et non erat, qui sepeliret.

℣ Uindica, domine, sanguinem sanctorum tuorum, qui effusus est. In circuitu.

Lectio tertia.

Herodes hinc iniquitatem, quam conceperat, euaginat, de fide perfidie sumit arma, terreno querit furore, quem natumnatum] natus breviarium celitus non credidit. Ad sinus matrum militum cogit castra, inter vbera arcem pietatis oppugnat. In teneris vberibus ferrum durat, lac fundit antequam sanguinem.

℟ Adorauerunt viuentem in secula seculorum Mittentes coronas suas ante thronum domini dei sui.

℣ Et ceciderunt in conspectu throni in facies suas et benedixerunt viuentem in secula. Mittentes.

In secundo nocturno

Ⱥ Norunt infantes laudare deum, qui loqui non nouerant; fiunt periti laude, qui fuerant imperiti sermone.

Psalmus Uerba c.v.

Ⱥ Erigitur itaque infantium etas in laudem, quam delictorum non nouerat crimen.

Psalmus Domine, deus noster a.ij.

Ⱥ Dignus a dignis laudatur et innocens innocentium testimonio comprobatur.

Psalmus Conserua a.iiij.

℣ Exultent iusti vt in communi.

Lectio quarta.

Sic agit magister mali, minister doli, ire artifex, inuentor sceleris, impietatis auctor, pietatis predo, inimicus innocentie, hostis nature, in omnibus malus suis, pessimus sibi, quem Christus, ‹non› vt euaderet sed ne videretur, aufugit.

℟ Isti sunt sancti, qui passi sunt propter te, domine, vindica eos, Quia clamant ad te quotidie.

℣ Uindica, domine, sanguinem sanctorum tuorum, qui effusus est. Qui‹a› clamant.

Lectio quinta.

In altum tendens cadit ab alto. Celum pulsans intrat profundum. In se vadit, cum vadit in deum, se occidit, qui vitam conatur occidere, quia capere non potest perditionem salus, occasionem vita, eternitas finem.

℟ Cantabant sancti canticum nouum ante sedem dei et agni Et resonabat terra in voces illorum.

℣ Sub throno dei innocentes clamant: “Uindica sanguinem nostrum, deus noster.” Et resonabat.

Lectio sexta.

O ambitio quam ceca semper, o quam presumptio pessima, o quam concessa perdit, qui inconcessa captat. Herodes obsidens terrenum regnum impugnat celeste. Terrenis inhians irruit in diuina ipsamque pietatem tota impietate insectatur.

℟ Concede nobis, domine, quesumus, veniam delictorum et intercedentibus 70sanctis, quorum hodie solennia celebramus, Talem nobis tribue deuotionem, vt ad eorum peruenire mereamur societatem.

℣ Adiuuent eorum merita, quos propria impediunt scelera, excuset intercessio, accusat quos actio, et qui eis tribuisti celestis palmam triumphi, nobis veniam non deneges peccati. Talem.

In tertio nocturno

Ⱥ Cantabant sancti canticum nouum ante sedem dei et agni et resonabat terra in voces illorum.

Psalmus Domini est terra b.ij.

Ⱥ Licuit sanguine loqui, quibus lingua non licuit; miscent cum domino colloquia, quibus humana negata sunt verba.

Psalmus Beati, quorum c.ij.

Ⱥ Clamant, clamant, clamant dominum innocentes, resonat luctus multis matribus innocentum, gaudet ecclesia super martyres, alleluya.

Psalmus Deus, venerunt gentes e.iiij.

℣ Mirabilis deus.

Secundum Mattheum ij.

In illo tempore: Angelus domini apparuit in somnis Ioseph dicens: “Surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in Egiptum et esto ibi vsque dum dicam tibi,” et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

De morte preciosa martyrum Christi innocentium sacra nobis est, fratres charissimi, euangelij lectio recitata, in qua tamen omnium martyrum Christi preciosa est mors designata.

℟ Isti sunt sancti, qui non inquinauerunt vestimenta sua. Ambulabunt mecum in albis, quia digni sunt.

℣ Hij sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim sunt. Ambulabunt.

Lectio octaua.

Quodquod] qui breviarum enim paruuli occisi sunt, significat per humilitatis meritum ad martyrij perueniendum gloriam et quia nisi quis conuersus fuerit et effectus vt paruulus, non possit animam dare pro Christo.

℟ Sub throno dei innocentes clamant: “Uindica sanguinem nostrum, deus noster.”

℣ Uidi sub altare dei animas sanctorum propter verbum dei, quod habebant, et clara voce dicebant: “Uindica.”

Lectio nona.

Quod in Bethleem et in omnibus finibus eius occisi sunt, ostendit non solum in Iudea, vnde ecclesie cepit origo, sed et in omnibus eiusdem ecclesie finibus, quacunque per orbem diffusa est, pe‹r›secutionem seuituram Iudeorum, id est perfidorum, et piorum patientiam esse coronandam.

℟ Centum quadragintaquattuor milia, qui empti sunt de terra, hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim permanserunt. Ideo regnant cum deo et agnus dei cum illis.

℣ Hi empti sunt ex hominibus primitie deo et agno et in ore eorum non est inuentum mendatium. Ideo regnant. Gloria patri. Ideo.

℟ reincipiatur. Te deum non habeatur, nisi fuerit dominica dies. Et similiter in missa 71 | D.v.Gloria in excelsis et Ite, missa est omittantur.

℣ Ex ore infantium.

In laudibus

Ⱥ

Herodes iratus occidit multos pueros in Bethleem Iude, ciuitate Dauid.

Ⱥ A bimatu et infra occidit multos pueros Herodes propter dominum.

Ⱥ Uox in Rama audita est, ploratus et vlulatus, Rachel plorans filios suos.

Ⱥ Angeli eorum semper vident faciem patris.

Ⱥ Laudes reddunt pueri tibi, rex Sabaoth, super tropheo per te facto exultant innocentes.

Ⱥ Sub throno dei innocentes clamant: “Uindica sanguinem nostrum, deus noster.”

Psalmus Laudate.

Capitulum Apocalipsis xiiij

Uidi supra montem Syon agnum stantem et cum eo centum quadragintaquattuor milia habentes nomen eius et nomen patris eius scriptum in frontibus eorum.

Hymnus Rex gloriose.

℣ Exultabunt sancti.

Ⱥ Hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim sunt et sequuntur agnum, quocunque ierit.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, cuius preconium D.iij.

Sequitur commemoratio de natiuitate.

Ⱥ Nesciens mater virgo virum peperit sine dolore saluatorem seculorum, ipsum regem angelorum sola virgo lactabat vbere de celo pleno.

℣ Benedictus, qui venit.

Oratio vt supra.

De sancto Stephano.

Ⱥ Lapidauerunt Stephanum D.j.

℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.

Ⱥ In medio ecclesie aperuit os eius et impleuit eum dominus spiritu sapientie et intellectus et stolam glorie induit eum.

℣ Ualde honorandus.

Oratio vt supra.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus cum responsorijs sine Alleluya, nisi fuerit dominica.

Ad tertiam

Capitulum Uidi supra montem Syon.

℟ Letamini in domino.

℣ Exultent iusti.

Oratio vt supra.

Ad sextam

Capitulum Apocalipsis xiiij

Et audiui vocem de celo, tanquam vocem aquarum multarum et tanquam vocem tonitrui magni, et vocem, quam audiui, sicut citharedorum citharizantium in citharis suis.

℟ Exultent iusti.

℣ Mirabilis deus.

Ad nonam

Capitulum Apocalipsis xiiij

Hi sunt, qui cum mulieribus non sunt coinquinati; virgines enim sunt, hi sequuntur agnum, quocunque ierit.

℟ Mirabilis deus.

℣ Exultabunt sancti.

Oratio vt supra.

Ad vesperas

Ⱥ Tecum principium cum ceteris vt in in die natiuitatis cum psalmis prenotatis.

Capitulum Apocalipsis xiiij

Hi empti sunt ex hominibus primitie deo et agno et in ore eorum non est inuentum mendacium; sine macula sunt ante thronum dei.

℟ Centum quadraginta.

Hymnus Sanctorum meritis.

℣ Letamini in domino.

Ⱥ Ecce vidi agnum stantem supra montem Syon et cum eo sanctorum milia et habebant nomen eius et nomen patris eius scriptum in frontibus suis.

Psalmus Magnificat.

Oratio 72vt supra.

De sancto Thoma commemoratio.

Ⱥ Pastor cesus in gregis medio pacem emit cruoris precio; o letus dolor in tristi gaudio, grex respirat pastore mortuo; plangens plaudit mater in filio, quia vicit victor sub gladio.

℣ Gloria et honore.

Oratio

Deus, pro cuius ecclesia gloriosus pontifex Thomas gladijs impiorum occubuit, presta, quesumus, vt omnes, qui eius implorant auxilium, petitionis sue salutarem consequantur effectum. Per Christum.

De natiuitate.

Ⱥ Natus est nobis hodie saluator, qui est Christus dominus, in ciuitate Dauid.

℣ Tanquam sponsus.

De sancto Stephano.

Ⱥ Lapides torrentis illi D.j.

℣ Posuisti, domine.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Iste est discipulus, qui dignus fuit esse inter secreta domini, iste solus meruit diuina inspiratione dicere: In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum. Hoc erat in principio apud deum.

℣ Ualde honorandus.

Oratio vt supra.

Ad matutinas

Inuitatorium Assunt Thome martyris solennia, Uirgo mater iubilet ecclesia.

Psalmus Uenite.

Hymnus Deus, tuorum.

In primo nocturno

Ⱥ Summo sacerdotio Thomas sublimatus est, in virum alium subito mutatus.

Psalmus Beatus vir a.j.

Ⱥ Monachus sub clerico clam ciliciatus, carnis carne fortior edomat conatus.

Psalmus Quare fremuerunt a.j.

Ⱥ Cultor agri domini tribulos auellit et vulpes a vineis arcet et expellit.

Psalmus Domine, quid a.j.

℣ Gloria et honore.

Lectio prima. Ioannes Carnotensis episcopus.

Gloriosi Thome, fratres karissimi, natalem celebrantes, quia totius vite et conuersationis eius insignia recolere non sufficimus, passionis eius modum causamque succinctus sermo percurrat.

℟ Stridens liuor Thome supplicio, Thome genus damnat exilio, Tota simul exit cognatio.

℣ Ordo, sexus, etas, conditio nullo gaudet hic priuilegio. Tota.

Lectio secunda.

Igitur quinto dominice natiuitatis die veniunt Cantuariam aulici quattuor. viri quidem preclari genere sed malefactis famosi, et ingressi pontificem verbis contumeliosis aggrediuntur, lacescunt conuicijs tandemque ei minas graues intentant.

℟ Thomas manum mittit ad fortia, spernit damna, spernit opprobria, Nulla Thomam frangit iniuria.

℣ Clamat cunctis Thome constantia, omne solum est forti patria. Nulla Thomam.

Lectio tertia.

Respondit vir modeste, iuxta quod ratio exigebat, ad singula adijciens multas sibi et ecclesie dei post pacis reformationem irrogatas esse iniurias nec esse, qui errata corrigeret, dissimulare de cetero se nec posse nec velle, quin cure pastoralis 73 | D.vj.officium exerceret.

℟ Lapis iste sex annis tunditur, sic politur, sic quadrus redditur Minus cedens, quo magis ceditur.

℣ Aurum fornax probat nec vritur, domus firma ventis non quatitur. Minus.

In secundo nocturno

Ⱥ Nec in agnos sustinet lupos deseuire nec in hortum olerum vineam transire.

Psalmus Cum inuocarem h.ij.

Ⱥ Exulat vir optimus, sacer et insignis, ne credat ecclesie dignitas indignis.

Psalmus Uerba c.v.

Ⱥ Exulantis predia preda sunt malignis sed in igne positum non exurit ignis.

Psalmus Domine, dominus noster a.ij.

℣ Posuisti, domine.

Lectio quarta.

Turbati igitur sunt insipientes corde et iniquitatem in excelso locuti exierunt continuo, quibus egressis processit pontifex in ecclesiam, vbi laudes Christi vespertinas exolueret.

℟ Post sex annos redit vir stabilis dare terre teste vas fragilis, Christo vasis thesaurum fictilis.

℣ Ne sit lupis preda grex humilis, se pro grege dat pastor nobilis. Christo.

Lectio quinta.

Sequuntur a tergo gladijs extractis Sathane satellites loricati armatorum manu multa sequente.

℟ Iacet granum oppressum palea, iustus cesus prauorum framea, celum domo commutans lutea.

℣ Cadit custos vitis in vinea, dux in castris, cultor in area. Celum.

Lectio sexta.

Aditum ecclesie monachis precludentibus accurrens dei sacerdos et hostia Christi mox futurus hostibus ostium reserauit “Non est,” inquiens, “ecclesia vt castrum obseranda.” Irrumpentibus illis et alijs, vbi sit proditor, alijs, vbi sit archiepiscopus, furibunda voce querentibus processit eis obuiam Christi confessor intrepidus. Et crudelissimi lictores consecratam capitis coronam funestis gladijs amputarunt et Christum domini solotenus precipitantes cerebrum per pauimentum crudelissime sparserunt.

℟ Ex summa rerum leticia summus fit planctus in ecclesia de tanti patroni absentia, Sed cum redeant miracula, redit populo leticia.

℣ Concurrit turba languidorum et consequitur gratiam beneficiorum. Sed.

In secundo nocturno

Ⱥ Sathane satellites irrumpentes templum inauditum perpetrant sceleris exemplum.

Psalmus In domino a.iij.

Ⱥ Strictis Thomas ensibus obuiam procedit, non minis, non gladijs sed nec morti cedit.

Psalmus Domine, quis habitabit a.iiij.

Ⱥ Hosti pandit ostium hostia futurus et pro domo domini stat in hostes murus.

Psalmus Domine, in virtute a.vj.

℣ Magna est gloria.

Secundum Ioannem x.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ouibus suis,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem. Lectio septima.

Sic itaque granum frumenti oppressit palea, sic vinee custos in vinea, dux in castris, in caulis pastor, cultor in area cesus est. Sic iustus ab iniustis occisus domum luteam celesti palacio commutauit. Ultima vero martyris verba, que 74pre confusione clamoris discerni vix poterant, iuxta propius astantium assertionem hec fuerunt: “Deo et beate Marie et sanctosancto] soncto breviarium Dionysio et sanctis huius ecclesie patronis meipsum commendo et ecclesie causam.”

℟ Mundi florem a mundo conteri, Rachel plorans iam cessa conqueri, Thomas cesus dum datur funeri, nouus Abel succedit veteri.

℣ Uox cruoris, vox sparsi cerebri celum replet clamore celebri. Thomas.

Lectio octaua.

In omnibus autem cruciatibus, quos inuictissimus athleta dei pertulit, non clamorem emisit, non edidit gemitum nec brachium aut vestem opposuit ferienti sed caput, quod inclinatum gladijs opposuerat, donec consumaretur tenens immobile, quasi ad orationem prostratus obdormiuit in domino.

℟ Christe Iesu, per Thome merita, que nos ligant, relaxa scelera, Ne captiuos ferant ad infera hostis, mundus vel carnis opera.

℣ Per te, Thoma, post leue munera amplexetur nos dei dextera. Ne captiuos.

Lectio nona.

Regressi vero viri scelerati in sancti pontificis palacium, vt passionem serui Christi passioni plenius assimilarent, diuiserunt sibi vestimenta sua, aurum et argentum, vasa preciosa, equos electos et quicquid preciosum potuerunt inuenire, statuentes quid quis tolleret, et milites quidem hec fecerunt. Cetera sine fletu quis referat? Tantus erat meror omnium, tanta lamenta singulorum, vt iterum putares impletum illud propheticum: Uox in Rama audita est, ploratus et vlulatus multus.

℟ Iesu bone, per Thome merita nostra nobis dimitte debita, domum, portam, sepulchrum visita, Et a trina nos morte suscita.

℣ Actu, mente vel vsu perdita pietate restaura solita. Et a trina.

℣ Corona aurea.

In laudibus

Ⱥ

Granum cadit, copiam germinat frumenti, alabastrum frangitur, fragrat vis vnguenti.

Ⱥ Totus orbis martyris certat in amorem, cuius signa singulos agunt in stuporem.

Ⱥ Aqua Thome quinquies varians colorem, in lac semel transiens, quater in cruorem.

Ⱥ Ad Thome memoriam quater lux descendit et in sancti gloriam cereos accendit.

Ⱥ Tu per Thome sanguinem, quem pro te impendit, fac nos, Christe, scandere, quo Thomas ascendit.

Psalmus Laudate.

Capitulum Beatus vir, qui suffert.

Hymnus Martyr dei, qui.

℣ Letabitur iustus.

Ⱥ Opem nobis, o Thoma, porrige, rege stantes, iacentes erige, mores, actus et vitam corrige, et in pacis nos viam dirige.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, pro cuius ecclesia D.v.

Commemoratio de natiuitate.

Ⱥ Uirgo dei genitrix, 75 | D.vij.quem totus non capit orbis in tua se clausit viscera factus homo; vera fides geniti purgauit crimina mundi et tibi virginitas inuiolata manet.

℣ Benedictus, qui venit.

De sancto Stephano.

Ⱥ Sepelierunt Stephanum D.iij.

℣ Posuisti, domine.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Hic est discipulus ille D.iij.

℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.

Ⱥ Innocentes pro Christo D.iij.

℣ Ex ore infantium.

Ad horas diurnales Ⱥ de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Sapientie xiiij

Beatus vir, qui in sapientia morabitur et qui in iusticia meditabitur et in sensu cogitabit circumspectionem dei.

Responsoria vnius martyris et pontificis.

Ad sextam

Capitulum Stola iocunditatis.

Ad nonam

Capitulum Sapientie x

Custodiuit dominus sanctum suum ab inimicis et a seductoribus tutauit illum et certamen forte dedit illi, vt vinceret et sciret, quoniam omnium potentior est sapientia.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Tecum principium C.vij.

Capitulum Psalmorum xxxvj

Non dereliquit dominus sanctum suum sed a peccatoribus liberauit eum descenditque cum illo in foueam et in vinculis non dereliquit illum.

℟ Iesu bone.

Hymnus Deus, tuorum.

℣ Gloria et honore.

Ⱥ Salue Thoma, virga iusticie, mundi iubar, robur ecclesie, plebis amor, cleri delitie; salue gregis tutor egregie, salua tue gaudentes glorie.

Psalmus Magnificat.

Ad vesperas de dominica

℣ Dum medium silentium tenerent omnia et nox in suo cursu iter perageret, omnipotens sermo tuus, domine, a regalibus sedibus venit, alleluya.

℣ Tanquam sponsus.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nostros in beneplacito tuo, vt in nomine dilecti filij tui mereamur bonis operibus abundare. Per eundem.

De sancto Stephano.

Ⱥ Intuens in C.iiij.

℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Ioannes apostolus et euangelista C.ij.

℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.

Ⱥ Splendet Bethleemiticus campus de candidata turba, infantium preciosa corpora pro Christo cesa iacent sub Herode.

℣ Ex ore infantium.

Ad matutinas

Inuitatorium Christus natus est.

Hymnus Christe redemptor.

Omnia vt supra in die natiuitatis domini.

In primo nocturno

Ⱥ Dominus dixit ad me.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ Tanquam sponsus.

Psalmus Celi enarrant.

Ⱥ Diffusa est gratia.

Psalmus Eructauit.

℣ Tanquam sponsus dominus.

Leo papa in sermone de natiuitate domini. Lectio prima.

Exultemus in domino, dilectissimi, et spirituali iocunditate letemur, quia illuxit dies redemptionis noue, reparationis antique, felicitatis eterne; reparatur enim nobis salutis 76nostre annua reuolutione sacramentum ab initio promissum, in fine redditum, sine fine mansurum.

℟ Quem vidistis C.iiij.

Lectio secunda.

In quo dignum est nos sursum erectis cordibus diuinum adorare mysterium, vt quod magno dei munere agitur, magnis ecclesie gaudijs celebretur.

℟ O magnum mysterium C.iiij.

Lectio tertia.

Deus enim omnipotens et clemens, cuius natura bonitas, cuius voluntas potentia, cuius opus misericordia est, statim vt nos diabolica malignitas veneno sue mortificauit inuidie, preparata mortalibus renouandis pietatis sue remedia inter ipsa mundi primordia presignauit.

℟ Sancta et immaculata C.v. cum ℣ Benedicta tu in mulieribus.

In secundo nocturno

Ⱥ Suscepimus deus C.iiij.

Psalmus Magnus dominus d.vj.

Ⱥ Orietur in diebus.

Psalmus Deus iudicium e.vj.

Ⱥ Ueritas de terra.

Psalmus Benedixisti e.vij.

℣ Notum fecit dominus C.v.

Lectio quarta.

Uniuersitatis dominus formam seruilem obumbrata maiestatis sue dignitate suscepit; impassibilis deus non dedignatus est homo passibilis esse et immortalis mortis legibus subiacere.

℟ Beata dei genitrix C.v.

Lectio quinta.

Noua autem natiuitate generatur, quia inuiolata virginitas, que concupiscentiam nesciuit, substantiam ministrauit. Assumpta est in matre domini natura, non culpa. Creata est forma serui sine conditione seruili.

℟ Beata viscera C.v.

Lectio sexta.

Duas in Christo generationes legimus sed in vtraque incomprehense diuinitatis est virtus. Ibi enim ex semetipso illum genuit deus, hic eum virgo deo cooperante concepit. Ibi sine initio, hic sine exemplo. Ibi natus, vt conderet vitam. Hic factus, vt tolleret mortem. Ibi patri natus, hic hominibus procreatus.

℟ Te laudant angeli sanctam, dei genitrix, que virum non cognouisti et dominum in tuo vtero baiulasti; concepisti per aurem dominum nostrum Iesum Christum, Ut benedicta dicaris inter omnes mulieres.

℣ Ipsum genuisti et in presepe posuisti, quem adorat multitudo angelorum. Ut benedicta.

In tertio nocturno

Ⱥ Homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus.

Psalmus Fundamenta e.viij.

Ⱥ Letentur celi C.v.

Psalmus Cantate j a.8.

Ⱥ Notum fecit dominus.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Ipse inuocauit me.

Secundum Lucam ij.

In illo tempore: Erant Ioseph et Maria, mater Iesu, mirantes super his, que dicebantur de illo, et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem. Lectio septima.

Congregemus in vnum, que in ortu Iesu dicta scriptaque sunt de eo, et tunc poterimus scire singula queque dona esse miracula, quam ob 77 | D.viij.rem mirabatur et pater. Sic enim appellatus est Ioseph, qui nutricius domini fuit.

℟ Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi, Ecce de quo dicebam vobis: qui post me venit, ante me factus est, cuius non sum dignus corrigiam calciamenti soluere.

℣ Hoc est testimonium, quod perhibuit Ioannes dicens: “Ecce de.”

Lectio octaua.

Mirabatur etiam et mater super omnibus, que dicebantur de illo. Quenam ergo sunt, que de paruulo Iesu fama disperserat? Pastores erant in regione illa vigilantes et custodientes vigilias noctis super gregem suum venitque angelus sub ipsa hora natiuitatis Iesu dicens pastoribus: “Annuncio vobis gaudium magnum: ite et inuenietis infantem pannis inuolutum et positum in presepio.”

℟ O regem celi, cui talia famulantur obsequia; stabulo ponitur, qui continet mundum. Iacet in presepio et in nubibus tonat.

℣ Qui celum terramque regit per secula deus. Iacet in presepio.

Lectio nona.

Necdum angelus verba finierat, et ecce multitudo celestis exercitus laudare cepit et benedicere deum. Simeon vero senex, qui diuinitatem domini in mundo expectauerat, postquam eum vidit, postquam manibus portauit, postquam benedixit, et Mariam et Ioseph benedixit. Intellexit namque illam omni benedictione dignam esse, que illum, qui est super omnia deus benedictus in secula, ex se meruit generare.

℟ In propria venit Christus et sui eum non receperunt; quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios dei fieri, Qui non ex sanguinibus sed ex deo nati sunt.

℣ Si autem filij et heredes, heredes quidem dei, coheredes autem Christi. Qui non.

℣ Uiderunt omnes fines terre Salutare dei nostri.

Ad laudes

Ⱥ Quem vidistis et ceteracetera] cetere breviarium vt in ipso die natiuitatis prenotate sunt.

Capitulum Galatarum iiij

Quanto tempore heres paruulus est, nichil differt a seruo, cum sit dominus omnium sed sub tutoribus et actoribus est vsque ad prefinitum tempus a patre.

Hymnus A solis ortus C.vij.

℣ Benedictus, qui venit.

Ⱥ Erant Ioseph et Maria, mater Iesu, mirantes super his, que dicebantur de illo.

Psalmus Benedictus.

Oratio Omnipotens sempiterne deus, actus.

Sexta die, in qua semper officium dominicale premissum cantabitur, siue dominica fuerit, siue non.

De sancto Stephano commemoratio.

Ⱥ Laupidauerunt Stephanum vt supra in laudibus D.j.

℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Iste est Ioannes D.iij.

℣ Ualde honorandus supra post laudes.

De innocentibus.

Ⱥ Hi sunt, qui cum mulieribus D.v.

Ad Benedictus in die eorum ℣ Ex ore.

De sancto Thoma.

Ⱥ Summo sacerdotio.

In primo nocturno

℣ Posuisti, domine.

Notandum, quod de sancto Thoma per octauam commemoratio ad matutinas de nocturno, ad vesperas vero de laudibus habeatur. Prima et ceteri cursus diurnales sicut in die sancto cum collecta dominicali dicantur.

78Ad vesperas, si dominica fuerit

Ⱥ Tecum principium cum ceteris.

Capitulum Quanto tempore.

℟ In propria venit.

Hymnus A solis ortus.

℣ Tanquam sponsus.

In euangelio Ⱥ Puer autem crescebat et confortabatur plenus sapientia et gratia dei erat in illo.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio de sancto Siluestro.

Ⱥ O Siluester, o pie, quam pium est et cetera vel Confessor domini Siluester.

℣ Ecce sacerdos magnus.

Oratio

Da, quesumus, omnipotens deus, vt beati Siluestri, confessoris tui atque pontificis, veneranda solennitas et deuotionem nobis augeat et salutem. Per.

De natiuitate.

Ⱥ Uirgo verbo concepit, virgo permansit, virgo peperit regem omnium regum.

℣ Tanquam sponsus.

Oratio Concede, quesumus.

De sancto Stephano.

Ⱥ Stephanus vidit celos apertos D.j.

℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Hic est discipulus meus D.iij.

℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.

Ⱥ O beata lactentium gloria, quibus contigit pro Christo decorari martyrio.

℣ Ex ore infantium.

De sancto Thoma.

Ⱥ Granum cadit D.vj.

℣ Posuisti, domine.

Sed si sexta die dominica non fuerit, ad matutinas inuitatorium, hymni, antiphone cum psalmis vt supra in dominica notata sunt habeantur et homilia super euangelium Erant Ioseph et Maria D.vij. cum his responsorijs: Ecce agnus dei D.vij. vel Beata dei genitrix C.v.

℟ O regem celi D.viij. vel Beata viscera C.v.

℟ In propria venit D.viij. vel Te laudant D.vij.

Cetera omnia vt supra in dominica notantur.

Ad vesperas

Ⱥ Tecum principium et cetera cum psalmis vt supra in die natiuitatis domini.

Capitulum Ecce sacerdos.

℟ Gloriose.

Hymnus Iste confessor.

℣ Ecce sacerdos.

Ⱥ O Siluester cum commemorationibus vt supra ad vesperas in dominica notatis.

Ad matutinas

Inuitatorium Unum deum in trinitate.

Hymnus, antiphone, psalmi, responsorium, laudes, capitulum cum horis diurnalibus habeantur, sicut in suffragio sanctorum notantur.

Lectio prima. Eusebius Cesariensis.

Uespere sabbati Augustum ieiunantem vocans iubet sanctus Siluester lauacrum in palacio Lateranensi ingredi. Quo ingresso ad benedictionem fontis accedit.

Lectio secunda.

Benedicto itaque fonte Augustus ingreditur. Quem Siluester chrismate sancto Christi perfundens interrogat, si ex toto corde credat in patrem et filium et spiritum. Qui credere se clara voce diceret et se pompis diaboli renunciare toto corde assereret; mersit confitentis Augusti totum corpus in piscinam.

Lectio tertia.

Sanctus Siluester dixit: “Deus, qui mundasti in Iordane lepram Naaman Syri et ceci nati 79 | E.j.oculos per aquam aperuisti et Paulo apostulo per baptismum oculos, quos amiserat, reddidisti et fecisti nobis de persecutore doctorem, tu emunda hunc seruum tuum, omnium terrenorum principem Constantinum, et sicut animam eius ab omni stercore mundasti, ita corpus eius ab omni hac lepra elephantie ablue, vt ex persequente credentem et defendentem se habere virum hec tua sancta ecclesia catholica glorietur. Per dominum nostrum Iesum Christum, filium tuum, qui tecum viuit et regnat in vnitate spiritus sancti, deus in secula seculorum.”

Lectio quarta.

Cunque omnes responderent: “Amen,” subito quasi fulgur lux intolerabilis oculis per mediam fere horam emicuit, que omnium mentes exterruit et aspectus obtexit.

Lectio quinta.

Et ecce sonus in aqua quasi sarthaginis stridentis exortus est et velut piscium ingentium squamis Christus totam illam piscinam repletam ostendit. Ex qua mundus surgens Constantinus Christum se vidisse confessus est indutum vestibus candidis.

Lectio sexta.

Prima die baptismatis sui hanc legem dedit, vt Christum deum esse verum, qui se mundasset a lepre periculo, hunc debere libere coli ab omni orbe Romano. Secunda die dedit legem, vt qui Christum blasphemasse probatus fuisset, puniretur. Tertia die promulgauit hanc legem, quod qui Christiano fecisset iniuriam, omnium bonorum suorum facultatem amitteret mediam.

Lectio septima.

Quarta die ecclesie Romane pontifici contulit, vt in toto orbe Romano sacerdotes ita hunc caput habeant, sicut iudices regem. Quinta die hoc constituit, vt in quocunque loco fuerit fabricata, ecclesia consecrationis sue hanc virtutem obtineat, vt quique reus ad eam confugeret, iudicis munimine, qui in presenti fuerit, defensetur.

Lectio octaua.

Sexta die hec constituta est lex, nulli intra muros cuiuscunque ciuitatis dari licentiam ecclesiam constituendi, nisi ex consensu presentis episcopi, quem sedis apostolice probasset antistes. Septima diedie] dei breviarium statutum est omnium possessionum regalium decimas manu iudicaria exigi ad edificationem ecclesiarum.

Lectio nona.

Octaua die processit albis depositis totus mundus et saluus. Et veniens ad confessionem Petri apostoli ablato diademate capitis totum se pronum proijciens in faciem tantum illic fontem lachrymarum effudit, vbi omnia illa insignia vestis purpuree infunderentur, dans vocem inter amaras lachrymas, quibus se errasse, se peccasse, reum se esse de persecutione 80sanctorum commemorabat.

In euangelio Ⱥ Ad te clamantes.

Oratio vt supra.

De natiuitate commemoratio.

‹Ⱥ› Nato domino angelorum chori canebant dicentes: “Salus deo nostro sedenti super thronum et agno.”

℣ Benedictus, qui.

Oratio Concede, quesumus.

De sancto Stephano.

Ⱥ Sepelierunt Stephanum D.viij.

℣ Corona aurea.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Hic est discipulus ille D.iij.

℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.

Ⱥ Innocentes pro Christo D.iij.

℣ Ex ore.

De sancto Thoma.

Ⱥ Monachus sub clerico D.v.

℣ Posuisti.

IN CIRCUMCISIONE DOMINI

Ad primas vesperas

Ⱥ Tecum principium cum ceteris.

Capitulum Multipharie.

℟ Uerbum caro.

Hymnus A solis ortus C.vij.

℣ Tanquam sponsus.

Ⱥ Qui de terra est, de terra loquitur; qui de celo venit, super omnes est et quod vidit et audiuit, hoc testatur, et testimonium eius nemo accipit; qui autem acceperit eius testimonium, signauit, quia deus verax est.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui nobis nati saluatoris diem celebrare concedis octauum, fac nos, quesumus, eius perpetua diuinitate muniri, cuius sumus carnali commercio reparati. Qui tecum.

Inuitatorium Ecce venit plenitudo temporis, in quo misit deus filium suum, natum de virgine, factum sub lege; venite, adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus Christe redemptor C.iij.

In primo nocturno

Ⱥ Dominus dixit ad me vt supra in die.

Psalmus Quare fremuerunt.

Ⱥ In sole posuit tabernaculum suum et ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo.

Psalmus Celi enarrant a.vj.

Ⱥ Eleuamini, porte eternales, et introibit rex glorie.

Psalmus Domini est terra b.ij.

℣ Tanquam sponsus.

Origenes in sermone. Lectio prima.

Christus autem sicut suscepit pro nobis mortem, ita circumcisionem non respuit, vt nos spiritu circumcideremur, quoniam circumcisione cordis delectatur, sicut dicit propheta: ‘In nouissimus diebus circumcidet dominus cor tuum,’ et ‹non› ‘carnem tuam,’ et iterum ‘Circumciditecircumcidite] circumcindite breviarium corda vestra,’ et non ‘corpora.’

℟ Descendit de celis C.4.

Lectio secunda.

Hec est enim circumcisio cordis, vt deponamus veterem cum actibus eius hominem, qui corrumpitur secundum desideria erroris, et deponentes omnem iram et blasphemiam et fornicationem et immundiciam et auaritiam et cupiditatem, que est idolorum seruitus, et his similia et induamur nouum hominem, id est Christum, qui renouatur de die in diem, id est mandata eius custodiamus.

℟ O magnum mysterium C.4.

Lectio tertia.

Hec sunt mandata Christi et hec circumcisio, qua mandauit nos circumcidi non carne sed corde. Qui non crediderit, eam non habebit vitam sed ira dei manet super eum, sicut ipse dominus 81 | E.ij.testatur dicens: “Qui non crediderit in filium, non habebit vitam sed ira dei manet super eum.” Ipse est, qui non credit filio, qui contumaci corde et contrario spiritu transgreditur mandata eius.

℟ Sancta et immaculata C.v.

℣ Uirginibus beatior cunctis, benedicta per euum ex omni rationabili dicaris virgo. Quia quem.

In secundo nocturno

Ⱥ Speciosus forma pre filijs hominum, diffusa est gratia in labijs tuis.

Psalmus Eructauit c.vij.

Ⱥ Rex omnis terre venit; psallite sapienter.

Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Suscepimus, deus.

Psalmus Magnus dominus d.j.

℣ Notum fecit dominus.

Lectio quarta.

Hec sunt mysteria circumcisionis Christi, hec sunt mandata eius, quibus precepit, vt quicquid superfluum cordi nostro siue animo irrepserit, abscindamus a nobis et circumcidamus. Ob id enim circumcisionem accepit, quoniam omnia quecunque docuit dominus, hec et opere impleuit, sicut scriptum est de eo: ‘Que cepit Iesus facere et docere.’

℟ Beata et venerabilis virgo, que sine tactu pudoris inuenta est mater saluatoris, Qui iacebat in presepio et fulgebat in celo.

℣ Domus pudici pectoris templum repente fit dei, intacta nesciens virum verbo concepit filium. Qui.

Lectio quinta.

Postquam impleti sunt dies octo ductus est, vt circumcideretur, puer Iesus, et adduceretur in templum, vt purificaretur et vt offeretur pro illo sacrificium, secundum quod scriptum est in lege domini.

℟ Congratulamini michi, omnes, qui diligitis dominum, quia cum essem paruula placui altissimo Et de meis visceribus genui deum et hominem.

℣ Ego autem sicut oliua fructificaui in domo dei mei. Et de.

Lectio sexta.

Lex domini erat ritus, sacrificium et sabbata et decimas sacerdotibus dare et circumcisionem facere et omnia quicquid acceperunt Iudei ex lege Moyse, omnia imperfecta erant et consummantes seruare non poterant. Transierunt iam, nunc omnia perfecta sunt, sicut scriptum est: ‘Misit deus filium suum in similitudinem carnis peccati et de peccato damnauit peccatum in carne, vt iustificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum carnem ambulamus sed secundum spiritum.’

℟ Continet in gremio celum terramque regentem virgo dei genitrix, quem totus non capit orbis, Per quem mundus ouans celso sub principe pollet.

℣ Natus in orbe verus deus, homo sublimis, deus fulget in axe. Per quem.

In tertio nocturno

Ⱥ Homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus.

Psalmus Fundamenta e.viij.

Ⱥ Exultabunt omnia ligna siluarum ante faciem domini, quoniam venit.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Notum fecit dominus.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Ipse inuocauit me.

Secundum Lucam ij.

82In illo tempore: Postquam consummati sunt dies octo, vt circumcideretur puer, vocatus est nomen eius Iesus, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Sanctam venerandamque presentis festi memoriam paucis quidem verbis euangelista comprehendit sed non pauca, quia celestis mysterij virtute grauida reliquit.

℟ Confirmatum est cor virginis, in quo diuina mysteria angelo narrante concepit, que formam pre filijs hominum castis concepit visceribus Et benedicta ineternum deum nobis protulit et hominem.

℣ Domus pudici pectoris templum repente fit dei, intacta nesciens virum verbo concepit filium. Et.

Lectio octaua.

Hec sunt festiuitatis hodierne gaudia veneranda, hec sunt illa superne pietatis munera sacrosancta, que fidelium cordibus commendans apostolus ait: “Quia vbi venit plenitudo temporis, misit deus filium suum natum ex muliere, factum sub lege, vt eos, qui sub lege erant, redimeret, vt adoptionem filiorum dei reciperemus.”

℟ Nesciens mater virgo virum peperit sine dolore saluatorem seculorum; Ipsum regem angelorum sola virgo lactabat vbere de celo pleno.

℣ Beata viscera Marie virginis, que portauerunt eterni patris filium. Ipsum.

Lectio nona.

Magna enim dispensatione pietatis ad redemptionem generis humani deus pater non angelum nec archangelum sed filium suum vnigenitum mittere dignatus est, qui cum in diuina virtute ac substantia manens per omnia, quod erat, veram naturam mortalis infirmitatis, quam non habebat, indueret.

℟ Uerbum caro factum C.v.

℣ Uiderunt omnes D.vij.

In laudibus

Ⱥ

O admirabile commercium: creator generis humani animatum corpus sumens de virgine nasci dignatus est et procedens homo sine semine largitus est nobis suam deitatem.

Psalmus Dominus regnauit a.vij. cum ceteris psalmis.

Ⱥ Quando natus es ineffabiliter ex virgine, tunc implete sunt scripture, sicut pluuia in vellus descendisti, vt saluum faceres genus humanum; te laudamus, deus noster.

Ⱥ Rubum, quem viderat Moyses incombustum, conseruatam agnouimus tuam laudabilem virginitatem, dei genitrix, intercede pro nobis.

Ⱥ Germinauit radix Iesse, orta est stella ex Iacob, virgo peperit saluatorem; te laudamus, deus noster.

Ⱥ Ecce Maria genuit nobis saluatorem, quem Ioannes videns exclamabat dicens: “Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi,” alleluya.

Capitulum Multipharie.

Hymnus A solis ortus C.7.

℣ Benedictus, qui venit.

In euangelio Ⱥ Mirabile mysterium declaratur hodie, innouantur nature, deus homo factus est; id, quod fuit, permansit, et quod 83 | E.iij.non erat, assumpsit, non commixtionem passus neque diuisionem.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui nobis nati.

Ad horas diurnales antiphone de laudibus, capitulum et responsorium vt in natiuitate domini cum oratione diei.

Ad vesperas

Ⱥ Tecum principium C.vij.

Capitulum Multipharie.

℟ Uerbum caro.

Hymnus A solis ortus.

℣ Tanquam sponsus.

In euangelio Ⱥ Magnum hereditatis mysterium: templum dei factus est vterus nesciens virum, non est pollutus ex ea carnem assumens; omnes gentes veniunt dicentes: “Gloria tibi, domine.”

Psalmus Magnificat

Oratio vt supra.

De sancto Stephano.

Ⱥ Tu principatum C.vij.

℣ Gloria et honore.

Si dominica in octaua sancti Stephani vel aliorum subsequentium euenerit, de octaua omnia cum nouem lectionibus vt in natali die eius plenius celebrentur preter sequentiam et Credo.

IN OCTAUA SANCTI STEPHANI

Ad matutinas

Inuitatorium, hymni, antiphone cum ipsis psalmis, versiculus et capitulum sicut in natali eius cum tribus lectionibus et istis responsorijs:

℟ O matrum gemma, cui celi patuit ianua, intercede pro nobis, Ut te patrocinante mereamur frui celsi iudicis contemplatione.

℣ Qui pro tuis exorasti lapidatoribus, ora pro nobis tibi famulantibus. Ut te.

℟ Ecce iam coram te, prothomartyr Stephane, suppliciter assistentes te deuote precamur, vt qui pro te lapidantibus deum deprecatus es, Pro nobis apud dominum intercedere digneris.

℣ Charitatis gratia repletus pro persecutoribus orans filium hominis ad dexteram patris stantem videre meruisti; ideo te deprecamur. Pro nobis.

℟ Sancte dei preciose prothomartyr Stephane, qui virtute charitatis circumfultus vndique dominum pro inimico exorasti populo, funde preces pro deuoto tibi nunc collegio.

℣ Ut tuo propiciatus interuentu dominus nos purgatos a peccatis iungat celi ciuibus. Funde.

Laus matutina et antiphone in euangelio cum oratione vt supra.

De beata virgine.

Ⱥ Quando natus es E.ij.

℣ Speciosus forma pre.

Oratio

Deus, qui salutis eterne beate Marie virginitate fecunda humano generi premia prestitisti, tribue, quesumus, vt ipsam pro nobis intercedere sentiamus, per quam meruimus auctorem vite suscipere, dominum nostrum Iesum Christum.

De sancto Ioanne.

Ⱥ Ioannes apostolus et euangelista C.ij.

℣ Ualde honorandus.

De innocentibus.

Ⱥ Audiui voces occisorum sub altare dei voce clara dicentium: “Quare, domine, non defendis sanguinem nostrum, deus noster?”

℣ Ex ore infantium.

De sancto Thoma.

Ⱥ Cultor agri C.v.

℣ Posuisti, domine.

Ad vesperas

Antiphone cum ipsis psalmis non mutentur.

Capitulum Qui timet deum D.iij.

Hymnus Exultet celum laudibus in communi.

℣ In omnem terram.

In euangelio Ⱥ Ecce ego Ioannes D.j.

Psalmus Magnificat. Oratio vt supra.

De beata virgine.

Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.

℣ Post 84partum.

Oratio Deus, qui salutis.

De innocentibus.

Ⱥ Hi sunt, qui virgines permanserunt, sine macula enim sunt; ideo regnant cum deo et agno.

℣ Ex ore.

De sancto Thoma.

Ⱥ Totus orbis C.vj.

℣ Posuisti.

Ad matutinas

Inuitatorium, hymnus, antiphone cum ipsis psalmis, versiculo, laudes, capitulum sicut in die sancto cum tribus lectionibus et his responsorijs.

℣ Ualde honorandus D.j.

℟ Iste est Ioannes, qui supra pectus domini in cena recubuit, Beatus apostolus, cui reuelata sunt secreta celestia.

℣ Ualde honorandus est beatus Ioannes, qui supra pectus domini in cena recubuit. Beatus.

℟ Apparuit D.ij.

Laus matutina et Ⱥ in euangelio cum oratione vt supra.

De beata virgine.

Ⱥ Germinauit radix E.ij.

℣ Speciosus forma.

De innocentibus.

Ⱥ Splendet Bethleemiticus campus D.vij.

℣ Ex ore infantium.

De sancto Thoma.

Ⱥ Nec in agnos sustinet D.vj.

℣ Posuisti.

Ad vesperas

Antiphone cum ipsis psalmis non mutentur.

Capitulum Uidi supra montem C.v.

Hymnus Sanctorum meritis in communi.

℣ Letamini in domino.

Ⱥ Innocentes pro Christo D.iij.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

De beata virgine.

Ⱥ Ecce Maria.

℣ Post partum.

De sancto Thoma.

Ⱥ Aqua Thome quinquies D.vj.

℣ Posuisti, domine.

Ad matutinas

Inuitatorium, hymnus, antiphone cum ipsis psalmis, versiculo, capitulum sicut in die sancto cum tribus lectionibus et his responsorijs.

℟ Sub altare dei D.iij.

℟ Dignus a dignis laudatur Et innocens innocentium testimonio comprobatur.

℣ Accipiunt enim a Christo et referunt et consequuntur et reddunt. Et innocens.

℟ Centum quadraginta D.v.

Laus matutina vt in ipso festo cum Te deum in honoris diurnalibus.

Responsoria cantentur cum alleluya.

De beata virgine.

Ⱥ Nesciens mater D.v.

℣ Speciosus forma.

De sancto Thoma.

Ⱥ Exulat vir optimus C.vj.

℣ Corona aurea.

Si vigilia epiphanie in feriali die euenerit.

Ad primas vesperas

Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in die sancto.

Capitulum Apparuit benignitas C.vij.

Hymnus A solis ortus.

℣ Tanquam sponsus.

Ⱥ In principio et ante secula deus erat verbum; ipse natus est nobis saluator mundi.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Corda nostra, quesumus, domine, venture festiuitatis splendor illustret, quo mundimundi] munhi breviarium huius tenebris carere valeamus et perueniamus ad patriam claritatis eterne. Per.

De sancto Thoma.

Ⱥ Pastor cesus.

℣ Gloria et honore.

Oratio vt supra.

Ad matutinas

Inuitatorium Christus natus C.iij.

Hymnus Christe redemptor vsque hic presens testatur dies.

Ⱥ Dominus dixit ad me et cetere, que sequuntur, vt in precedenti die dominica prenotantur.

℣ Tanquam sponsus.

Si festum epiphanie cadit in quinta vel sexta feria vel sabbato, tunc respice rubricam positam in fine horarum sequentis diei.

Secundum Mattheum ij.

85 | E.iiij.In illo tempore: Defuncto autem Herode ecce angelus domini apparuit in somnis Ioseph in Egipto dicens: “Surge et accipe puerum et matrem eius et vade in terram Israel,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

Defuncto autem Herode: Obitus quippe Herodis terminum intentionis maliciose, qua nunc contra ecclesiam Iudea seuit, insinuat. ‘In somnis’ hoc semper signat, quia mortuis mundo angeli sunt presentes.

℟ Ecce agnus dei.

Lectio octaua.

Quod autem defuncto Herode redijt ad terram Israel Iesus finem seculi denunciat, quando Enoch et Helya predicantibus Iudei sopita moderne inuidie flamma fidem veritatis accipient.

℟ Benedictus, qui venit in nomine domini, Deus dominus, et illuxit nobis.

℣ Lapidem, quem reprobauerunt edificantes, hic factus est in caput anguli. Deus.

Lectio nona.

Et bene cum Iudeam deserit, fugere et hoc in nocte dicitur. Cum vero reuertitur, nulla non solum fuge sed nec noctis fit mentio, quia nimirum, quos ob peccatorum tenebras olim persecutores reliquit, ipsos ob lucem fidei tandem se querentes reuisit. Defuncti sunt enim, qui querebant animam pueri. Ex hoc loco intellegimus non solum Herodem sed et sacerdotes et scribas eo tempore necem domini fuisse meditatos.

℟ O regem celi C.viij.

Psalmus Te deum laudamus.

℣ Uiderunt omnes D.vij.

In laudibus

Ⱥ O admirabile commercium D.vj. cum ceteris, que sequuntur.

Capitulum Apparuit benignitas C.vij.

Hymnus A solis ortus.

℣ Benedictus, qui venit.

Ⱥ Tolle puerum et matrem eius et vade in terram Iuda; defuncti sunt enim, qui querebant animam pueri.

Psalmus Benedictus.

Oratio Corda nostra.

De sancto Thoma.

Ⱥ Opem nobis, o Thoma.

℣ Letabitur iustus.

Si vigilia epiphanie domini in dominica euenerit,

Ad primas vesperas

Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in die natiuitatis.

Capitulum Apparuit benignitas.

℟ Uerbum caro.

Hymnus A solis ortus.

℣ Tanquam sponsus.

In euangelio Ⱥ In principio E.iij.

Oratio Corda nostra.

De sancto Thoma.

Ⱥ Pastor cesus D.v.

℣ Gloria et honore.

Completorium non mutatur.

Ad matutinas

Inuitatorium Christus natus.

Hymnus Christe redemptor vsque Hic presens testatur.

In primo nocturno

Ⱥ Dominus dixit ad me.

Psalmus Quare fremuerunt a.j.

Ⱥ In sole posuit.

Psalmus Celi enarrant.

Ⱥ Eleuamini.

Psalmus Domini est terra.

℣ Tanquam sponsus.

Lectiones, que in dominica, id est sexta die, scripte sunt, in primo et secundo nocturno legantur.

℟ Quem vidistis.

℟ O magnum misterium C.iiij.

℟ Te laudant angeli C.vij.

In secundo nocturno

Ⱥ Speciosus forma.

Psalmus Eructauit c.viij.

Ⱥ Rex omnis terre E.ij.

Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Suscepimus, deus, misericordiam tuam.

86Psalmus Magnus dominus d.j.

℣ Notum fecit.

℟ Ecce agnus dei D.vij.

℟ Benedictus, qui venit E.iiij.

℟ In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum; hoc erat in principio apud deum; Omnia per ipsum facta sunt et sine ipso factum est nichil.

℣ Quod factum est in ipso, vita erat et erat lux hominum. Omnia.

In tertio nocturno

Ⱥ Homo natus.

Psalmus Fundamenta e.viij.

Ⱥ Exultabunt omnia ligna.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Notum fecit dominus.

Psalmus Cantate ij f.iij.

℣ Ipse inuocauit me.

Homilia super euangelium legatur Defuncto Herode E.iiij.

℟ Angelus ad pastores ait: “Annuncio vobis gaudium magnum, quod erit omni populo, quia natus est saluator, Qui est Christus dominus, in ciuitate Dauid.”

℣ Inuenietis infantem pannis inuolutum et positum in presepio. Qui est.

℟ O regem celi D.viij.

℟ In propria Christus venit D.viij.

Te deum.

℣ Uiderunt omnes fines terre.

Ad laudes

Ⱥ O admirabile commercium E.ij. cum ceteris, que sequuntur.

Capitulum Apparuit benignitas C.vj.

Hymnus A solis ortus.

℣ Benedictus, qui venit.

Ⱥ Tolle puerum et matrem vt supra.

Ad Benedictus oratio Corda nostra.

De sancto Thoma.

Ⱥ Opem nobis D.vij.

℣ Letabitur iustus.

Oratio vt supra.

Ad horas diurnales capitulum et responsorium vt in die natiuitatis. Si autem hec vigilia in die feriali euenerit, cursus diurnales eodem modo sine variatione cantabuntur.

IN EPIPHANIA DOMINI

Antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in die natiuitatis.

Capitulum Esaie lx

Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum et gloria domini super te orta est.

℟ Reges Tharsis et insule munera offerent, Reges Arabum et Saba dona domino deo adducent.

℣ Omnes de Saba venient aurum et thus deferentes. Reges Arabum et.

Hymnus

Hostis Herodes impie,
Christum venire quid times?
Non arripit mortalia,
qui regna dat celestia.

Ibant magi, quam viderant,
stellam sequentes preuiam,
lumen requirunt lumine,
deum fatentur munere.

Lauachra puri gurgitis
celestis agnus attigit;
peccata, que non detulit,
nos abluendo sustulit.

Nouum genus potentie,
aque rubescunt 87 | E.v.hydrie,
vinumque iussa fundere
mutauit vnda originem.

Gloria tibi, domine,
qui apparuisti hodie
cum patre et sancto spiritu.

℣ Reges Tarsis et insule munera offerent.

Ⱥ Magi videntes stellam dixerunt adinuicem: “Hoc signum magni regis est: eamus et inquiramus eum et offeramus ei munera, aurum, thus et myrrham.”

Psalmus Magnificat.

Oratio Corda nostra E.iij.

Ad completorium

Ⱥ Lux de luce apparuisti, Christe, cui magi munera offerent, alleluya, alleluya, alleluya.

Psalmus Cum inuocarem h.ij.

Capitulum Esaie iij

Propter hoc sciet populus meus nomen meum in die illa, quia ego ipse, qui loquebar, ecce assum. Deo gratias.

Hymnus

A patre vnigenitus
ad nos venit per virginem
baptisma cruce consecrans,
cunctos fideles generans.

De celo celsus prodijt,
excepit formam hominis
facturam morte redimens,
gaudia vite largiens.

Hoc te, redemptor, quesumus,
illabere propicius
clarumque nostris sensibus
lumen prebe fidelibus.

Mane nobiscum, domine,
noctem obscuram remoue,
omne delictum ablue,
piam medelammedelam] medulam breviarium tribue.

Quem iam venisse nouimus,
redire item credimus,
tu sceptrum tuum inclitum
tuo defende clipeo.

Gloria tibi, domine,
qui apparuisti hodie.

℣ Uenit lumen tuum, Hierusalem, Et gloria domini super te orta est.

Ⱥ Stella ista sicut flamma corruscat et regem regum deum demonstrat; magi eam viderunt et Christo regi munera obtulerunt.

Psalmus Nunc dimittis et cetera cum istis post confessionem versiculis:

℣ Reges Tharsis in secundo nocturno

℣ Omnes gentes, quascunque fecisti.

℣ Omnes de Saba venient vt supra in responsorio ad vesperas.

Oratio

Deus, illuminator omnium gentium, da populis tuis perpetua pace gaudere, et illud lumen splendidumsplendidum] splendidium? breviarium cordibus nostris infunde, quod trium magorum mentibus aspirasti. Dominum nostrum.

Hoc modo dicatur completorium, donec octaue compleantur. Ad matutinas non dicitur Domine, labia nec Deus, in adiutorium neque inuitatorium vel hymnus sed absolute ab antiphona inchoantur.

In primo nocturno

Ⱥ Afferte domino, filij dei, adorate dominum in aula sancta eius.

Psalmus Afferte domino c.j.

Ⱥ Psallite deo nostro, psallite; psallite regi nostri, psallite sapienter.

Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Omnis terra adoret te et psallat tibi, psalmum dicat nomine tuo, domine.

Psalmus Iubilate d.vj.

℣ Reges Tharsis et insule.

Lectio prima. Esaie lv.

Omnes sitientes, venite ad aquas, et qui non habetis argentum, properate et emite et comedite. Uenite, emite absque argento et absque commutatione vinum et lac. Hec dicit dominus deus, qui hodierna die in Iordane baptizatus est: Conuertimini ad 88me et salui eritis.

℟ Illuminare, illuminare, Hierusalem, quia venit lux tua Et gloria domini super te orta est.

℣ Et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui. Et.

Lectio secunda.

Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum et gloria domini super te orta est, quia ecce tenebre operient terram et caligo populos. Super te autem orietur dominus et gloria eius in te videbitur. Et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui. Hec dicit.

℟ Omnes de Saba venient aurum et thus deferentes Et laudem domino annunciantes, alleluya, alleluya.

℣ Reges Tharsis et insule munera offerent, reges Arabum et Saba dona adducent. Et.

Lectio tertia.

Gaudens gaudebo in domino et exultabit anima mea in deo meo, quia induit me vestimento salutis et indumento leticie circundedit me, quasi sponsum decoratum corona et quasi sponsam ornatamornatam] ornatum breviarium moni‹li›bus suis. Sicut enim terra profert germen suum et sicut hortus semen suum germinat, sic dominus deus germinabit iusticiam et laudem coram vniuersis gentibus.

℟ Reges Tharsis vt supra in vesperis.

In secundo nocturno

Ⱥ Reges Tharsis et insule munera offerent regi domino.

Psalmus Deus iudicium e.j.

Ⱥ Omnes gentes, quascunque fecisti, venient et adorabunt coram te, domine.

Psalmus Inclina, domine e.vij.

Ⱥ Uenite adoremus eum, quia ipse est dominus deus noster.

Psalmus Uenite exultemus f.j.

℣ Omnes gentes, quascunque fecisti.

Lectio quarta.

Intelligere possumus, fratres charissimi, quantam gratiam Christo domino debeamus, qui vota votis accumulat, gaudia gaudijs multiplicat. Ecce enim adhuc exultamus Christum dominum natum, etiam eum letamur pro salute generis humani baptizatum.

℟ Hodie in Iordane baptizato domino aperti sunt celi et sicut columba super eum spiritus mansit et vox patris intonuit: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi complacui.”

℣ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est: “Hic est filius.”

Lectio quinta.

Natiuitatis adhuc celebratur solennitas, et dum vix natus est hominibus, etiam renascitur sacramentis. Hodie enim licet post multa annorum curricula consecratus est in Iordane.

℟ In columbe specie spiritussanctus visus est, paterna vox audita est: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui; ipsum audite.”

℣ Celi aperti sunt super eum et vox patris audita est: “Hic est filius.”

Lectio sexta.

Ita ergo disposuit dominus, vt vota votis subiungeret, hoc est, vt in vno eodemque tempore et nasceretur per virginem et per mysterium gigneretur essetque continuata festiuitas carnis atque baptismatis, vt quemadmodum tunc miramur 89 | E.vj.de incorrupta matre progenitum, ita et nunc suscipiamus illum pura vnda submersum et gloriemur in vtroque facto, quia filium genuit mater et casta est et Christum vnda lauit et sancta est.

℟ Testimonium perhibuit Ioannes domino Iesu dicens: “Quia vidi spiritum descendentem quasi columbam de celo et mansit super eum.”

℣ Et ego vidi et testimonium perhibui, quia hic est filius dei. Quia.

In tertio nocturno

Ⱥ Fluminis impetus letificat, alleluya, ciuitatem dei, alleluya.

Psalmus Deus noster d.j.

Ⱥ Adorate dominum, alleluya, in aula sancta eius, alleluya.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Adorate deum, alleluya, omnes angeli eius, alleluya.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

℣ Uenite adoremus eum, quia ipse est dominus deus noster.

Lectio septima. Secundum Mattheum ij.

Cum natus esset Iesus in Bethleem Iude in diebus Herodis regis, ecce magi ab oriente venerunt Hierosolimam dicentes: “Ubi est, qui natus est, rex Iudeorum? Uidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum,” et reliqua.

Homilia Gregorij pape.

Sicut ex lectione euangelica, fratres charissimi, audistis, quod celi rege nato rex terrenus turbatus est, quia nimirum terrena altitudo confunditur, cum celestis celsitudo aperitur.

℟ Magi veniunt ab oriente Hierosolimam querentes et dicentes: “Ubi est, qui natus est, cuius stellam vidimus et venimus adorare dominum?”

℣ Cum natus esset Iesus in Bethleem Iude in diebus Herodis regis, ecce magi ab oriente venerunt Hierosolimam dicentes: “Ubi est, qui.”

Lectio octaua.

Considerandum nobis est, quanta fuerit in quorundam Iudeorum corde duricia, qui hunc neque per prophetie donum nec per miracula agnouit. Omnia quippe elementa auctorem suum venisse testata sunt. Ut enim de eis quiddam vsu humano loquar, deum hunc esse celi cognouerunt, quia protinus stellam miserunt.

℟ Stella, quam viderant magi in oriente, antecedebat eos, donec venerunt ad locum, Ubi puer erat, Uidentes autem eam gauisi sunt gaudio magno.

℣ Et intrantes domum inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum. Uidentes autem.

Lectio nona.

Mare cognouit, quia sub plantis eius se calcabile prebuit. Terra cognouit, quia eo moriente contremuit. Sol cognouit, quia lucis sue radios abscondit. Saxa et parietes cognouerunt, quia tempore mortis eius scissa sunt. Infernus cognouit, quia hos, quos tenebat mortuos, reddidit. Et tamen hunc, quem deum omnia insensibilia elementa 90senserunt, adhuc infidelium Iudeorum corda esse deum minime cognoscunt.

℟ Tria sunt munera preciosa, que obtulerunt magi domino in die ista, et habent in se mysteria diuina: In auro, vt ostendatur regis potentia, in thure sacerdotem magnum considera et in myrrha dominicam sepulturam.

℣ Salutis nostre auctorem magi venerati sunt in cunabilis et de thesauris suis mysticas ei munerum species obtulerunt. In auro.

Finito responsorio statim sequatur euangelium.

Secundum Lucam iij.

Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Iesu baptizato et orante apertum est celum et descendit spiritussanctus corporali specie sicut columba in ipsum et vox de celo facta est dicens: “Hic est filius meus dilectus, in te complacui michi.” Et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta, vt putabatur, filius Ioseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, qui fuit Leui, qui fuit Melchi, qui fuit Iamne, qui fuit Ioseph, qui fuit Mathathie, qui fuit Amos, qui fuit Naum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, qui fuit Mathath, qui fuit Mathatie, qui fuit Semei, qui fuit Ioseph, qui fuit Iuda, qui fuit Ioanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salathiel, qui fuit Neri, qui fuit Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Thosam, qui fuit Helmadan, qui fuit Her, qui fuit Iesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Iora, qui fuit Mathat, qui fuit Leui, qui fuit Symeon, qui fuit Iuda, qui fuit Ioseph, qui fuit Iona, qui fuit Eliachim, qui fuit Melcha, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Nathan, qui fuit Dauid, qui fuit Iesse, qui fuit Obeth, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naason, qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Iude, qui fuit Iacob, qui fuit Ysaac, qui fuit Abrahe, qui fuit Thare, qui fuit Nachor, qui fuit Seruch, qui fuit Ragau, qui fuit Phalech, qui fuit Heber, qui fuit Sale, qui fuit Cainam, qui fuit Arfaxath, qui fuit Sem, qui fuit Noe, qui fuit Lamech, qui fuit Matusale, qui fuit Enoch, qui fuit Iareth, qui fuit Malaleel, qui fuit Cainam, qui fuit Enos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui fuit dei. Iesus autem plenus spiritu sancto regressus est ab Iordane.

Canticum Te deum laudamus.

℣ Dies sanctificatus illuxit nobis; Uenite, gentes, et adorate 91 | E.vij.dominum.

In laudibus

Ⱥ

Ante luciferum genitus et ante secula dominus saluator noster hodie mundo apparuit.

Psalmus Dominus regnauit cum ceteris.

Ⱥ Uenit lumen tuum, Hierusalem, et gloria domini super te orta est, et ambulabunt gentes in lumine tuo, alleluya.

Ⱥ Apertis thesauris suis obtulerunt magi domino aurum, thus et myrrham, alleluya.

Ⱥ Maria et flumina, benedicite deo, hymnum dicite, fontes, domino, alleluya.

Ⱥ Tria sunt munera, que obtulerunt magi domino: aurum, thus et myrrham filio dei, regi magno, alleluya.

Capitulum Esaie lx

Surge, illuminare, Hierusalem, quia venit lumen tuum et gloria domini super te orta est, quia ecce tenebre operient terram et caligo populos.

Hymnus

Nuncium vobis fero de supernis:
natus est Christus, dominator orbis,
in Bethleem Iude; sic enim propheta
dixerat ante.

Nunc canit letus chorus angelorum,
stella declarat, veniunt Eoi
principes digno celebrare cultu
mystica dona.

Thus deo, myrrham throcletem humando,
bracteas regi criseas decenti,
dum colunt vnum, meminere trino,
tres dare terna.

Gloriam trine monadi canamus
cum deo diue geniteque proli,
flamini nec non ab vtroque fuso
corde fideli. Amen.

℣ Omnes de Saba venient.

Ⱥ Hodie celesti sponso iuncta est ecclesia, hodie in Iordane lauit Christus nostra crimina; currunt cum muneribus magi ad regales nuptias, ex aqua facto vino letantur conuiue, alleluya.

Psalmus Benedictus dominus.

Oratio

Deus, qui hodierna die vnigenitum tuum gentibus stella duce reuelasti, concede propicius, vt qui iam te ex fide cognouimus, vsque ad contemplandam speciem tue celsitudinis perducamur. Per eundem.

Ad primam et ad ceteras horas diurnales antiphone de laudibus, psalmi consueti.

Capitulum Propter hoc sciet vt supra ad completorium.

℟ Christe fili cum alleluya.

℣ Qui apparuisti hodie, miserere nobis.

℣ Uenit lumen tuum, Hierusalem.

Kyrie, eleyson. Pater noster.

Ⱥ Uiuit anima mea. Credo in deum.

Dicta confessione ℣ Reges Tharsis.

℣ Omnes gentes, quascunque.

℣ Omnes de Saba venient.

Oratio Deus, qui hodierna die et cetera vt in die natiuitatis domini.

Hoc modo cantetur prima, donec octaue compleantur, sed infra octauas preces adiunguantur. ℣ Et ego ad te cum oratione Domine sancte, pater omnipotens.

Ad tertiam

Capitulum Surge, illuminare.

℟ Reges Tharsis et.

℣ Omnes gentes.

Ad sextamsextam] iij breviarium

Capitulum Esaie lx

Super te, Hierusalem, orietur dominus et gloria eius in te videbitur, et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui.

℟ Omnes gentes, quascunque.

℣ Omnes de 92Saba venient.

Ad nonam

Capitulum Esaie lx

Inundatio camelorum operiet te, dromedarij Madian et Essa. Omnes de Saba venient aurum et thus deferentes et laudem domino annunciantes.

℟ Omnes de Saba venient.

℣ Uenite adoremus eum.

Ad vesperas

Super psalmos Dixit dominus g.ij. et ceteros, antiphone de laudibus.

Capitulum Surge, illuminare.

℟ Tria sunt munera.

Hymnus Hostis Herodes E.iiij.

℣ Reges Tharsis.

Ⱥ Tribus miraculis ornatum diem sanctum colimus: hodie stella magos duxit ad cunabula, hodie vinum ex aqua factum est ad nuptias, hodie a Ioanne Christus baptizari voluit, vt saluaret nos, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Quando festum epiphanie cadit in dominica, tunc euangelium Cum factus esset Iesus annorum duodecim et reliquum officium dominicale cum suis antiphonis, oratione propria in secunda feria habeatur. Homilia vero Uenit Iesus a Galilea in Iordanem in sexta feria legatur cum reliquo officio dominicali.

Quando vero festum epiphanie cadit in secunda, tertia vel quarta feria, legitur homilia Uenit Iesus in sexta feria cum reliquo officio de festo.

Sed si cadit festum epiphanie in quintam vel sextam feriam aut sabbato, tunc homilia Uenit Iesus legatur in quarta feria cum reliquo officio et oratione dominicali in crastino.

Ad matutinas

Inuitatorium Christus apparuit nobis, Uenite adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus Hostis Herodes E.iiij.

Ⱥ Afferte domino vt supra.

Psalmus Afferte domino c.j.

Ⱥ Fluminis impetus.

Psalmus Deus noster d.j.

Ⱥ Psallite.

Psalmus Omnes gentes d.j.

Ⱥ Omnis terra.

Psalmus Iubilate d.vj.

Ⱥ Reges Tharsis.

Psalmus Deus iudicium e.j.

Ⱥ Omnes gentes.

Psalmus Inclina e.vij.

Ⱥ Homo natus est in ea et ipse fundauit eam altissimus.

Psalmus Fundamenta e.viij.

Ⱥ Adorate dominum.

Psalmus Cantate j f.ij.

Ⱥ Adorate deum.

Psalmus Dominus regnauit, exultet f.ij.

℣ Reges Tharsis.

Lectio prima. Sermo beati Augustini.

Gaudeamus in domino, dilectissimi, et agnoscamus in magis adorantibus dominum Christum vocationis nostre fideique primitias et beate spei initia celebremus.

℟ Dies sanctificatus illuxit nobis; venite, gentes, et adorate dominum, Quia hodie descendit lux magna in terris.

℣ Uenite adoremus eum, quia ipse est dominus deus noster. Quia.

Lectio secunda.

Exinde enim in eternam hereditatem cepimus introire, exinde nobis Christum loquentia scripturarum archana patuerunt et veritas, quam Iudeorum abiectio non recepit, omnibus nationibus lumen suum inuexit.

℟ Uenit lumen tuum, Hierusalem, et gloria domini super te orta est Et ambulabunt gentes in lumine tuo et reges in splendore ortus tui.

℣ Filij tui de longe venient et filie tue de latere surgent. Et ambulabunt.

Lectio tertia.

Honoretur itaque a nobis sacratissimus dies, in quo salutis 93 | E.viij.nostre auctor apparuit, et quem magi infantem venerati sunt in cunabulis, nos omnipotentem adoremus in celis.

℟ Rex magnus natus est in Israel et venerunt reges terre adorare eum Et obtulerunt ei munera: aurum, thus et myrrham.

℣ Et intrantes domumdomum] domō breviarium inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum. Et obtulerunt.

Psalmus Te deum.

℣ Dies sanctificatus.

Laus matutina cum capitulo, hymno, versiculo sicut inin] in in breviarium die sancto habeantur. Hoc modo supra dicto singulis diebus infra primum et vltimum cantentur inuitatorium, hymni, antiphone super psalmos cum ipsis psalmis necnon et capitulum, versiculus et cetera.

In euangelio Ⱥ Ab oriente venerunt magi in Bethleem adorare dominum et apertis thesauris suis preciosa munera obtulerunt: aurum sicut regi magno, thus sicut deo vero, myrrham sepulture eius, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui hodierna die vnigenitum post Benedictus.

Commemoratio de beata virgine.

Ⱥ Quando natus es E.ij.

℣ Speciosus forma.

Oratio Deus, qui salutis.

Hore diurnales sicut in die sancto.

Ad vesperas

Sola Ⱥ Ante luciferum.

Psalmi consueti.

Capitulum Surge, illuminare.

Hymnus Hostis Herodes.

℣ Reges Tharsis.

Ⱥ Uidentes stellam magi gauisi sunt gaudio magno et intrantes domum obtulerunt domino aurum, thus et myrrham.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Sequatur Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.

℣ Post partum.

Oratio vt supra.

DIE TERTIA

Lectio prima. Sermo sancti Leonis pape.

Celebrato proximo die, quo intemerata virginitas huic mundo edidit saluatorem, epiphanie, dilectissimi, nobis veneranda festiuitas dat perseuerantiam gaudiorum et inter cognatarum solennitatum vicinia sacramenta exultationis vigor et fidei feruor non tepescat.

℟ Hodie in Iordane E.v.

Lectio secunda.

Ad omnium enim hominum spectat salutem, quod infantia mediatoris dei et hominum iam vniuerso declarabatur mundo, cum adhuc exiguoexiguo] exigue breviarium detineretur oppidulo. Quamuis enim Israeliticam gentem et ipsius gentis vnam familiam delegisset, de qua naturam vniuerse humanitatis assumere voluit, tamen intra materne habitationis angustias ortus sui latere primordia noluit sed mox ab hominibus voluit agnosci, qui dignatus est omnibus nasci.

℟ In columbe specie E.v.

Lectio tertia.

Tribus igitur magis in regione orientis stella noue claritatis apparuit, que illustrior ceteris pulchriorque sideribus facile in se intuentium oculos animosque conuerteret, non esse ociosum, quod tam insolitum videbatur. Dedit ergo aspicientibus intellectum, qui prestitit signum et quod fecit intelligi, fecit 94inquiri et se inueniendum obtulit requisitus.

℟ Testimonium perhibuit E.vj.

In euangelio Ⱥ Ordines angelorum videntes inuisibilem venientem in aquas timore perterriti cogitabant, quomodo inuisibilis deus formam serui suscepit, et apparescens mundum illuminauit benedictus dominus deus Israel.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui hodierna die vnigenitum E.vij.

Commemoratio Germinauit E.ij.

Uersiculus, oratio vt supra.

Ad vesperas

Ⱥ Uenient ad te, qui detrahebant tibi, et adorabunt vestigia pedum tuorum.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio.

Ⱥ Ecce Maria E.ij.

Oratio vt supra.

DIE QUARTA

Lectio prima.

Quamuis, dilectissimi fratres, Christus, salutis nostre deus, omnipotentis patris coeternus filius, velamine carnis coopertus et humilis dignatus sit visitare mortales, dedit tamen multa ac maxima maiestatis sue indicia, quibus mens humana sentiret et nouum hominem natum et deum aduenisse de celo.

℟ Hodie celi aperti sunt et vox de celo intonuit dicens: “Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.”

℣ Celi aper‹t›i sunt super eum et vox patris audita est: “Hic est.”

Lectio secunda.

Nam cum ipse deus lege natiuitatis humane paruulus et infans apud Iudeam vagiret in cunis, lateret in pannis, magnificentiam tamen eius vniuerso orbi mirabilis ab alto stella procedit.

℟ Hodie celi aperti sunt et mare dulce factum est, terra exultat, montes et colles letantur, Quia a Ioanne in Iordane Christus baptizatus est.

℣ Quid est tibi, mare, quod fugisti? Et tu, Iordanis, quia conuersus est retrorsum? Quia.

Lectio tertia.

Quis enim dubitet letiore luce ipsam stellam et fulgentioribus radijs choruscasse, que celi terreque lumen humanis oculis ingerebat. Et necesse erat, vt stella hec a ceteris sideribus orbi clarior distaret, que annunciabat Christum, cuius natiuitas ab vniuersis mortalibus differebat.

℟ Fontes aquarum sanctificati sunt Apparente domino Christo in gloria dei patris.

℣ Descendit spiritussanctus corporali specie sicut columba in eum et vox de celo facta est. Apparente.

Ⱥ Omnes nationes venient a longe portantes munera sua, alleluya.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio Nesciens mater D.v.

Ad vesperas

Ⱥ Bapti‹za›tur Christus, sanctificatur omnis mundus et tribuit nobis remissionem peccatorum; aqua, spiritu omnes purificamur.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio.

Ⱥ Uirgo verbo concepit D.viij.

DIE QUINTA

Lectiones sicut in die secunda cum istis responsorijs.

℟ Magi veniunt E.vj.

℟ Interrogabat magos Herodes: “Quod signum vidistis super natum regem?” “Stellam magnam fulgentem, cuius splendor illuminat mundum. Et nos cognouimus et venimus adorare dominum.”

℣ 95 | F.j.Magi veniunt ab oriente Hierosolimam querentes et dicentes: “Et nos.”

℟ Stella, quam viderant magi E.vj.

Ⱥ Ammoniti magi in somnis ab angelo per aliam viam reuersi sunt in regionem suam.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio.

Ⱥ Quando natus E.ij.

Ad vesperas

Ⱥ Aqua abluit peccatum hodie apparens liberator et rorat omnem mundum diuinitatis ope.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio.

Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.

DIE SEXTA

Lectiones sicut in die tertia.

℟ Uidentes stellam magi gauisi sunt gaudio magno et intrantes domum inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum Et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera: aurum, thus et myrrham.

℣ Ab oriente venerunt magi in Bethleem adorare dominum. Et.

℟ Tria sunt munera E.vj.

℟ Hic est dies preclarus, in quo saluator mundi apparuit, quem prophete predixerunt, angeli adorauerunt, Cuius stellam magi videntes gauisi sunt Et munera ei obtulerunt.

℣ Et intrantes domum inuenerunt puerum cum Maria, matre eius, et procidentes adorauerunt eum. Et.

Ⱥ Pater de celis filium testificatur et spiritussancti presentia aduenit vnum edocens, qui baptizatur Christus.

Psalmus Benedictus.

Commemoratio.

Ⱥ Germinauit E.ij.

Ad vesperas

Ⱥ Peccati aculeus conteritur: hodie baptizato domino et nobis donata est regeneratio.

Psalmus Magnificat.

Commemoratio.

Ⱥ Ecce Maria genuit E.ij.

DIE SEPTIMA

Lectiones quarte diei.

℟ Hodie celi.

℟ Hodie celi aperti sunt.

℟ Fontes aquarum sicut supra, quarta die.

Ⱥ Baptizatur Christus requiratur ibidem.

Psalmus Benedictus

Commemoratio.

Ⱥ Nesciens mater D.v.

DOMINICA INFRA OCTAUAS

Ad vesperas

Sola Ⱥ Ante luciferum E.vij.

Capitulum Surge, illuminare E.iiij.

℟ Reges Tharsis.

Hymnus Hostis Herodes E.iiij.

℣ Reges Tharsis.

Ⱥ Letentur omnes populi tante festiuiatis gloria, quia hodie sanctum sidus ad Christi cunabula magos perduxit; hodie redemptor mundi in Iordanis alueo a Ioanne baptizatus est atque vocatus ad nuptias aquam in vinum mutauit; hodie quinque milia hominum de quinque panibus et duobus piscibus satiauit, alleluya, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Uota, quesumus, domine, supplicantis populi tui celesti pietate prosequere, vt que agenda sint, videant et adimplenda, que viderint, conualescant.conualescant] conualesctant breviarium Per.

Ad matutinas

Inuitatorium Christus apparuit E.vij.

Hymnus Hostis Herodes.

In primo nocturno

Ⱥ Afferte domino.

Ⱥ Fluminis impetus.

Ⱥ Psallite domino.

℣ Reges Tharsis.

Lectio prima.

Predicabat in deserto Ioannes baptismum penitente populo in remissionem peccatorum, non quod crimina commissa deleret sed quod emendaret errantes, nam remissio 96peccatorum Christi gratie seruabatur.

℟ Hodie in Iordane E.v.

Lectio secunda.

Sed quid mirum de mansuetudine saluatoris, si se prophete sui manibus inclinauit, qui se ab inimicis suis passus esset crucifigi.

℟ In columbe E.v.

Lectio tertia.

Quo properante ad fluuium talem Ioannes circumstantibus turbis erupit in vocem: “Ecce agnus dei, ecce qui tollit peccata mundi.”

℟ Testimonium E.vj.

In secundo nocturno

Ⱥ Omnis terra.

Ⱥ Reges Tharsis.

Ⱥ Omnes gentes.

℣ Omnis terra.

Lectio quarta.

Baptizatur ergo Iesus non sibi sed nobis; baptizatur, non vt purificetur aquis sed vt aquas ipse sanctificet; baptizatur ergo nouus, vt noui baptismatis construat sacramentum.

℟ Magi veniunt E.vj.

Lectio quinta.quinta] vj breviarium

Aperti sunt, inquit, ei celi. Estimo, vt in celestibus esset miraculum de his, que gerebantur in terris, sicut ait scriptura: in quem concupiscunt angeli prospicere. Quomodo enim non poterant mirari virtutes celorum et dominationes cherubin et seraphin, cum viderent dominum Sabaoth in fluuio ab Ioanne baptizari?

℟ Interrogat magos Herodes.

Lectio sexta.

Ut autem Ioannis attestatio et celesti testimonio confirmetur, vidit spiritum sanctum corporali specie sicut columbam descendentem et manentem super Iesum, audit et patrem dicentem: Hic est filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.

℟ Stella, quam viderant E.vj.

In tertio nocturno

Ⱥ Homo natus est E.vij.

Ⱥ Adorate dominum.

Ⱥ Adorate dominum.

℣ Uenite adoremus.

Secundum Lucam ij.

In illo tempore: Cum factus esset Iesus annorum duodecim, ascendentibus illis Hierosolymam secundum consuetudinem diei festi, consummatisque diebus cum redirent, remansit puer Iesus in Hierusalem et non cognouerunt parentes eius, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Quod Christus duodenus in medio doctorum sedit audiens et interrogans illos, humane est humilitatis, immo et eximium discende humilitatis, exemplum.

℟ Hic est dies.

Lectio octaua.

Et bene qui iuuenis erat, doctrine sibi subditurus officium paruulus adhuc audit et interrogat seniores, vt videlicet eorum prouida dispensatione compescat audaciam, qui non solum indocti sed etiam impubes ad docendum prorumpere magis quam ad dicendum volunt submitti.

℟ Uidentes stellam magi.

Lectio nona.

Sequamur autem eius humanitatis exemplum. Si nos mansio diuine delectat visionis, memores semper illius simus precepti. Audi, fili mi, disciplinam patris tui et ne dimittas legem matris tue, vt addatur gratia capiti tuo et torques collo tuo.

℟ Tria sunt munera E.vj.

97 | F.ij.Psalmus Te deum.

℣ Dies sanctificatus.

Laudes, capitulum, hymnus, versiculus vt in die sancto.

In euangelio Ⱥ “Fili, quid fecisti nobis sic? Ego et pater tuus dolentes querebamus te.” “Et quid est, quod me querebatis? Nesciebatis, quia in his, que patris mei sunt, oportet me esse?”

Psalmus Benedictus.

Oratio Uota, quesumus, domine.

Prima adiuncto psalmo Confitemini cum ceteris horis diurnalibus peragantur vt in die sancto cum oratione dominicali.

Ad vesperas

Ⱥ Puer Iesus proficiebat etate et sapientia coram deo et hominibus.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA

Secundum Mattheum iij.

In illo tempore: Uenit Iesus a Galilea in Iordanem ad Ioannem, vt baptizaretur ab eo, et reliqua.

Lectio prima. Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Lectio sancti euangelij, quam modo, fratres, audiuimus, magnum nobis et in domino et in seruo dat perfecte humilitatis exemplum. In domino quidem, quia cum sit dominus omnium, non solum ab homine seruo voluit baptizari sed ipse ad hunc baptizandus venire dignatus est.

Lectio secunda.

In seruo autem, quia cum sciret se esse precursorem ac baptistam sui saluatoris destinatum, memor tamen proprie fragilitatis iniunctum sibi humiliter excusauit officium dicens: “Ego a te debeo baptizari et tu venis ad me?” Quia vero omnis, qui se exaltat, humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur.

Lectio tertia.

Et dominus, qui in forma hominis propter homines instruendos humilis apparuit, mox a deo patre quantum super homines, immo et super angelos et super omne, quod creatum est, emineret, apparuit voce delapsa ad eum huiuscemodi a magnifica gloria, “Hic est,” inquit, “filius meus dilectus, in quo michi bene complacui.”

ULTIMO DIERUM OCTAUARUM

Ad primas vesperas

Sola Ⱥ Ante luciferum E.vij.

Psalmus Dixit dominus cum ceteris de natiuitate domini.

Capitulum Esaie.

Domine deus meus, honorificabo te, laudem tribuam nomini tuo, qui facis mirabiles res, consilium tuum antiquum verum fiat.

℟ In columbe specie E.v.

Hymnus Hostis Herodes E.iiij.

℣ Reges Tharsis.

Ⱥ Fontes aquarum sanctificati sunt Christo apparente in gloria orbi terrarum; haurite aquas de fonte saluatoris, sanctificauit enim nunc omnem creaturam Christus deus noster.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, cuius vnigenitus in substantia nostre carnis apparuit, presta, quesumus, vt per eum, quem similem nobis foris agnouimus, intus reformari mereamur. Per eundem.

98Fiat commemoratio de sanctis confessoribus Hilario et Remigio.

Ⱥ Isti sunt viri sancti.

℣ Sacerdotes tui, domine, induantur iusticiam require de pluribus confessoribus in communi.

Oratio

Deus, qui venerabilem beatorum confessorum tuorum atque pontificum Hilarij et Remigij festiuitatem populo dedicasti, te suppliciter deprecamur, vt quod in eorum honore deposcimus, ipsis suffragantibus consequi mereamur. Per.

Ad matutinas

Omnia vt in precedenti dominica cum hac homilia.

Lectio prima. Secundum Ioannem j.

In illo tempore: Uidit Ioannes Iesum venientem ad se, et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem. Ecce, inquit Ioannes, agnus dei. Ecce innocens et ab omni peccato immunis, vtpote cuius os quidem de ossibus Adam et caro de carne Adam sed nullam de carne peccatrice traxit maculam culpe.

Lectio secunda.

Ecce qui tollit peccata mundi. Ecce qui iustus inter peccatores, mitis inter impios. Hic est quasi agnus inter lupos apparens et peccatores et impios iustificandi habet potestatem. Quomodo autem peccata mundi tollat aut peccatores iustificat, Ioannes apostolus testatur dicens: “Qui dilexit nos et lauit nos a peccatis nostris in sanguine suo.”

Lectio tertia.

Christus autem, fratres, lauit nos in sanguine suo, non solum quando sanguinem suum dedit in cruce pro nobis vel vnusquisque nostrum quando mysteriomysterio] mysteria breviarium sancte passionis eius baptismo aque ablutus est, verum et quotidie tollit peccata mundi lauatque nos a peccatis nostris in sanguine suo, cum eiusdem beate passionis memoria ad altare replicatur cum panis et vini creatura in sacramentum carnis et sanguinis eius ineffabili spiritus sanctificatione transfertur.

In laudibus

Ⱥ Ueterem hominem renouans saluator venit ad baptismum, vt naturam, que corrupta est, per aquam recuperaret, incorruptibili veste circumamictans nos.

Ⱥ Te, qui in spiritu et igne purificas humana contagia, deum ac redemptorem omnes glorificamus.

Ⱥ Baptista contremuit et non audet tangere sanctum dei verticem sed clamat cum tremore: “Sanctifica me, saluator.”

Ⱥ Caput drachonis saluator contriuit in Iordanis flumine, ab eius potestate omnes eripuit.

Ⱥ Magnum mysterium declaratur hodie, quia creator omnium in Iordane expurgat nostra facinora.

Capitulum Domine deus meus, honorificabo vt supra ad vesperas.

Hymnus Nuncium vobis E.vij.

℣ Omnes de Saba.

Ⱥ Precursor Ioannes exultat cum Iordane baptizato domino, facta est orbi terrarum exultatio, facta est peccatorum nostrorum remissio sanctificans aquas; ipsi omnes clamemus: “Miserere nobis.”

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Commemoratio de confessoribus.

Ⱥ Fulgebunt iusti in communi.

℣ Sacerdotes 99 | F.iij.eius.

Oratio vt supra.

Ad cursus diurnales antiphone de laudibus.

Ad tertiam

Capitulum Domine deus meus.

Responsoria vt in die sancto.

Ad sextam

Capitulum Esaie xij

Exultet desertum et exultent solitudines Iordanis et populus meus videbit altitudinem domini et maiestatem dei.

Ad nonam

Capitulum Esaie xij

Et aperiam in montibus flumina et in medijs campis fontes disrumpam et terram sitientem sine aqua confundam.

Ad vesperas

Sola Ⱥ Ueterem hominem super psalmum Dixit dominus cum ceteris de natiuitate.

Capitulum Domine deus meus.

℟ Tria sunt munera E.vj.

Hymnus Hostis Herodes.

℣ Reges Tharsis.

Ⱥ Baptizat miles regem, seruus dominum suum, Ioannes saluatorem; aqua Iordanis stupuit, columba protestatur, paterna vox audita est: “Hic est filius meus.”

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Commemoratio fiat de sancto Felice vt infra in loco proprio.

Completorium vt supra.

Ab hinc autem prima et completorium habeantur sicut infra in psalterio locis suis notantur.

Ab hinc commemoratio ad matutinas et ad vesperas singulis diebus ferialibus vsque ad diem Blasij fiat hoc modo: post Benedicamus domino imponatur

Ⱥ Quando natus E.ij.

℣ Speciosus forma.

Oratio Deus, qui salutis.

Postea de sancto Michaele.

Ⱥ Michael preposite cum ceteris infra positis.

Ad vesperas

De sancta Maria.

Ⱥ Rubum, quem viderat E.ij.

℣ Post partum.

De sancto Michaele.

Ⱥ Michael archangele cum ceteris.

Commemoratione tantum de sancta Maria post purificationem variata.

Quando inter octauas epiphanie et septuagesimam vna tantum dominica occurrerit, ne historia Domine, ne in ira pretermittatur, si qua festiuitas nouem lectionum eam inciderit, hec in crastinum differatur excepta festiuitate sanctorum Fabiani et Sebastiani, que si in ea dominica euenerit, in sabbato anticipetur, et similiter festum sancti Henrici anticipetur. Si autem festum sancte Agnetis illam dominicam inciderit, in crastinum differatur, et tunc festum sancti Uincentij similiter differetur post festum Agnetis. Si duo tamen dominici dies predictum tempus inciderint, in quorum vtroque festa nouem lectionum occurrunt, precedens festum dominicali historie cedit, sequens vero locum suum retinet.

Notandum vero: hic est de vtraque dominice vespera, cui ex vna vel vtraque parte adiacent festa sanctorum. Dominicam quamlibet suo capitulo et eis, que sequuntur, in priori vespera non priuamus, nisi in sabbato summum festum precesserit, quod secunda sui vespera minime priuatur, etiam si dominicalis historia in crastino primum incipiatur. Nam cetera licet proprium cantum habentia non nisi antiphonam tantum post Benedicamus domino recipiunt in secundis 100vesperis cuiuslibet sabbati, si in crastino historia inchoanda est.

DOMINICA PRIMA POST OCTAUAS EPIPHANIE

Ad primas vesperas

Super psalmos Ⱥ Benedictus dominus deus meus.

Idem psalmus cum ceteris psalmis et antiphonis prout infra in psalterio g.viij.

Capitulum Benedictus deus et pater domini nostri et cetera.

℟ Deus, qui sedes super thronum et iudicas equitatem, esto refugium pauperum in tribulatione, Quia tu solus laborem et dolorem consideras.

℣ Tibi enim, domine, derelictus est pauper, pupillo tu eris adiutor. Quia.

Hymnus Deus, creator omnium h.j.

℣ Uespertina oratio ascendat ad te, domine, Et descendat super nos misericordia tua.

Ⱥ Peccata mea, domine, sicut sagitte infixa sunt in me, sed antequam vulnera generent in me, sana me, domine, medicamento penitentie, deus.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, qui celestia simul et terrena moderaris,moderaris] moderatis breviarium supplicationes populi tui clementer exaudi et pacem tuam nostris concede temporibus. Per.

Ad completorium

Ⱥ Miserere michi.

Psalmi consueti, capitulum, hymnus et cetera patent in fine psalterij.

Ad matutinas

Inuitatorium Regem magnum adoremus dominum.

Hymnus Primo dierum omnium a.j.

In primo nocturno

Ⱥ Seruite domino et cetera.

Psalmus Beatus vir et cetera.

℣ Memor fui nocte nominis tui, domine, Et custodiui legem tuam.

Incipit epistola Pauli ad Romanos prima. Lectio prima.

Paulus, seruus Christi Iesu, vocatus apostolus, segregatus in euangelium dei, quod ante promiserat per prophetas suos in scripturis sanctis de filio suo, qui factus est ei ex semine Dauid secundum carnem, qui predestinatus est filius dei in virtute secundum spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum, Iesu Christi domini nostri, per quem accepimus gratiam et apostolatum ad obediendum fidei in omnibus gentibus pro nomine eius, in quibus estis et vos vocati Iesu Christi. Tu autem.

Incipit historia Domine, ne in ira.

℟ Domine, ne in ira tua arguas me neque in ira tua corripias me. Miserere mei, domine, quoniam infirmus sum.

℣ Timor et tremor venerunt super me et contexerunt me tenebre et dixi: Miserere.

Lectio secunda.

Omnibus, qui sunt Rome, dilectis dei, vocatis sanctis, gratia vobis et pax a deo patre et domino nostro Iesu Christo. Primum quidem gratias ago deo meo per Iesum Christum pro vobis, quia fides vestra annunciatur in vniuerso mundo.

℟ Deus, qui sedes.

Lectio tertia.

101 | F.iiij.Testis enim michi est deus, cui seruio in spiritu meo in euangelio filij eius, quod sine intermissione memoriam vestri semper facio in orationibus meis obsecrans, si quomodo tandem aliquando prosperum iter habeam in voluntate dei veniendi ad vos.

℟ A dextris est michi dominus, ne commouear; propter hoc dilatatum est cor meum et exultauit lingua mea.

℣ Conserua me, domine, quoniam in te speraui; dixi domino: “Deus meus es tu.” Propter.

In secundo nocturno

Ⱥ Bonorum meorum vt in psalterio.

Psalmus Conserua me a.iiij.

℣ Media nocte surgebam a.vj.

Lectio quarta.

Desidero enim videre vos, vt aliquid impartiar vobis gratie spiritualis ad confirmandos vos, id est simul consolari vobis per eam, que in inuicem est, fidem vestram atque meam.

℟ Notas michi fecisti, domine, vias vite, adimplebis me letitia cum vultu tuo, Delectationes in dextera tua vsque in finem.

℣ Tu es, domine, qui restitues hereditatem meam michi. Delectationes.

Lectio quinta.

Nolo autem vos ignorare, fratres, quia sepe proposui venire ad vos (et prohibitus sum vsque adhuc), vt aliquem fructum habeam in vobis sicut in ceteris gentibus. Grecis ac barbaris, sapientibus et insipientibus debitor sum, ita quod in me promptum est, et vobis,vobis] nobis breviarium qui Rome estis, euangelizare; non enim erubesco euangelium.

℟ Diligam te, domine, virtus mea, Dominus firmamentum meum et refugium meum.

℣ Laudans inuocabo dominum et ab inimicis meis saluus ero. Dominus firmamentum.

Lectio sexta.

Uirtus enim dei est in salutem omni credenti, Iudeo primum et Greco. Iusticia enim dei in eo reuelatur ex fide in fidem, sicut scriptum est: Iustus autem ex fide viuit. Reuelatur enim ira dei de celo super omnem impietatem et iniusticiam hominum eorum, qui veritatem in iniusticia detinent, quia quod notum est dei, manifestum est illis. Deus autem illis reuelauit.

℟ Domini est terra et plenitudo eius, Orbis terrarum et vniuersi, qui habitant in eo.

℣ Ipse super maria fundauit eum et super flumina preparauit eum. Orbis terrarum.

In tertio nocturno

Ⱥ Non sunt loquele et cetera.

Psalmus Celi enarrant.

℣ Exaltare, domine, in virtute tua. Cantabimus et psallemus virtutes tuas.

Secundum Ioannem ij.

In illo tempore: Nuptie facte sunt in Chana Galilee et erat mater Iesu ibi, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Discumbente itaque, fratres, domino ad nuptias vinum defecit, vt meliore vino per ipsum mirabili ordine facto manifestaretur gloria in homine latentis dei et credentium in eum 102fides proficeret. Quod dicit: “Quid michi et tibi est, mulier?” signat non se diuinitatis principium, qua miracula erat facturus, temporaliter accepisse de matre sed eternaliter semper habuisse a patre.

℟ Ad te, domine, leuaui animam meam. Deus meus, in te confido, non erubescam.

℣ Neque irrideant me inimici mei, etenim vniuersi, qui sustinent te, non confundentur. Deus.

Lectio octaua.

“Nondum,” inquit, “venit hora mea, vt fragilitatem sumpte humanitatis ex te moriendo demonstrem. Prius est, vt potentiam eterne deitatis virtutes operando patefaciam.”

℟ Audiam, domine, vocem laudis tue, Ut enarrem vniuersa mirabilia tua.

℣ Domine, dilexi decorem domus tue et locum habitationis glorie tue. Ut enarrem.

Lectio nona.

Uenit ergo hora, fratres, vt quid sibi et matri commune esset, dominus ostenderet, cum eam moriturus in cruce discipulo virgini matrem virginem commendare curauit. Carnis nanque infirma prospiciens matrem, de qua hec suscepit, pie cognitam ei, quem maxime diligebat, discipulo commendauit, quia diuina facturus quasi incognitam se nosse dissimulat, qui hanc diuine natiuitatis auctorem non esse cognoscit.

℟ Peccata mea, domine, sicut sagitte infixa sunt in me, sed antequam vulnera generent in me, Sana me, domine, medicamento penitentie, deus.

℣ Quoniam iniquitatem meam ego agnosco et delictum meum coram me est semper, tibi soli peccaui. Sana me.

Psalmus Te deum laudamus.

℣ Excelsus super omnes gentes dominus Et super celos gloria eius.

Ⱥ Regnauit dominus cum ceteris de laudibus vt infra in psalterio.

Capitulum Benedictio et cetera.

Hymnus Eterne.

℣ Dominus regnauit, induit decorem, Induit dominus fortitudinem et precinxit se virtute.

Ⱥ Nuptie facte sunt in Chana Galilee et erat ibi Iesus cum Maria, matre eius.

Psalmus Benedictus.

Oratio Omnipotens sempiterne deus F.iij.

Ad primam

Hymnus Iam lucis orto sidere b.j.

Ⱥ Dominus regit me et cetera vt infra in psalterio.

Psalmus Deus, deus meus, respice et ceteri consueti cum psalmo Confitemini, qui ad primam nunquam dicatur, nisi fuerit dominica, hebdomada paschali excepta. Finito vero psalmo Retribue cum Ⱥ predicta imponatur Ⱥ Gloria tibi, trinitas cum psalmo Quicunque vult.

Capitulum Domine, miserere nostri et cetera vt infra in psalterio per totum.

Ad tertiam, sextam et nonam

Hymni, antiphone, psalmi, capitula, responsoria et versiculi omnia vt in psalterio cum oratione dominicali Omnipotens sempiterne deus et cetera.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Sede a dextris.

Psalmus Dixit dominus cum ceteris.

Capitulum Dominus autem dirigat.

103 | F.v.℟ nonum Peccata mea.

Hymnus Lucis creator g.iij.

℣ Dirigatur, domine, ad te oratio mea Sicut incensum in conspectu tuo.

In euangelio Ⱥ Deficiente vino iussit Iesus implere hydrias aqua, que in vinum conuersa est, alleluya.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Hoc modo cantentur matutine cum ceteris horis diurnalibus et secunde vespere singulis diebus dominicis vsque ad septuagesimam.

FERIA SECUNDA

Ad matutinas

Inuitatorium Uenite exultemus domino.

Psalmus Uenite.

Hymnus Somno refectis b.viij.

℣ Domine, in celo misericordia tua Et veritas tua vsque ad nubes.

℟ Quam magna multitudo dulcedinis tue, domine, Quam abscondisti timentibus te.

℣ Perfecisti eis, qui sperant in te, in conspectu filiorum hominum. Quam.

℟ Benedicam dominum in omni tempore, semper laus eius in ore meo.

℣ In domino laudabitur anima mea, audiant mansueti et letentur. Semper.

℟ Delectare in domino Et dabit tibi petitiones cordis tui.

℣ Spera in domino et fac bonitatem et inhabita terram et pasceris in diuitijs eius. Et dabit.

Uersiculus subscriptus ad laudes dicendus est ab hinc vsque ad quadragesimam et ab octaua penthecostes vsque ad aduentum domini quotienscunque ferialiter cantabitur.

℣ Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.

Ad laudes

Ⱥ Miserere mei, deus.

Psalmus idem vt in psalterio cum capitulo, hymno, versiculo, antiphona et precibus minoribus ibidem notatis et oratione dominicali. Hore diurnales dicantur per omnia, vt in psalterio notantur, cum secundis vesperis. Et hoc modo dicantur hore diurnales singulis diebus ferialibus ab octauaoctaua] acta. breviarium epiphanie vsque ad septuagesimam et ab octaua penthecostes vsque ad aduentum domini.

℣ Immola deo sacrificium d.ij.

FERIA TERTIA

Lectio prima. Romanorum v capitulum.

Iustificati ergo ex fide pacem habeamus ad deum per Iesus Christum dominum nostrum, per quem habemus accessum per fidem in gratiam istam, in qua stamus et gloriamur in spe glorie filiorum dei.

℟ Auribus percipe, domine, lachrymas meas, ne sileas a me; Remitte michi, quia incola ego sum apud te et peregrinus.

℣ Dixi: “Custodiam vias meas, vt non delinquam in lingua mea.” Remitte.

Lectio secunda.

Non solum autem sed et gloriamur in tribulationibus scientes, quod tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem, probatio vero spem. Spes autem non confundit, quia charitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritumsanctum, qui datus est nobis.

℟ Statuit dominus supra petram pedes meos, deus meus, Et immisit in os meum canticum nouum.

℣ Expectans expectaui dominum et respexit me. Et immisit.

Lectio tertia.

Ut quid enim Christus, cum adhuc infirmi essemus, secundum tempus pro impijs mortuus est? 104Uix enim pro iusto quis moritur, nam pro bono forsitan quis audeat mori.

℟ Ego dixi: “Domine, miserere mei, Sana animam meam, quia peccaui tibi.”

℣ Domine, ne in ira tua arguas me neque in furore tuo corripias me. Sana.

FERIA QUARTA

℣ Deus, vitam meam D.vij.

Lectio prima.

Commendat autem charitatem suam deus in nobis, quoniam cum adhuc peccatores essemus secundum tempus, Christus pro nobis mortuus est. Multo igitur magis nunc iustificati in sanguine ipsius salui erimus ab ira per ipsum.

℟ Paratum cor meum, deus, paratum cor meum, Cantabo et psalmum dicam domino.

℣ Exurge, gloria mea, exurge, psalterium et cithara, exurgam diluculo. Cantabo.

Lectio secunda.

Si enim, cum inimici essemus, reconsiliati sumus deo per mortem filij eius, multo magis reconciliati salui erimus in vita ipsius. Non solum autem sed et gloriamur in deo per dominum nostrum Iesus Christum, per quem nunc reconciliationem accepimus.

℟ Adiutor meus, tibi psallam, quia deus susceptor meus es, Deus meus, misericordia mea.

℣ Eripe me de inimicis meis, deus meus, et ab insurgentibus in me libera me. Deus meus.

Lectio tertia.

Propterea sicut per vnum hominem peccatum in hunc mundum intrauit et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransijt, in quo omnes peccauerunt. Usque ad legem enim peccatum erat in mundo.

℟ Exaudi, deus, deprecationem meam, intende orationi mee, A finibus terre ad te clamaui, domine.

℣ Dum anxiaretur cor meum, in petra exaltasti me. A finibus.

FERIA QUINTA

℣ Gaudebunt labia mea, cum.

Lectio prima.

Peccatum autem non imputabatur, cum lex non esset. Regnauit mors ab Adam vsque ad Moysen etiam in eos, qui non peccauerunt in similitudinem preuaricationis Ade, que est forma futuri. Sed non sicut delictum, ita et donum.

℟ Repleatur os meum laude, vt hymnum dicam glorie tue, tota die magnificentie tue; Noli me proijcere in tempore senectutis, cum defecerit virtus mea, deus, ne derelinquas me.

℣ Gaudebunt labia mea, cum cantauero tibi, et anima mea, quam redemisti, domine. Noli.

Lectio secunda.

Si enim vnius delicto multi mortui sunt, multomagis gratia dei et donum in gratia vnius Iesu Christi in plures abundauit. Et non sicut per vnum peccatum, ita et donum. Nam iudicium ex vno in condemnationem, gratia autem ex multis delictis in iustificationem.

℟ Gaudebunt labia mea, cum cantauero tibi, Et anima mea, quam redemisti, domine.

℣ Sed et lingua 105 | F.vj.mea meditabitur iusticiam tuam, tota die laudem tuam. Et.

Lectio tertia.

Si enim vnius delicto mors regnauit per vnum, multomagis abundantiam gratie et donationis et iusticie accipientes in vita regnabunt per vnum Iesum Christum.

℟ Michi autem adherere deo bonum est, Ponere in domino deo spem meam.

℣ Ut annunciem omnes laudes tuas in portis filie Syon.

FERIA SEXTA

℣ Intret in conspectu tuo f.ij.

Lectio prima.

Igitur sicut per vnius delictum in omnes homines in condemnationem, sic et per vnius iusticiam in omnes homines in iustificationem vite.

℟ Confitebor tibi, domine deus meus, in toto corde meo et honorificabo nomen tuum in eternum, Quia misericordia tua magna est super me.

℣ Et eruisti animam meam ex inferno inferiori. Quia.

Lectio secunda.

Sicut enim per inobedientiam vnius hominis peccatores constituti sunt multi, ita et per vnius obedientiam iusti constituentur multi.

℟ Misericordia tua, domine, magna est super me Et liberasti animam meam ex inferno inferiori.

℣ Deus, iniqui insurrexerunt in me et fortes quesierunt animam meam. Et.

Lectio tertia.

Lex autem subintrauit, vt abundaret delictum. Ubi autem abundauit delictum, superabundauit et gratia, vt sicut regnauit peccatum in mortem, ita et gratia regnet per iusticiam in vitam eternam. Per Iesum Christum, dominum nostrum.

℟ Factus est michi dominus in refugium Et deus meus in adiutorium spei mee.

℣ Deus vltionum dominus, deus vltionum libere egit. Et deus.

IN SABBATO

℣ Domine, exaudi orationem f.viij.

℟ Misericordiam et iudicium cantabo tibi, domine, Psallam et intelligam in via immaculata, quando venies ad me.

℣ Perambulabam in innocentia cordis mei, in medio domus mee. Psallam.

℟ Domine, exaudi orationem meam et clamor meus ad te veniat, Quia non spernis, deus, preces pauperum.

℣ De profundis clamaui ad te, domine; domine, exaudi vocem meam. Quia non.

℟ Uelociter exaudi me, domine, Quia defecerunt sicut fumus dies mei.

℣ Dies mei sicut vmbra declinauerunt et ego sicut fenum arui. Quia defecerunt.

DOMINICA SECUNDA POST OCTAUAS EPIPHANIE

Ad primas vesperas

Omnia vt in precedente sabbato peragantur cum Ⱥ Maneant in vobis spes, fides, caritas, tria hec; maior autem his est charitas.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, infirmitatem nostram propicius respice atque ad protegendum nos dexteram tue maiestatis extende. Per.

Matutine cum horis diurnalibus sicut in priori dominica sine variatione dicantur adiunctis lectionibus et in euangelio antiphona.

106Epistola Pauli ad Corinthios j. Incipit caput primum. Lectio prima.

Paulus vocatus apostolus Iesu Christi per voluntatem dei et Sosthenes frater ecclesie dei, que est Corinthi, sanctificatis in Christo Iesu, vocatis sanctis cum omnibus, qui inuocant nomen domini nostri Iesu Christi in omni loco ipsorum et nostro. Gratia vobis et pax a deo, patre nostro, et domino Iesu Christo. Tu autem.

Lectio secunda.

Gratias ago deo meo semper pro vobis in gratia dei, que data est vobis in Christo Iesu, quia in omnibus diuites facti estis in illo, in verbo et in omni scientia, sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis, ita vt nichil vobis desit in vlla gratia expectantibus reuelationem domini nostri Iesu Christi, qui et confirmabit vos vsque in finem sine crimine in die aduentus domini nostri Iesu Christi.

Lectio tertia.

Fidelis deus, per quem vocati estis ad societatem filij eius, domini nostri Iesu Christi. Obsecro autem vos, fratres, per nomen domini nostri Iesu Christi, vt idipsum dicatis omnes, vt non sint in vobis scismata. Sitis autem perfecti in eodem sensu et in eadem scientia.

Lectio quarta.

Significatum est enim michi de vobis, fratres mei, quod contentiones sint inter vos. Hoc autem dico, quod vnusquisque vestrum dicit: Ego quidem sum Pauli, ego autem Appollo, ego vero Cephe, ego autem Christi. Diuisus est Christus? Nunquid Paulus crucifixus est pro vobis, aut in nomine Pauli baptizati estis?

Lectio quinta.

Gratias ago deo meo, quod neminem vestrum baptizaui, nisi Crispum et Gaium, ne quis dicat, quod in nomine meo baptizati estis. Baptizaui autem et Stephane domum, ceterum nescio, si quem vestrum baptizauerim. Non enim misit me Christus baptizare sed euangelizare, non in sapientia verbi, vt non euacuetur crux Christi.

Lectio sexta.

Uerbum enim crucis pereuntibus quidem stulticia est, his autem, qui salui fiunt, id est vobis, virtus dei est. Scriptum est enim: Perdam sapientiam sapientium et prudentiam prudentium reprobabo. Ubi sapiens? Ubi scriba? Ubi inquisitor huius seculi? Nonne stultam fecit deus sapientiam huius mundi?

Secundum Mattheum viij.

In illo tempore: Cum descendisset Iesus de monte, secute sunt eum turbe multe, et reliqua.

Heimonis de eadem lectione. Lectio septima.

Descendente domino de monte, hoc est, inclinante se ad humanitatem, ecce homo leprosus vnus ex illis, qui curationem querebant, qui leuamen desiderabant, 107 | F.vij.adorabat eum dicens: “Domine, si vis, potes me mundare.”

Lectio octaua.

Leprosus iste dixit ad dominum: “Non dubito, quia fallor; non dico sicut ille, qui salutem filio deprecabatur, sed si quid potes, adiuua nos. Sed scio, quia omnia potes, ideoque omnipotentiam peto, non fortitudinem quero. Domine, si vis, potes me mundare.”

Lectio nona.

Respondit autem dominus leproso: “Confiteris, quia ego possum; profiteris, quia, si ego volo, fit. Ideoque volo: mundare. Uoluntatem precaris, potentiam confiteris. Uolo: mundare. Magnifice credis, magnifice et mundaris. Plenissime confiteris, plenissime letificaris.”

In euangelio Ⱥ Cum autem descendisset Iesus de monte, ecce leprosus veniens adorabat eum dicens: “Domine, si vis, potes me mundare,” et extendens manum tetigit eum dicens: “Uolo: mundare.”

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Cursus vero diurnalis et vespere eo modo, quo in priori dominica, peragantur cum hac Ⱥ in euangelio “Domine, si vis, potes me mundare,” et ait Iesus: “Uolo: mundare.”

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

DOMINICA TERTIA POST OCTAUAS EPIPHANIE

Ad primas vesperas

Omnia sicut in prima dominica cum hac Ⱥ in euangelio Charitas fraternitatis maneat in vobis et deus pacis et dilectionis erit vobiscum.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui nos in tantis periculis constitutos pro humana scis fragilitate non posse subsistere, da nobis salutem mentis et corporis, vt ea, que pro peccatis nostris patimur, te adiuuante vincamus. Per.

Matutine cum horis diurnalibus dicantur vt supra adiunctis ijs lectionibus et in euangelio antiphona cum homilia subsequente.

Incipit epistola Pauli ad Corinthios ij. Lectio prima.

Paulus, apostolus Iesu Christi per voluntatem dei, et Thimotheus frater ecclesie dei, que est Corinthi, cum sanctis omnibus, qui sunt in vniuersa Achaia. Gratia vobis et pax a deo, patre nostro, et domino Iesu Christo.

Lectio secunda.

Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, pater misericordiarum et deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra, vt possimus et ipsi consolari eos, qui in omni pressura sunt, per exhortationem, qua exhortamur et ipsi a deo, quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis, ita et per Christum abundat consolatio nostra.

Lectio tertia.

Siue autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute, siue exhortamur pro vestra exhortatione, que operatur per tollerantiam earundem passionum, quas et nos patimur, et spes nostra firma est pro nobis, scientes, 108quoniam sicut socij passionum estis, sic eritis et consolationis.

Lectio quarta.

Non enim volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra, que facta est in Asia, quoniam supra modum grauati sumus, supra virtutem, ita vt tederet nos etiam viuere. Sed ipsi in nobisipsis responsum mortis habuimus, vt nos non simus fidentes in nobis sed in deo, qui suscitat mortuos, qui de tantis periculis eripuit nos, in quem speramus, quoniam adhuc eripiet adiuuantibus nobis in oratione pro nobis, vt ex multarum personis facierum eius, queeiusque breviarium in nobis est, donationis per multos gratie agantur pro nobis.

Lectio quinta.

Nam gloria nostra hec est, testimonium conscientie nostre, quod in simplicitate et sinceritate dei et non in sapientia carnali sed in gratia dei conseruati sumus in hoc mundo, abundantius autem ad vos. Non enim alia scribimus vobis, quam que legistis et cognouistis.

Lectio sexta.

Spero autem, quod vsque in finem cognoscetis, sicut et cognouistis nos ex parte, quia gloria vestra sumus sicut et vos nostra, in die domini nostri Iesu Christi.

Secundum Mattheum viij.

In illo tempore: Ascendente Iesu in nauiculam secuti sunt eum discipuli eius et ecce motus magnus factus est in mari, et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri. Lectio prima.

Dominus vero, inquit euangelista, dormiebat. O res mirabilis et stupenda! Is, qui nunquam obdormiuit, dormit; is, qui celum et terram gubernat, dormit; is, qui nunquam dormit neque dormitat, ipse dormire dicitur.

Lectio secunda.

Dormiebat quidem corpore sed vigilabat deitate. Dormiebat corpore sed turbat mare. Dormiebat corpore, sicuti et ad puteum de itinere fatigatus sedebat demonstrans, quia vere humanum corpus portabat, quod corruptibile induerat.

Lectio tertia.

Dominus vero corpore dormiebat, deitate vero mare concitabat et iterum deplacabat. Ipse vero, qui dormiebat corpore, illud verbum dicit: “Ego dormio, et cor meum vigilat.” Ad quem accedentes discipuli suscitabant eum dicentes: “Domine, salua nos, perimus.”

Ⱥ Ascendente Iesu in nauiculam ecce motus magnus factus est in mari et suscitauerunt eum discipuli eius dicentes: “Domine, salua nos, perimus.”

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Surgens Iesus imperauit ventis et mari et facta est tranquillitas magna et mirati sunt vniuersi.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

DOMINICA QUARTA

Ad primas vesperas

Omnia vt supra 109 | F.viij.cum hac Ⱥ Charitas non querit que sua sunt sed que dei sunt in dilectione.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Familiam tuam, quesumus, domine, continua pietate custodi, vt que sola spe gratie celestis innititur, tua semper protectione muniatur. Per.

Matutine cum horis diurnalibus dicantur vt supra adiuncta in euangelio antiphona cum homilia sequenti.

Secundum Mattheum xiij.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis parabolam hanc: Simile est regnum celorum homini, qui seminauit bonum semen in agro suo, et reliqua.

Homilia beati Hieronymi. Lectio prima.

Seminator iste, fratres, Christus est, qui prius per se, postea per ministros in agro, id est, in mundo, semen verbum dei dispersit. Paulus enim recognoscit se seminatorem esse et adiutorem dei, cum ait: “Dei adiutores sumus, dei agricultura estis.”

Lectio secunda.

Prescindunt enim predicatores mentes hominum increpando, euellunt spinas vitiorum ad penitentiam commonendo, spargunt postea semen virtutum dominicis preceptis instruendo et ita fructificantes reddunt abundantiam frugum. Sed positis hominis seminibus in agro audite, quod sequatur: Cum dormirent homines, venit inimicus eius et superseminauit in medio tritici zizania. Tu autem.

Lectio tertia.

Qui sunt homines, qui dormiunt, nisi prepositi ecclesie, qui negligenternegligenter] negligentur breviarium agunt? Inimicus est diabolus. Iste in medio tritici zizania seminat, quia inter bonos et malos filios generat. Mali autem homines filij diaboli vocantur. Unde dominus in euangelio: Uos ex patre diabolo estis. Primus enim diabolus malus et qui imitantur eum, merito filij eius dicuntur.

In euangelio Ⱥ Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo? Unde ergo habet zizania? Et ait illis: “Inimicus homo hoc fecit.”

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Colligite primum zizania et alligate ea fasciculos ad comburendum, triticum autem congregate in horreum meum.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

DOMINICA QUINTA

Ad primas vesperas

Ⱥ Fratres, existimo enim, quod non sint condigne passiones huius temporis ad futuram gloriam, que reuelabitur in nobis.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Conserua populum tuum, deus, et tuo nomini fac deuotum, vt diuinis officijs subiectus et temporalis vite pariter et eterne dona percipiat. Per dominum.

Matutine cum horis diurnalibus vt supra adiuncta in euangelio antiphona cum homilia sequenti.

110Secundum Mattheum xj.

In illo tempore: Respondens Iesus dixit: “Confiteor tibi, domine pater celi et terre, quia abscondisti hec a sapientibus et prudentibus et reuelasti ea paruulis,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem. Lectio septima.

Sanctum euangelium cum legeretur, audiuimus exultasse dominum Iesum in spiritu et dixisse: “Confiteor tibi, domine pater celi et terre, quia abscondisti hec a sapientibus.” Audiamus etiam subiecta huius euangelij verba, in quibus dicitur: “Uenite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos.” Hec verba quemadmodum sunt dulcissima et eterne mellis nectare plenissima, sic omni gaudio omnique acceptione sunt amplectenda.

Lectio octaua.

Uenite ad dominum post labores et a domino refici post onera grauia nichil iocundius. Iugum enim domini super nos tollere, et quia mitis est et humilis corde, ab eo iubemur discere, vt animabus nostris requiem possimus eternam acquirere. Tu.

Lectio nona.

Et ne cuiquam fidelium saluatoris iugum graue aut onerosum videatur, ab ipso celesti et dulcissimo consolatore annectitur: Iugum enim meum suaue est et onus meum leue. Nam salutare est quicquid deus iubet et iocundum omne nimirum, quod promittit, cui gloria in secula seculorum. Amen.

Ⱥ Tollite iugum meum super vos et discite a me, quia mitis sum et humilis corde.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Iugum enim meum suaue est et onus meum leue, dicit dominus.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

DOMINICA SEPTUAGESIME

Ad primas vesperas

Ⱥ super psalmos Alleluya, alleluya, alleluya.

Psalmus Benedictus g.viij.

Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.

Psalmus Exaltabo te, deus.

Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.

Psalmus Lauda, anima.

Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.

Psalmus Laudate dominum.

Ⱥ Alleluya, alleluya, alleluya.

Psalmus Lauda, Hierusalem.

Capitulum Ephesiorum j.

Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi, qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in celestibus in Christo, sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, vt essemus sancti et immaculati in conspectu eius in charitate.

℟ Alleluya, audiui vocem magnam quasi tubarum multarum dicentium, alleluya, Honor et gloria et virtus deo nostra est, alleluya, alleluya.

℣ Quia vera et iusta sunt iudicia tua, alleluya, et iterum dixerunt, alleluya. Honor. Gloria patri et filio et spiritui sancto, alleluya. Sicut erat, alleluya. Honor.

Hymnus

Alleluya, dulce carmen, vox perennis gaudij,
alleluya, laus suauis est choris celestibus,
quam canunt dei manentes in domo per secula.

Alleluya, leta mater, conciuis Hierusalem,
alleluya, vox tuorum ciuium 111 | G.j.gaudentium,
exules nos flere cogunt Babilonis flumina.

Alleluya, non meremur nunc perenne psallere,
alleluya, nos reatus cogit intermittere,
tempus instat, quo peracta lugeamus crimina.

Unde laudando precamur, o beata trinitas,
vt tuum nobis videre pascha des in ethere,
quo tibi leti canamus alleluya perpetim. Amen.

℣ Uespertina oratio cum alleluya.

Ⱥ Alleluya, audiui quasi vocem magnam tubarum multarum in celo dicentium, alleluya, Laus et gloria et virtus deo nostro est, alleluya, quia vera et iusta iudicia eius sunt, alleluya, et iterum dixerunt, alleluya.

Psalmus Magnificat.Magnificat] Magnificat Ⱥ breviarium

Oratio

Preces populi tui, quesumus, domine, exaudi, vt qui iuste pro peccatis nostris affligimur, pro tui nominis gloria misericorditer liberemur. Per. Benedicamus domino, alleluya, alleluya.

Completorium vero alleluya pretermisso more solito celebretur. In cuius loco dicitur Laus tibi, domine, rex eterne glorie.

Ad matutinas

Inuitatorium Preoccupemus faciem domini Et in psalmis iubilemus ei.

Psalmus Uenite.

Hymnus Primo dierum a.j.

Ab hinc vsque ad pascha subsequentes antiphone dicuntur super psalmos.

In primo nocturno

Ⱥ Beati, qui in lege tua cum ceteris vt in psalterio in principio.

Psalmus Beatus vir a.j.

℣ Memor fui a.iiij.

Incipit liber Genesis, qui dicitur Hebraice Bresith. Lectio prima.

In principio creauit deus celum et terram. Terra autem erat inanis et vacua et tenebre erant super faciem abyssi et spiritus domini ferebatur super aquas. Dixitque deus: “Fiat lux,” et facta est lux. Et vidit deus lucem, quod esset bona, et diuisit lucem a tenebris. Appellauitque lucem diem et tenebras noctem. Factumque est vespere et mane, dies vnus.

℟ In principio fecit deus celum et terram et plasmauit in ea hominem Ad imaginem et similitudinem suam.

℣ Formauit igitur deus hominem de limo terre et inspirauit in faciem eius spiraculum vite. Ad.

Lectio secunda.

Dixit quoque deus: “Fiat firmamentum in medio aquarum et diuidat aquas ab aquis.” Et fecit deus firmamentum diuisitque aquas, que erant sub firmamento, ab aquis, que erant super firmamentum. Et factum est ita. Uocauitque deus firmamentum celum et factum est vespere et mane, dies secundus.

℟ In principio creauit deus celum et terram et spiritus domini ferebatur super aquas Et vidit deus cuncta, que fecerat, et erant valde bona.

℣ Igitur perfecti sunt celi et terra et omnis ornatus eorum. Et vidit.

Lectio tertia.

Dixit vero deus: “Congregentur aque, que sub celo sunt, in locum vnum et appareat arida.” Et factum est ita. Et vocauit deus aridam terram congregationesque aquarum appellauit maria. Et vidit deus, quod esset bonum, et ait: “Germinet 112terra herbam virentem et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum, cuius semen in semetipso sit super terram.”

℟ Igitur perfecti sunt celi et terra et omnis ornatus eorum Compleuitque deus die septimo opus suum, quod fecerat, et requieuit ab vniuerso opere, quod patrarat.

℣ Uiditque deus cuncta, que fecerat, et erant valde bona. Compleuitque.

℣ Media nocte a.vj.

Lectio quarta.

Et factum est ita. Et protulit terra herbam virentem et lignum pomiferum faciens fructum et afferentem semen iuxta genus suum et habens vnumquodque sementem secundum speciem suam. Et vidit deus, quod esset bonum, factumque est vespere et mane, dies tertius.

℟ Formauit igitur dominus hominem de limo terre et inspirauit in faciem eius spiraculum vite Et factus est homo in animam viuentem.

℣ In principio fecit deus celum et terram et creauit in ea hominem. Et factus.

Lectio quinta.

Dixit autem deus: “Fiant luminaria in firmamento celi et diuidant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos, vt luceant in firmamento celi et illuminent terram.” Et factum est ita, fecitque deus duo luminaria magna, luminare maius, vt preesset diei, et luminare minus, vt preesset nocti. Et vidit deus, quod esset bonum, et factum est vespere et mane, dies quartus.

℟ Plantauerat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio, In quo posuit hominem, quem formauerat.

℣ Plantauerat autem dominus deus lignum pulchrum visu et ad vescendum suaue, lignum etiam vite in medio paradisi. In quo.

Lectio sexta.

Dixit quoque deus: “Producant aque reptile anime viuentis et volatile super terram sub firmamento celi.” Creauitque deus cete grandia et omnem animam viuentem atque motabilem, quam produxerant aque in species suas, et omne volatile secundum genus suum. Et vidit deus, quod esset bonum benedixitque eis dicens: “Crescite et multiplicamini et replete aquas maris auesque multiplicentur super terram.” Et factum est vespere et mane, dies quintus.

℟ Tulit ergo dominus hominem et posuit eum in paradiso voluptatis, Ut operaretur et custodiret illud.

℣ Plantauerat autem dominus deus paradisum voluptatis a principio, in quo posuit hominem, quem formauerat. Ut operaretur.

℣ Exaltare G.ij.

Secundum Mattheum xx.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Simile est regnum celorum homini patrifamilias, qui exijt primo mane conducere operarios in vineam suam,” et reliqua.

Homilia Gregorij. Lectio septima.

113 | G.ij.Regnum celorum patrifamilias simile dicitur, qui ad excolendam vineam suam operarios conduxit. Quis vero patrisfamilias similitudinem rectius tenet quam conditor noster, qui regit, quos condidit, electos suos et sic in hoc mundo possidet quasi subiectos dominus in domo, qui habet vineam vniuersam, scilicet ecclesiam?

℟ Dixit dominus ad Adam de ligno, quod est in medio paradisi: “Ne comedas. In quacunque die comederis, morte morieris.”

℣ Precepitque ei dominus dicens: “Ex omni ligno paradisi comede, de ligno autem scientie boni et mali ne comedas.” In.

Lectio octaua.

Hic itaque paterfamilias ad excolendam vineam suam mane hora tertia, sexta et nona et vndecima operarios conducit, quia a mundi huius initio vsque ad finem ad erudiendam plebem fidelium predicatores mittere non desistit.

℟ Dixit dominus deus: “Non est bonum esse hominem solum. Faciamus ei adiutorium simile sibi.”

℣ Ade vero non inueniebatur adiutor similis; dixit vero deus: “Faciamus ei.”

Lectio nona.

Mane etenim mundi fuit ab Adam vsque ad Noe, hora vero tertia a Noe vsque ad Abraham, sexta quoque ab Abraham vsque ad Moysen, nona vero a Moyse vsque ad aduentum domini. Undecima vero ab aduentu domini vsque ad finem mundi, in qua predicatores sancti apostoli missi sunt, qui mercedem plenam etiam et tarde venientes acceperunt.

℟ “Ubi est Abel, frater tuus?” dixit dominus ad Cayn. “Nescio, domine, nunquid custos fratris mei sum ego?” Et dixit ad eum: “Quid fecisti? Ecce vox sanguinis fratris tui Abel clamat ad me de terra.”

℣ Maledicta terra in opere tuo, que aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua. Ecce vox.

Ab hinc vsque ad pascha Te deum intermittimus sed loco eius nonum responsorium reincipiatur.

℣ Ostende nobis, domine, misericordiam tuam.

Ad laudes

Ⱥ

Miserere mei, deus, et a delicto meo munda me, quia tibi soli peccaui.

Psalmus Miserere d.j.

Ⱥ Confitebor tibi, domine, quoniam exaudisti me.

Psalmus Confitemini b.ij.

Ⱥ Deus, deus meus, ad te de luce vigilo, quia factus es adiutor meus.

Psalmus Idem psalmus a.vij.

Ⱥ Benedictus es in firmamento celi et laudabilis in secula, deus noster.

Psalmus Benedicite a.vij.

Ⱥ Laudate dominum de celis.

Psalmus Idem psalmus.

Capitulum j Corinthiorum ix.

Fratres, nescitis, quod hi, qui in stadio currunt, omnes quidem currunt sed vnus accipit brauium? Sic currite, vt comprehendatis; omnis enim, qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet.

Hymnus Eterne rerum conditor a.viij.

Ⱥ Domine, refugium factus es 114nobis A generatione in generationem.

Ⱥ Simile est regnum celorum homini patrifamilias, qui exijt primo mane conducere operarios in vineam suam, dicit dominus.

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra.

Ad primam

Ⱥ Dixit paterfamilias operarijs suis: “Quid hic statis tota die ociosi?” At illi respondentes dixerunt: “Quia nemo nos conduxit.” “Ite et vos in vineam meam et quod iustum fuerit, dabo vobis.”

Psalmus Deus, deus meus d.j. et ceteri consueti cum psalmo Dominus regnauit loco Confitemini.

Ad tertiam

Ⱥ Conuentione autem facta cum operarijs ex denario diurno misit eos in vineam suam.

Psalmus Legem.

Capitulum j Corinthiorum ix.

Ego igitur sic curro, non quasi in incertum, sic pugno, non quasi aerem verberans sed castigo corpus meum et in seruitutem redigo, ne forte, cum alijs predicauerim, ipse reprobus efficiar.

℟ Custodi nos, domine, Ut pupillam oculi.

℣ Sub vmbra alarum tuarum protege nos. Ut pupillam. Gloria patri. Custodi.

℣ Ego dixi: “Domine, miserere mei.”

℟ Sana animam meam, quia peccaui tibi.

Oratio vt supra.

Ad sextam

Ⱥ Ite et vos in vineam meam et quod iustum fuerit, dabo vobis.

Psalmus Defecit.

Capitulum j Corinthiorum x.

Nolo autem vos ignorare, fratres, quoniam patres nostri omnes sub nube fuerunt et omnes mare transierunt et in Moyse baptizati sunt in nube et in mari.

℟ Adiutor meus esto, domine, Ne derelinquas me.

℣ Neque despicias me, deus, salutaris meus.

℣ Dominus regit me b.j.

Oratio vt supra.

Ad nonam

Ⱥ “Quid hic statis tota die ociosi?” Responderunt et dixerunt: “Quia nemo nos conduxit.”

Psalmus Mirabilis.

Capitulum j Corinthiorum x.

Scitote, fratres, quoniam patres nostri omnes eandem escam spiritalem manducauerunt et omnes eundem potum spiritalem biberunt. Bibebant autem de spiritali consequente eos petra, petra autem erat Christus.

℟ Deus misereatur nostri Et benedicat nos.

℣ Illuminet vultum suum super nos et misereatur nostri. Et benedicat.

℣ Ab occultis meis munda me, domine.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Sede a dextris super psalmos consuetos.

Capitulum Colossensium iij.

Fratres: induite vos, electi dei, sancti et dilecti, viscera misericordie, benignitatem, humilitatem, modestiam, patientiam supportantes inuicem et donantes vobismetipsis, si quis aduersus aliquem habet querelam, sicut et deus donauit vobis.

℟ Ubi est Abel.

Hymnus Lucis creator g.iij.

℣ Dirigatur.

Ⱥ Cum autem sero factum esset, dicit dominus vinee procuratori suo: “Uoca operarios et redde illis mercedem.”

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

Ordine supra dicto cantantur cursus diurnales per totam hanc hebdomadam aliijs tantum variatis precibusque capitula ribus 115 | G.iij.cum psalmo Miserere mei adiunctis.

Quodcunque festum nouem lectionum ab hinc vsque in pascha in qualibet dominica occurrerit, in secundam feriam differatur preter Cathedram sancti Petri, que si in aliqua dominicarum euenerit, in sabbato eam anticipemus. Excipitur quoque purificatio sancte Marie, que sola solennitas, si in sabbato vel dominica euenerit. Post Benedicamus domino antiphona dominicalis cum oratione subiungatur. Quodlibet autem aliud festum nouem lectionum in hoc sabbato occurrens in secunda vespera post Benedicamus domino antiphonam tantum recipiat cum oratione. Similiter fiat, si festum trium lectionum proprium habens officium occurrerit; antiphonam et orationem ad vesperas et ad matutinas et ad missam secundam orationem recipiat, si in crastino non potest celebrari alio festo impediente, aut in sabbato anticipetur.

FERIA SECUNDA

Ad matutinas

Inuitatorium Uenite et cetera.

Hymnus Somno refectis.

Nocturna cum suis antiphonis et versibus.

Lectiones subscripte apte per hebdomadam diuidantur.

Lectiones.

Dixit quoque dominus: “Producat terra animam viuentem in genere suo, iumenta et reptilia et bestias terre secundum species suas.” Factumque est ita. Et fecit deus bestias terre iuxta species suas, iumenta et omne reptile in genere suo. Et vidit deus, quod esset bonum, et ait: “Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, vt presit piscibus maris et volatilibus celi et bestijs terre vniuerseque creature omnique reptili, quod mouetur super terram.” Et creauit deus hominem ad imaginem suam, ad imaginem dei creauit illum, masculum et feminam creauit eos. Benedixitque eos dicens: “Crescite et multiplicamini et replete terram et subijcite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus celi vniuersisque animantibus, que mouentur super terram.” Dixitque deus: “Ecce dedi vobis omnem herbam virentem et afferentem semen super terram et vniuersa ligna, que habent in semetipsis sementem generis sui, vt sint vobis in escam, et cunctis animantibus terre omnique volucri celi et vniuersis, que mouentur in terra et in quibus est anima viuens, vt habeant ad vescendum.” Et factum est ita. Uiditque deus cuncta, que fecerat, et erant valde bona. Et factum est vespere et mane, dies sextus. Igitur perfecti sunt celi et terra et omnis ornatus eorum. Compleuitque deus die septimo opus suum, quod fecerat, et requieuit die septimo ab vniuerso opere suo, quod patrarat.

℟ In principio fecit deus G.j.

℟ In principio deus.

℟ Igitur perfecti sunt.

℣ vt prius.

Ad laudes

Antiphone feriales cum suis psalmis.

Capitulum Nescitis, quod hi G.ij.

Hymnus Splendor paterne c.vj.

℣ In matutinis.

Ⱥ 116Dixit paterfamilias G.ij.

Psalmus Benedictus.

Oratio vt supra dominicalis.

Post Benedicamus domino imponuntur commemorationes sanctorum.

Ad primam

Ⱥ Deus, exaudi vt in psalterio.

Ad tertiam

Ⱥ Da michi.

Ad sextam

Ⱥ Adiuua me.

Ad nonam

Ⱥ Aspice in me.

Capitula et responsoria dominicalia cum oratione et versiculis predicte dominice.

Ad vesperas

Psalmi feriales cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum Induite vos G.ij.

℟ Spes mea, domine, A iuuentute mea.

℣ In te confirmatus sum ex vtero, de ventre matris mee tu es meus protector. A iuuentute.

Hoc responsorium cantetur singulis diebus ferialibus ad vesperas vsque ad quadragesimam.

Hymnus Immense celi conditor g.iiij.

℣ Dirigatur, domine.

Ⱥ Uoca operarios et redde illis mercedem suam, dicit dominus.

Psalmus Magnificat.

Deinde sequantur preces capitulares cum oratione dominicali.

Postea imponantur commemorationes sanctorum.

FERIA TERTIA

℟ Formauit igitur G.j.

℟ Plantauerat.

℟ Tulit ergo dominus.

Ⱥ Hi nouissimi vna hora fecerunt et pares illos nobis fecisti, qui portauimus pondus diei et estus.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Dixit autem paterfamilias: “Amice, non facio tibi iniuriam; nonne ex denario conuenisti mecum? Tolle, quod tuum est, et vade.”

Psalmus Magnificat.

FERIA QUARTA

℟ Dixit dominus ad Adam.

℟ Dixit dominus deus G.ij.

℟ Immisit dominus deus soporem in Adam et tulit vnam de costis eius et edificauit costam, quam tulerat dominus de Adam, in mulierem et adduxit eam ad Adam, vt videret, quid vocaret eam. Et vocauit nomen eius virago, quia de viro sumpta est.

℣ Hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea. Et vocauit.

Ⱥ Amice, non facio tibi iniuriam; nonne ex denario conuenisti mecum? Tolle, quod tuum est. et vade.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Tolle quod tuum est, et vade, quia ego bonus sum, dicit dominus.

Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA

℟ Dum deambularet dominus in paradiso ad auram post meridiem, clamauit et dixit: “Adam, vbi es?” “Audiui, domine, vocem tuam Et abscondi me.”

℣ Uocem tuam audiui in paradiso et timui, eo quod nudus essem. Et abscondi.

℟ “In sudore vultus tui vesceris pane tuo,” dixit dominus ad Adam, “cum operatus fueris terram, Non dabit fructus suos sed spinas et tribulos germinabit tibi.”

℣ Pro eo, quod obedisti voci vxoris tue plusquam mee, maledicta terra in opere tuo. Non dabit.

℟ Ecce Adam quasi vnus ex nobis factus est sciens bonum et malum. Uidete, ne forte sumat de ligno vite et viuat in eternum.

℣ Cherubim et flammeum gladium atque versatilem ad custodiendam viam ligni vite. Uidete.

Ⱥ Non licet michi facere quod volo? 117 | G.iiij.An oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum? dicit dominus.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Sic erunt nouissimi primi et primi nouissimi; multi enim sunt vocati, pauci vero electi.

Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA

℟ In principio fecit deus G.j.

℟ In principio deus creauit.

℟ Igitur perfecti sunt.

Ⱥ Erunt primi nouissimi et nouissimi primi; multi enim sunt vocati, pauci vero electi, dicit dominus.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Multi enim erunt primi nouissimi et nouissimi primi, dixit Iesus discipulis suis.

Psalmus Magnificat.

SABBATO

℟ Formauit igitur.

℟ Plantauerat autem G.j.

℟ Tulit ergo dominus.

Ⱥ Multi enim sunt vocati, pauci vero electi, dicit dominus.

Psalmus Benedictus.

DOMINICA SEXAGESIME

Ad primas vesperas

Ⱥ super psalmos.

Benedictus cum ceteris consuetis.

Capitulum Benedictus deus et pater domini nostri Iesu Christi vt supra, sabbato proximo F.viij.

℟ Noe, vir iustus atque perfectus, cum deo ambulabat Et fecit omnia, quecunque preceperat ei deus.

℣ Noe autem inuenit gratiam coram domino deo. Et fecit.

Hymnus Deus, creator omnium h.j.

℣ Uespertina oratio.

Ⱥ Loquens dominus ad Noe dixit: “Ponam arcum meum in nubibus celi et erit signum federis inter me et inter terram.”

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui conspicis, quia ex nulla nostra actione confidimus, concede propitius, vt contra omnia aduersa doctoris gentium protectione muniamur. Per.

Inuitatorium Quoniam deus magnus dominus Et rex magnus super omnes deos.

Psalmus Uenite.

Hymnus, antiphone super psalmos cum ipsis psalmis vt in precedente dominica.

Lectio prima. Genesis vj.

He sunt generationes Noe: Noe vir iustus atque perfectus fuit in generationibus suis, cum deo ambulauit et genuit tres filios, Sem, Cham et Iaphet. Corrupta est autem terra coram deo et repleta est iniquitate.

℟ Dixit dominus ad Noe: “Finis vniuerse carnis venit coram me, Repleta est terra iniquitate eorum et ego disperdam eos cum terra.”

℣ Fac tibi archam de lignis leuigatis, mansiunculas in ea facies. Repleta est.

Lectio secunda.

Cunque vidisset deus terram esse corruptam (omnis quippe caro corruperat viam suam super terram),terram] tetram breviarium dixit dominus ad Noe: “Finis vniuerse carnis venit coram me, repleta est terra iniquitate a facie eorum et ego disperdam eos cum terra.”

℟ Quadraginta dies et noctes aperti sunt celi et ex omni carne habente spiritum vite Ingressi sunt in archam et clausit a foris ostium dominus.

℣ Noe vero et vxor eius, filij eius et vxores filiorum eius. Ingressi.

Lectio tertia.

118“Fac tibi,” inquit deus ad Noe, “archam de lignis leuigatis, mansiunculas in archa facies et bitumine linies intrinsecus et extrinsecus et sic facies eam. Trecentorum cubitorum erit longitudo arche, quinquaginta cubitorum latitudo et triginta cubitorum altitudo eius.”

℟ Facto diluuio super terram quadraginta diebus multiplicate sunt aque Et eleuauerunt archam in sublime a terra.

℣ Uehementer inundauerunt aque et repleuerunt omnia in superficie terre. Et.

Lectio quarta.

Fenestram in archa facies et in cubito consummabis summitatem illius. Ostium autem arche pones ex latere, deorsum cenacula et tristega facies in ea. Ecce ego adducam diluuij aquas super terram, vt interficiam omnem carnem, in qua spiritus vite est subter celum.

℟ Archa ferebatur super aquas et aqua nimium preualente operti sunt montes excelsi sub vniuerso celo.

℣ Aqua cubitis quindecim supergrediens montes, quos operuerat. Sub vniuerso.

Lectio quinta.

“Uniuersa,” inquit dominus ad Noe, “que in terra sunt, consumentur ponamque fedus meum tecum, vt ingrediaris in archam tu et filij tui, vxor tua et vxores filiorum tuorum tecum, et ex cunctis animantibus vniuerse carnis bina induces in archam, masculini sexus et feminini, vt viuant tecum.

℟ Deletis cunctis substantijs super terram Remansit solus Noe et qui cum eo erant in archa.

℣ Consumpta vero omni carne et omnibus, in quibus erat spiraculum vite. Remansit.

Lectio sexta.

Fecit ergo Noe omnia, que mandauerat ei dominus, et erat sexcentorum annorum, quando aque diluuij inundauerunt super terram. Et ingressus est Noe et filij eius, vxor eius et vxores filiorum eius cum eo in archam propter aquas diluuij. De animantibus quoque mundis et immundis et de volucribus et ex omni genere, quod mouetur super terram, duo et duo ingressa sunt ad Noe in archam, masculus et femina, sicut preceperat deus Noe. Et facta est pluuia super terram quadraginta diebus et quadraginta noctibus.

℟ Peractis centum quadraginta diebus dominus aquas minuit, Fontes abyssi et catharactas celi clausit pluuiasque de celo cessare fecit.

℣ Recordatus dominus Noe et eorum, qui erant cum eo. Fontes.

Lectio septima. Secundum Lucam viij.

In illo tempore: Cum turba plurima conuenirent ad Iesum et de ciuitatibus properarent ad eum, dixit per similitudinem: “Exijt, qui seminat, seminare semen suum,” et reliqua.

Homilia Gregorij.

Diuitie spine sunt, quia cogitationum suarum punctionibus 119 | G.v.mentem lacerant, et cum vsque ad peccatum pertrahunt, quasi inflicto vulnere cruentant. Quas bene hoc in loco alio euangelista testante nequaquam dominus diuitias sed fallaces diuitias appellat. Fallaces enim sunt, quia nobiscum diu manere non possunt. Fallaces sunt, quia mentis inopiam non expellunt. Sole enim diuitie vere sunt, que nos diuites virtutibus faciunt.

℟ Requieuit archa mense septimo super montes Armenie Et aque ibant et decrescebant vsque ad decimum mensem.

℣ Decimo enim mense prima die mensis cacumina montium apparuerunt. Et aque.

Lectio octaua.

Si ergo, fratres charissimi, diuites esse cupitis, veras diuitias amate. Si culmen veri honoris queritis, ad celeste regnum tendite. Si gloriam dignitatum diligitis, in illa superna angelorum curia ascribi festinate. Uerba dei, que aure percipitis, mente retinete. Cibus enim mentis est sermo dei.

℟ Uolens Noe scire, si iam cessassent aque, emisit columbam, que ramum virentis oliue in ore suo deferens Ad archam reuersa est.

℣ Deferens signum clementie dei columba in ore suo. Ad archam.

Lectio nona.

Petrosa ergo terra humorem non habuit, que hoc, quod germinauit, ad fructum perseuerantie non perduxit. Multi namque cum verbum dei contra auariciam audiunt, eandem auariciam detesta‹n›tur, rerum omnium contemptum laudant sed mox, vt viderit animus quod concupiscat, obliuiscitur quod laudabat. Sepe etiam contra culpas compungimur et tamen post fletum ad culpas redimus.

℟ Benedicens ergo deus Noe ait: “Nequaquam vltra maledicam terre propter homines, Ad imaginem quippe dei factus est homo.”

℣ Hoc erit signum federis inter me et terram: archum meum ponam in nubibus celi. Ad imaginem.

℟ Benedicens.

℣ Ostende nobis, domine.

Ad laudes

Ⱥ

Secundum multitudinem miserationum tuarum, domine, dele iniquitatem meam.

Psalmus Miserere.

Ⱥ Deus meus es tu et confitebor tibi; deus meus es tu et exaltabo te.

Psalmus Confitemini b.ij.

Ⱥ Ad te de luce vigilo, deus, vt videam virtutem tuam.

Psalmus Deus, deus a.vj.

Ⱥ Hymnum dicite et superexaltate eum, in secula benedicite.

Psalmus Benedicite a.vij.

Ⱥ Omnes angeli eius, laudate dominum de celis.

Psalmus Laudate dominum a.viij.

Capitulum ij Corinthiorum ix.

Libenter suffertis insipientes, cum sitis ipsi sapientes; sustinetis enim, si quis vos in seruitutem redigit, si quis deuorat, si quis accipit, si quis extollitur, si quis in faciem vos cedit.

Hymnus Eterne rerum conditor 120a.viij.

℣ Domine, refugium.

Ⱥ Cum turba plurima conuenirent et de ciuitatibus properarent ad Iesum, dixit illis per similitudinem: “Exijt, qui seminat, seminare semen suum.”

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui conspicis.

Ad primam

Ⱥ Exijt, qui seminat, seminare semen suum, et dum seminat, aliud cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum.

Psalmus et cetera vt supra.

Ad tertiam

Ⱥ Semen cecidit in terram bonam et ortum fecit fructum centuplum.

Capitulum ij Corinthiorum xj.

A Iudeis quinquies quadragenas vna minus accepi, ter virgis cesus sum, semel lapidatus sum, ter naufragium feci, nocte ac die in profundo maris fui.

Responsoria cum versiculis vt supra in dominica precedenti.

℣ Semen cecidit in terram bonam et attulit fructum, aliud centesimum et aliud sexagesimum.

‹Ad sextam›

Capitulum ij Corinthiorum xj.

Quis infirmatur, et ego non infirmor? Quis scandalizatur, et ego non vror? Si gloriari oportet, que infirmitatis mee sunt gloriabor; deus et pater domini nostri Iesu Christi, qui est benedictus in secula, scit, quia non mentior.

Ad nonam

Ⱥ Semen cecidit in terram bonam et attulit fructum in patientia.

Capitulum ij Corinthiorum xj.

Damasci prepositus gentis Arethe regis custodiebat ciuitatem Damascenorum, vt me comprehenderet, et per fenestram in sporta dimissus sum per murum et sic effugi manus eius.

Ad secundas vesperas

Omnia vt supra.

Capitulum ij Corinthiorum xij.

Parco vobis autem, ne me quis existimet supra id, quod videt in me, aut audit aliquid ex me; et ne magnitudo reuelationum extollat me, datus est michi stimulus carnis mee angelus Sathane, qui me colaphizet.

℟ Benedicens ergo.

Hymnus Lucis creator g.iij.

℣ Dirigatur.

Ⱥ Accesserunt ad Iesum dicipuli dicentes: “Edissere nobis parabolam.” Qui respondens ait: “Uobis datum est nosse mysterium regni dei, ceteris autem in parabolis.”

Psalmus Magnificat.

Lectiones sequentes diuidantur per hebdomadam.

Lectiones. Genesis vij.

Factumque est diluuium quadraginta diebus et quadraginta noctibus super terram et multiplicate sunt aque et eleuauerunt archam in sublime a terra: vehementer inundauerunt et omnia repleuerunt in superficie terre. Porro archa ferebatur super aquas et aque preualuerunt nimis super terram opertique sunt omnes montes excelsi sub vniuerso celo. Quindecim cubitis altior fuit aqua super montes, quos operuerat, consumptaque est omnis caro, 121 | G.vj.que mouebatur super terram, volucrum, animantium, bestiarum omniumque reptilium, que reptant super terram. Uniuersi homines et cuncta, in quibus spiraculum vite est, in terra mortua sunt. Et deleuit deus omnem substantiam, que erat super terram, ab homine vsque ad pecus, tam reptile quam volucres celi, et deleta sunt de terra. Remansit autem solus Noe et qui cum eo erant in archa. Obtinueruntque aque terras centum quinquaginta diebus.

Genesis viij.

Recordatus autem dominus Noe cunctorumque animantium et omnium iumentorum, que erant cum eo in archa, adduxit spiritum super terram et imminute sunt aque et clausi sunt fontes abyssi et catharacte celi et prohibite sunt pluuie de celo. Reuerseque sunt aque de terra euntes et redeuntes et ceperunt minui post centum quinquaginta dies. Requieuitque archa mense septimo, vicesimaseptima die mensis super montes Armenie. At vero aque ibant et decrescebant vsque ad decimum mensem. Decimo enim mense, prima die mensis apparuerunt cacumina montium. Cumque transissent quadraginta dies, aperiens Noe fenestram arche, quam fecerat, dimisit coruum, qui egrediebatur et non reuertebatur, donec siccarentur aque super terram. Emisit quoque columbam post eum, vt videret, si iam cessassent aque super faciem terre. Que cum non inuenisset, vbi requiesceret pes eius, reuersa est ad eum in archam. Aque enim erant super vniuersam terram. Extenditque manum suam et apprehensam intulit in archam. Expectatis autem vltra septem diebus alijs rursum dimisit columbam ex archa. At illa venit ad eum ad vesperam portans ramum oliue virentibus folijs in ore suo. Intellexit ergo Noe, quod cessassent aque super terram. Expectauitque nichilominus septem alios dies et emisit columbam, que non est reuersa vltra ad eum.

FERIA SECUNDA

Ad matutinas et horas diurnales omnia vt in precedente secunda feria cum collecta et capitulis dominicalibus et istis responsorijs:

℟ Dixit dominus G.iij.

℟ Quadraginta.

℟ Facto diluuio.

Ⱥ Semen cecidit vt supra ad tertiam in dominica.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Semen cecidit require supra ad nonam.

FERIA TERTIA

℟ Archa ferebatur G.iiij.

℟ Deletis cunctis.

℟ Peractis centum.

Ⱥ Semen cecidit vt supra ad nonam.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Iesus hec dicens clamabat: “Qui habet aures audiendi, audiat.”

Psalmus Magnificat.

122FERIA QUARTA

℟ Requieuit archa.

℟ Uolens Noe G.v.

℟ Edificauit Noe altare domino offerens super illud holocaustum, odoratus est dominus odorem suauitatis et benedixit eis: “Crescite et multiplicamini et replete terram.”

℣ Ecce ego statuam pactum meum vobiscum et cum semine vestro post vos. Crescite.

Ⱥ Accesserunt ad Iesum discipuli vt supra ad secundas vesperas in dominica.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ “Uobis datum est nosse mysterium regni dei, ceteris autem in parabolis,” dixit Iesus discipulis suis.

Psalmus Magnificat.

FERIA QUINTA

℟ Benedicens ergo G.v.

℟ “Ponam arcum meum in nubibus celi,” dixit dominus ad Noe, “Et recordabor federis mei, quod pepigi tecum.”

℣ Cumque obduxero nubibus celum, apparebit arcus meus in nubibus. Et recordabor.

℟ Per meme‹t›ipsum iuraui, dicit dominus, non adijciam vltra aquas diluuij super terram; pacti mei recordabor, Ut non perdam aquis diluuij omnem carnem.

℣ Ponam arcum meum in nubibus celi et iurabo per dexteram meam. Ut non.

Ⱥ Semen est verbum dei, sator autem Christus; omnis, qui audit eum, manebit ineternum.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Quod autem cecidit in terram bonam, hi sunt, qui in corde bono et optimo verbum dei retinent et fructum afferunt in patientia.

Psalmus Magnificat.

FERIA SEXTA

℟ Dixit dominus ad Noe G.vij.

℟ Quadraginta.

℟ Facto diluculo.

Ⱥ Qui verbum dei retinent corde perfecto et optimo, fructum afferunt in patientia.

Psalmus Benedictus.

Ⱥ Si vere, fratres, diuites esse cupitis, veras diuitias amate.

Psalmus Magnificat.

SABBATO

℟ Archa ferebatur G.iiij.

℟ Deletis cunctis.

℟ Peractis centum.

Ⱥ Si culmen veri honoris queritis, ad illam patriam celestem quantotius properate.

Psalmus Benedictus dominus.

DOMINICA QUINQUAGESIME

Ad primas vesperas

Antiphone feriales cum psalmis suis dicantur.

Capitulum vt supra in septuagesima.

℟ Dum staret Abraham ad ilicem Mambre, vidit tres pueros descendentes per viam; Tres vidit et vnum adorauit.

℣ Tunc quippe vidit Abraham diem dominicum, in figura summe trinitatis tres angelos hospicio suscepit. Tres.

Hymnus et versiculus vt supra.

Ⱥ Dum staret Abraham ad radicem Mambre, vidit tres pueros descendentes per viam; tres vidit et vnum adorauit.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Preces nostras, quesumus, domine, clementer exaudi atque a peccatorum vinculis absolutos ab omni nos aduersitate custodi. Per.

Ad matutinas

Inuitatorium Dominum, qui fecit mare et arida fundauit, Uenite adoremus.

Psalmus Uenite.

Hymnus, antiphone cum versiculis vt in septuagesima.

Lectio prima.

Fides est religionis sanctissime fundamentum, charitatis vinculum, amoris 123 | G.vij.subsidium. Huius fidei Abram ducamus exordium, qui dum in occidua constitutus etate, filium a deo promissum se crederet accepturum et fidei precium in filio conspexit et in stellarum numerum suam sobolem redundantem fide eadem comparauit.

℟ Locutus est dominus ad Abraham dicens: “Egredere de terra et de cognatione tua et veni in terram, quam monstrauero tibi, Et faciam te crescere in gentem magnam.”

℣ Benedicens benedicam tibi et multiplicabo te. Et faciam.

Lectio secunda.

Denique vnus ab Abram filius exoptatur et immensa ei multitudo promittitur. Solatium vnius heredis conquiritur et innumerabilis soboles destinatur.

℟ Reuertenti Abram a cede quattuor regum occurrit rex Salem Melchised‹e›ch offerens panem et vinum, Erat enim dei sacerdos; et benedixit illi.

℣ Benedictus Abraham deo altissimo, qui creauit celum et terram.

Lectio tertia.

Nescis, inquit dominus, nescis, Abram, quid destinatum sit tibi. Sed idcirco nescis, quia quid merearis, non respicis. Tantum enim de me tua meruit fides, tantum tua obsequia valuerunt, vt et quid desideres norim, et facere quod mereris decreuerim. Namque tibi nascetur filius, cuius semen diffundetur in milia, vt similitudinem siderum coequetur et arene immensitatibus comparetur.

℟ Eduxit dominus Abram foras et ait illi: “Suspice celum et numera stellas, si potes; sic erit semen tuum.”

℣ Credidit Abram deo et reputatum est ei ad iusticiam. Suspice.

Lectio quarta.

Credo, inquit Abram, domine, credo, quia potes; facturum te confido quod spondes. Nec enim confectam senectutem marcentis mee etatis considero aut Sare coniugis sterilem effetamque conditionem attendo sed tue maiestatis potentiam tracto. Nec cui talia promittantur sed a quo promittantur, agnosco.

℟ Dixit autem dominus ad Abram: “Ego sum et pactum meum tecum: Sanctificetur in vobis omne masculinum et erit signum inter me et semen tuum.”

℣ Ex te namque egredietur, in quo omnes gentes benedicentur. Sanctificetur.

Lectio quinta.

Generare enim filios senilis etas non patitur sed tua, domine, iussione completur. Steriles filios habere non possunt sed hoc posse tue virtutes efficiunt. Natura quidem negat sed potentia imperat. Etas prohibet sed tua potestas ostendit. Impossibile istud videtur nobis, non tibi; homini, non tue, domine, maiestati; nature, non deo; seruis, non domino. Unde credo, pater, istud facturum te esse, quod dicis.

℟ 124Clamor, inquit dominus, Sodomorum et Gomorre venit ad me. Descendam et videbo, vtrum clamorem opere compleuerint.

℣ Abraham stabat coram deo et ait: “Absit a te, domine, vt perdas iustum cum impio.” Descendam.

Lectio sexta.

Tunc Sara concepit in vtero et peperit filium patrem multarum gentium destinatum. Nascitur Isaac, ornamentum generis, parentum gloria, propinquorum leticia, familie decus, hereditatis spes, fidei precium, promisse sobolis testimonium. In cuius natiuitate et dominus promissum reddidit ‹et› Abraham votum, quod optauit, accepit.

℟ Ait autem Abraham ad dominum: “Obsecro, domine mi, vt non deleas omnem locum propter iustos decem.” Respondit dominus deus: “Non delebo propter decem.”

℣ Ne, queso, domine, irascaris, si loquar semel: quid facias, si inuenti fuerint decem? Respondit.

Secundum Lucam xviij.

In illo tempore: Assumpsit Iesus duodecim discipulos suos et ait illis: “Ecce ascendimus Hierosolimam et consummabuntur omnia, que scripta sunt per prophetas de filio hominis,” et reliqua.

Homilia Gregorij pape.

Redemptor noster prudens ex passione sua discipulorum animos perturbandos, eis longe ante et eiusdem passionis penam et resurrectionis sue gloriam predicit, vt cum morientem, sicut predictum est, cernerent, et resurrecturum non dubitarent.

℟ Ascendens ergo deus ad Abraham pluit ignem et sulphur super Sodomam; Abraham mane surgens stetit et euersas vrbes a longe conspexit.

℣ Recordatus est deus Abrahe et liberauit Loth de subuersione Sodome. Abraham mane.

Lectio octaua.

Sed quia carnales adhuc discipuli nullomodo valebant capere verba mysterij, venitur ad miraculum. Ante eorum oculos cecus lumen recepit, vt qui celestis mysterij verba non caperent, eos ad fidem celestia facta solidarent.

℟ Igitur Abraham de nocte consurgens abijt in motem, quem monstrauerat ei deus, Ut immolaret Isaac, quem genuit.

℣ Edificato ibi altari et desuper lignis compositis gladium arripuit, manum erexit. Ut immolaret.

Lectio nona.

Sed miracula domini et saluatoris nostri sic accipienda sunt, fratres mei, vt et in veritate credantur facta et tamen per significationem nobis aliquid innuant. Cecus quippe est genus humanum, quod in parentibus primo paradisi gaudijs expulsum claritatem superne lucis ignorans damnationis sue tenebras patitur sed tamen per redemptoris presentiam illuminatur, vt interne lucis gaudia iam per desiderium videat atque in via vite 125 | G.viij.boni operis gressum ponat.

℟ Dormiuit Abraham cum patribus suis et planxerunt eum Isaac et I‹s›mael; Et post obitum Abrahe benedixit deus filio eius Isaac.

℣ Qui orauit dominum et dedit illi de vxore sterili filium. Et post obitum.

℟ Dormiuit.

℣ Ostende nobis, domine.

In laudibus

Ⱥ

Auerte faciem tuam, domine, a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele.

Psalmus Miserere d.j.

Ⱥ Fortitudo mea et laus mea dominus; et factus est michi in salutem.

Psalmus Confitemini b.ij.

Ⱥ In matutinis, domine, meditabor in te, quia factus es adiutor meus.

Psalmus Deus, deus a.vij.

Ⱥ Benedicamus patrem et filium in secula cum sancto spiritu.

Psalmus Benedicite a.vij.

Ⱥ Iuuenes et virgines, senes cum iunioribus laudent nomen domini.

Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum j Corinthiorum xiij.

Si linguis hominum loquar et angelorum, charitatem autem non habeam, factus sum velut es sonans aut cymbalum tinniens.

Hymnus Eterne rerum conditor a.viij.

℣ Domine, refugium G.ij.

Ⱥ Ecce ascendimus Hierosolimam et consummabuntur omnia, que scripta sunt de filio hominis; tradetur enim gentibus et illudetur et flagellabitur et conspuetur, et postquam flagellauerint, occident eum et tertia die resurget.

Psalmus Benedictus.

Oratio Preces nostras.

Ad primam

Ⱥ Tradetur enim gentibus ad illudendum et flagellandum et crucifigendum.

Psalmus Deus, deus meus, respice b.j. cum ceteris vt supra.

Ad tertiam

Ⱥ Transeunte domino clamabat cecus ad eum: “Miserere mei, fili Dauid.”

Psalmus Legem pone.

Capitulum j Corinthiorum xiij.

Fratres: Si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas et si tradidero corpus meum ita, vt ardeam, charitatem autem non habuero, nichil michi prodest.

Responsoria cum versiculis vt supra, dominica septuagesime.

Ad sextam

Ⱥ Cecus sedebat secus viam et clamabat: “Miserere mei, fili Dauid.”

Capitulum j Corinthiorum xiij.

Charitas patiens est, benigna est, charitas non emulatur, non agit perperam, non inflatur, non est ambisiosa, non querit, que sua sunt.

Ad nonam

Ⱥ Iter faciente Iesu dum pergeret Hierico, clamabat cecus ad eum, vt lumen accipere mereretur.

Capitulum j Corinthiorum xiij.

Charitas non irritatur, non cogitat malum, non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati, omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet; charitas nunquam excidit.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Sede a dextris.

Psalmi dominicales consueti.

Capitulum j Corinthios xiij.

126Fratres: Cum essem paruulus, loquebar vt paruulus, cogitabam vt paruulus, sapiebam vt paruulus; quando autem factus sum vir, euacuaui ea, que erant paruuli.

℟ Dormiuit Abram.

Hymnus Lucis creator g.iij.

℣ Dirigatur oratio.

Ⱥ Cum autem audiret, quod Iesus Nazarenus transiret, clamabat dicens: “Iesu, fili Dauid, miserere mei.”

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA

Lectio prima. Genesis xij capitulo.

Dixit autem dominus adad] ab breviarium Abram: “Egredere de terra et de cognatione tua et de domo patris tui et veni in terram, quam monstrauero tibi. Faciamque te in gentem magnam et benedicam tibi et magnificabo nomen tuum erisque benedictus. Benedicam benedicentibus tibi et maledicam maledicentibus tibi atque in te benedicentur vniuerse cognationes terre.

℟ Locutus est dominus ad Abram: “Egredere,” vt supra in dominica.

Lectio secunda.

Egressus est itaque Abram, sicut preceperat ei dominus, et iuit cum eo Loth. Septuagintaquinque annorum erat Abram, cum egrederetur de Haran. Tulitque Sarai, vxorem suam, et Loth, filium fratris sui, vniuersamque substantiam, quam possederant, et animas, quas fecerant in Haran, et egressi sunt, vt irent in terram Chanaan.

℟ Reuertenti.

Lectio tertia.

Cumque venissent in eam, pertransiuit Abram terram vsque ad locum Sichen et vsque ad conuallem illustrem. Cananeus autem tunc erat in terra.

℟ Eduxit dominus.

Ⱥ Et qui preibant, increpabant eum, vt taceret, ipse vero multomagis clamabat: “Miserere mei, fili Dauid.”

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Cecus magis ac magis clamabat, vt eum dominus illuminaret.

Psalmus Magnificat. Oratio dominicalis.

FERIA TERTIA

Lectio prima.

Apparuit autem dominus Abram et dixit ei: “Semini tuo dabo terram hanc.” Qui edificauit ibi altare domino, qui apparuerat ei, et inuocauit ibi nomen eius. Et inde transgrediens ad montem, qui erat contra orientem Bethel, tetendit ibi tabernaculum suum ab occidente habens Bethel et ab oriente Hay. Edificauit quoque ibi altare domino et inuocauit nomen eius.

℟ Dixit autem dominus G.vij.

Lectio secunda.

Perrexitque Abram vadens et vltra progrediens ad meridiem. Facta est autem fames in terra. Descenditque Abram in Egiptum, vt peregrinaretur ibi. Preualuerat enim fames in terra.

℟ Dum staret G.vj.

Lectio tertia.

Cunque prope esset, vt ingrederetur Egiptum, dixit Sarai, 127 | H.j.vxori sue: “Noui, quod pulchra sis mulier, et cum viderint te Egyptij, dicturi sunt: ‘Uxor illius est,’ et interficient me et te reseruabunt. Dic ergo, obsecro te, quod soror mea sis, vt bene sit michi propter te et viuat anima mea ob gratiam tui.”

℟ Apparuerunt tres viri Abrahe ad ilicem Mambre et dixit ad eum: “Domine, si inueni gratiam in oculis tuis, Transite et requiescite in loco isto.”

℣ Afferam pauxillum aque, vt lauentur pedes vestri. Transite.

Ⱥ Stans autem Iesus iussit cecum adduci ad se et ait illi: “Quid vis faciam tibi?” “Domine, vt videam.” Et Iesus ait illi: “Respice, fides tua te saluum fecit,” et confestim vidit et sequebatur illum magnificans deum.

Psalmus Benedictus.

Ad vesperas

Ⱥ Omnis plebs vt vidit, dedit laudem deo.

Psalmus Magnificat.

Sequantur preces cum ceteris vt supra.

FERIA QUARTA IN CAPITE IEIUNII

Ad matutinas

Inuitatorium In manu tua, domine.

Hymnus Rerum creator d.iij.

Nocturna cum suis dicatur antiphonis.

℣ Deus, vitam meam.

Secundum Mattheum vj.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Cum ieiunatis, nolite fieri sicut ipocrite tristes,” et reliqua.

Homilia beati Maximi episcopi.

Ieiunium quippe deo omnipotenti gratum est ita duntaxat, si digne et irreprehensibiliter fiat. Erant quidam scribe et pharisei,pharisei] phariseri breviarium qui tempore ieiunij sui exterminabant facies suas, quatenus apparerent hominibus ieiunantes.

℟ “Clamor,” inquit G.vij.

Lectio secunda.

Si ergo ipocrite erant illi, qui ideo facies suas exterminabant, vt hominibus ieiunantes apparerent, constat, quia qui aliud tenet in corde et aliud agit in opere, ipocrita est sicut scribe et pharisei, quia cum haberent leticiam in mente, de vana gloria tristiciam tamen preferebant in vultu. Nam exterminare est extra proprios terminos educere.

℟ Ait autem Abraham G.vij.

Lectio tertia.

Tu autem cum ieiunas, vnge caput tuum oleo, hoc est, dum ieiunas, festiuum te exhibe et hilarem, quasi non videaris ieiunare sed potius solennitatem celebrare.

℟ Ascendens ergo deus G.vij.

℣ Fiat misericordia.

Laudes feriales cum suis psalmis dicantur.

Capitulum Iohelis ij.

Conuertimini ad me in toto corde vestro in ieiunio et fletu et planctu et scindite corda vestra et non vestimenta vestra, ait dominus omnipotens.

Hymnus Nox et tenebre d.vij.

℣ In matutinis.

Ⱥ Cum ieiunatis, nolite fieri sicut ipocrite tristes.

Psalmus Benedictus.

Sequantur preces maiores Kyrie, eleyson. Christe, eleyson. Kyrie, eleyson. Pater noster. Ego dixi: “Domine, miserere mei.”

℣ Oculi domini super iustos Et aures eius in preces eorum Confiteantur tibi, domine, 128omnia opera tua Et sancti tui benedicant tibi.

Oremus pro omni gradu ecclesie.

℣ Sacerdotes tui induantur iusticiam Et sancti tui exultent.

Pro pastoribus nostris.

℣ Dominus conseruet eos et omnes sibi commissos.

Pro pace et vnitate ecclesie Fiat pax in virtute tua et abundantia in turribus tuis.

Pro fructibus terre Dominus dabit benignitatem et terra nostra dabit fructum suum.

Pro regibus nostris Domine, saluos fac reges et exaudi nos in die, qua inuocauerimus te.

Pro nobismetipsis Fiat misericordia tua, domine, super nos, quemadmodum sperauimus in te.

Pro benefactoribus nostris Retribuere dignare, domine, omnibus nobis bona facientibus propter nomen sanctum tuum vitam eternam.

Pro aduersantibus et calumniantibus nos Domine, ne statuas illis hoc peccatum, quia nesciunt, quid faciunt.

Pro discordantibus Pax dei, qui exuperat omnem sensum, conuertat corda illorum ad pacem.

Pro penitentibus Conuertere, domine, vsquequo et deprecabilis esto super seruos tuos.

Pro iter agentibus Prosperum iter faciat nobis deus salutarium nostrorum.

Pro cunctis nauigantibus in bonis Exaudi nos, deus, salutaris noster, spes omnium finium terre et in mari longe.

Pro afflictis et captiuis Libera, deus, Israel ex omnibus tribulationibus suis.

Pro fratribus et sororibus nostris absentibus Saluos fac seruos tuos et ancillas tuas, deus meus, sperantes in te. Esto eis, domine, turris fortitudinis A facie inimici.

Pro cuncto populo catholico Saluum fac populum tuum, domine, et benedic hereditati tue Et rege eos et extolle illos vsque ineternum.

Pro fidelibus defunctis Requiem eternam dona. Requiescant in pace.

℣ Oremus etiam pro peccatis et negligentijs nostris. Domine, ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum, cito anticipent nos misericordie tue, quia pauperes facti sumus nimis. Adiuua nos, deus, salutaris noster. Et propter gloriamgloriam] gloriem breviarium nominis tui, domine, libera nos et propicius esto peccatis nostris propter nomen tuum. Exaudi, domine, vocem mean, qua clamaui ad te. Miserere mei et exaudi me.

Psalmus Miserere mei, deus c.v. quo dicto psalmus Domine, ne in furore a.j. subiungatur, qui per totam quadragesimam ad matutinas cantabuntur.

Deinde dicatur Exurge, domine. Domine deus virtutum. Domine, exaudi orationem meam.

Oratio

Presta, domine, fidelibus tuis, vt ieiuniorum veneranda solennia et congrua pietate suscipiantur et secura deuotione percurrant. Per.

Commemorationes sanctorum, que solent fieri post Benedictus et Magnificat per hanc amplius non fiant hebdomadam. Sed ista commemoratio hodie incipiatur, que vsque ad passionem domini teneatur, cum hac Ⱥ Conuertimini ad me in toto corde vestro, in ieiunio et fletu et planctu, dicit dominus.

℣ Peccauimus, domine, cum patribus nostris, Iniuste egimus et.

Oratio

Deus, qui culpa offenderis, penitentia placaris, 129 | H.ij.preces populi tui supplicantis propicius respice et flagela tue iracundie, que pro peccatis nostris mereamur, auerte. Per dominum.

Ordine supradicto dicende sunt preces maiores in matutinis et vesperis adiuncto in vesperis psalmo Domine, exaudi f.ij. exceptis dominicis et nouem lectionum festis.

Cum enim festiuitatem nouem lectionum in quadragesima agimus de festo die ac nocte, et missam de festo ipso ad tertiam festiue dicemus. De quadragesima vero post Benedicamus domino antiphonam ferialem et orationem sine precibus, capitulum et hymnum ad vesperas tantum Romano ordine dicemus. Missam de quadragesima vsque ad nonam differimus.

In hac vero die si qua festiuitas noem lectionum occurrerit, in sequentem differamus.

Ab hinc vsque in pascha nulli sanctorum tres lectionum damus sed tantum commemorationem ad vesperas et matutinas.

Ad primam

Ⱥ Deus, exaudiexaudi] axaudi breviarium et cetera omnia more solito peragantur duobus tantum psalmis post preces capitulares minores, vt infra notantur in psalterio, psalmis Miserere mei c.v. et Beati, quorum c.ij. commutantibus. Ad horas vero diurnales antiphone feriales cum precibus minoribus et dominicalia capitula cum versiculis et oratione Presta, domine, fidelibus tuis duobus tantum psalmis post preces adiunctis.

Ad tertiam

Psalmus Miserere mei c.v. et Domine, ne in furore ij c.v.

Ad sextam

Psalmus Miserere mei et Domine, exaudi j f.iiij.

Ad nonam

Psalmus Miserere mei et De profundis.

Ad vesperas

Antiphone feriales cum suis psalmis dicantur.

Capitulum Fratres, cum essem paruulus.

℟ Spes mea, domine, A iuuentute mea.

℣ In te confirmatus sum ex vtero, de ventre matris mee tu es meus protector.

Hymnus Celi deus g.v.

℣ Dirigatur.

Ⱥ Thesaurizate vobis thesauros in celo, vbi nec erugo nec tinea demolitur.

Psalmus Magnificat.

Maiores quoque preces cum his psalmis Miserere mei et Domine, exaudi ij. dicantur.

Oratio

Inclinantes se, domine, maiestati tue propicius intende, vt qui diuino sunt munere refecti, celestibus semper nutriantur auxilijs. Per dominum.

Post Benedicamus fiat commemoratio.

Ⱥ Conuertimini ad dominum deum vestrum, quia benignus et misericors est et prestabilis super maliciam.

℣ Domine, non secundum peccata nostra facias nobis Neque secundum iniquitates nostras retribuas nobis.

Oratio

Exaudi, domine, supplicum preces et confitentium tibi parce peccatis, vt pariter nobis indulgentiam tribuas benignus et pacem. Per dominum.

Ad completorium omnia more solito peragantur precibus, capitulo et his duobus psalmis adiunctis: Miserere mei c.v. et Domine, quid multiplicati a.j.

130FERIA QUINTA

Ad matutinas

Inuitatorium Adoremus dominum.

Hymnus Nox atra d.vij.

Nocturna cum suis dicatur antiphonis.

℣ Gaudebunt labia mea.

℟ Tentauit deus Abraham et dixit ad eum: “Tolle filium tuum, quem diligis, Isaac, et offeres illum ibi in holocaustum super vnum montium, quem dixero tibi.”

℣ Uocatus quoque a domino respondit: “Assum.” Ait illi dominus: “Tolle.”

℟ Igitur Abraham vt supra in dominica.

℟ octauum.

℟ Angelus domini vocauit Abraham dicens: “Ne extendas manum tuam super puerum, eo quod timeas dominum.”

℣ Cumque extendisset manum, vt immolaret filium, ecce angelus domini de celo clamauit dicens: “Ne.”

Ad laudes

Capitulum Conuertimini ad me H.j.

Ⱥ “Domine, puer meus iacet in domo paralyticus et male torquetur.” “Amen dico tibi: ego veniam et curabo eum.”

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui culpa offenderis.

Hore diurnales dicantur sicut in priori die prenotantur cum oratione presentis diei, et similiter duobus diebus subsequentibus.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Domine, non sum dignus, vt intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo et sanabitur puer meus.

Psalmus Magnificat.

Sequitur oratio

Parce, domine, parce populo tuo, vt dignis flagellationibus castigatus in tua miseratione respiret. Per dominum.

FERIA SEXTA

Sedundum Mattheum v.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis:suis] iuis ? breviarium “Audistis, quia dictum est antiquis: Diliges proximum tuum sicut teipsum et odio habebis inimicum tuum,'” et reliqua.

Lectio prima. Homilia lectionis eiusdem.

Querendum est nobis, quomodo conueniat hoc, quod dominus in veteri testamento precepit, diligere amicos et inimicos odisse, cum in nouo testamento dicat: Diligite inimicos vestros.

℟ Uocauit angelus domini Abraham de celo dicens: “Benedicam tibi et multiplicabo te sicut stellas celi.”

℣ Et benedicentur in semine tuo omnes gentes terre, quia obedisti voci mee. Benedicam.

Lectio secunda.

Ad quod dicendum est, quod omnipotens deus precepit inimicis nostris hoc odisse, quod peccatores sunt, non hoc, quod homines sunt, nam de deo loquitur sapientia. Nichil odisti eorum, que fecisti.

℟ Deus domini mei Abraham, dirige vias meas, Ut cum salute reuertar in domum domini mei.

℣ Obsecro, domine, fac misericordiam cum seruo tuo. Ut cum.

Lectio tertia.

Si enim nichil odit deus eorum, que fecit, quomodo dicitur per Malachiam: Iacob dilexi, Esau autem odio habui? Sed dominus odiuit peccatum in Esau, non tamen odiuit humanam naturam. Non enim odit hominem quod homo est, sed odit deus eum in hoc, quod peccator est. Et orate 131 | H.iij.pro persequentibus et calumniantibus vos: persequi est vim inferre, calumniari occasionem nocendi perquirere.

℟ Ueni hodie ad fontem aque et oraui dominum dicens: “Domine deus Abraham, tu prosperum fecisti desiderium meum.”

℣ Igitur puella, cui dixero: “Da michi aquam de hydria tua, vt bibam,” et illa dixerit: “Bibe, domine, et camelis tuis potum tribuam,” ipsa est, quam preparauit dominus filio domini mei. Domine.

Ⱥ Cum facis elemosinam, nesciat sinistra tua, quid faciat dextera tua.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Inchoata ieiunia, quesumus, domine, benigno fauore prosequere, vt obseruantiam, quam corporaliter exhibemus, sinceris etiam mentibus exercere valeamus. Per.

Ad vesperas

Ⱥ Tu autem cum oraueris, intra in cubiculum et clauso ostio ora patrem tuum.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Tuere, domine, populum tuum et ab omnibus peccatis clementer emunda, quia nulla ei nocebit aduersitas, si nulla dominetur iniquitas. Per.

SABBATO

Ad matutinas

Inuitatorium Dominum deum nostrum.

Hymnus Summe deus f.iij.

Nocturna cum suis dicatur antiphonis.

℣ Domine, exaudi.

℟ Cecus sedebat secus viam transeunte domino et exclamauit ad eum; ait illi dominus: “Quid vis, vt faciam tibi?” “Raboni, vt videam lucem.”

℣ Et qui preibant, increpabant eum, vt taceret; ipse vero multomagis clamabat: “Raboni.”

℟ “Domine, puer meus iacet paraliticus in domo et male torquetur.” “Amen dico tibi: ego veniam et curabo eum.”

℣ Domine, non sum dignus, vt intres sub tectum meum, sed tantum dic verbo et sanabitur puer meus. Amen.

℟ Dormiuit Abraham vt supra in dominica.

Ⱥ Cum sero factum esset, erat nauis in medio mari et Iesus solus in terra et vidit eos laborantes in remigando; erat enim ventus contrarius eis.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Adesto, domine, supplicationibus nostris et concede, vt hoc solenne ieiunium, quod animabus corporibusque curandis institutum est, deuoto seruitio celebremus. Per.

DOMINICA PRIMA QUADRAGESIME

Ad primas vesperas

Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum ij Corinthiorum vj.

Fratres: Hortamur vos, ne in vacuum gratiam dei recipiatis. Ait enim: “Tempore accepto exaudiui te et in die salutis adiuui te.”

℟ Emendemus in melius que ignoranter peccauimus, ne subito preoccupati die mortis queramus spacium penitentie et inuenire non possimus. Attende, domine, et miserere, quia peccauimus tibi.

℣ Peccauimus, domine, cum patribus nostris, iniuste egimus, iniquitatem fecimus. Attende, domine.

Hymnus

132Iam ter quaternis trahitur
horis dies ad vesperum,
occasu sol pronunciat
noctis redire tempora.

Nos ergo signo domini
tutemus claustra pectoris,
ne serpens ille callidus
intrandi tentet aditus.

Sed armis pudicitie
mens fulta vigil libere,
sobrietate comite
hostem repellat improbum.

Sed nec ciborum crapula
tandem distentat corpora,
ne vi per somnumper somnum] persomnum breviarium animam
ludificatam polluat.

Presta, beata trinitas,
concede, simplex vnitas,
vt fructuosa sint tuis
ieiuniorum munera. Amen.

℣ Angelis suis deus mandauit de te, Ut custodiant te in omnibus vijs tuis.

Ⱥ Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis; in his ergo diebus exhibeamus nos sicut dei ministros in multa patientia, in vigilijs, in ieiunijs et in charitate non ficta.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui ecclesiam tuam annua quadragesimali obseruatione purificas, presta familie tue, vt quod a te obtinere abstinendo nititur, hoc bonis operibus exequatur. Per.

Ad completorium

Super psalmos Ⱥ Signatum est super nos lumen vultus tui, domine deus, dedisti leticiam in corde meo.

Psalmus Cum inuocarem h.ij.

Ⱥ In te, domine, speraui, non confundar in eternum, domine deus meus.

Psalmus In te, domine h.ij.

Ⱥ Cadent a latere tuo mille, ad te non appropinquabit, domine rex regum.

Psalmus Qui habitat h.ij.

Ⱥ Benedicat nos Christus, filius dei viui, qui trinus est in numero et vnus est in nomine.

Psalmus Ecce nunc benedicite h.ij.

Capitulum Tu in nobis.

℟ In pace in idipsum Dormiam et requiescam.

℣ Si dedero somnum oculis meis et palpebris meis dormitationem. Dormiam. Gloria patri. In pace.

Hymnus

Ecce tempus idoneum,
medicina peccaminum,
quibus deum offendimus
corde, verbis, operibus.

Qui pius ac propicius
nobis pepercit hactenus,
ne nos cum nostris perderet
tantis iniquitatibus.

Hunc igitur ieiunijs
cum precibus et lachrimis
multisque bonis alijs
placemus deuotissimi,

Ut nos a cunctis sordibus
purganspurgans] pungans? breviarium ornet virtutibus,
angelicis et cetibus
nos iungat in celestibus.

Sit benedictus genitor
eiusque vnigenitus
cum spiritu paracleto,
trinus et vnus dominus. Amen.

℣ Custodi nos, domine.

Ⱥ O rex gloriose, inter sanctos tuos qui semper es laudabilis et tamen ineffabilis, tu in nobis es, domine, et nomen sanctum tuum inuocatum est super nos, ne derelinquas nos, deus noster, vt in tremendo 133 | H.iiij.iudicio nos collocare digneris Inter sanctos et electos tuos, rex benedicte.

Psalmus Nunc dimittis.

℣ Rex benedicte, tuos per prospera dirige seruos. Inter.

℣ Ut tergant miseras pia per ieiunia culpas. Inter sanctos.

℣ Atque colant pure solennia mystica pasche. Rex benedicte.

In omnibus festis nouem lectionum per duas hebdomadas versus isti percantentur et postea sequatur Kyrie, eleyson. Pater noster. Et ne nos.

℟ In pace. Credo in deum quo finito ℣ Benedicamus patrem et cetera more solito vt in psalterio.

Oratio

Agimus tibi gratias, domine Iesu Christe, custoditi per diem, grates tibi soluimus custodiendi per noctem; representa nos, quesumus, domine, matutinis horis incolumes, vt nos habeas omni tempore laudatores. Qui viuis et.

Sic cantetur completorium per duas hebdomadas precibus minoribus et psalmis Miserere mei et Domine, quid multiplicati diebus ferialibus adiunctis.

Ad matutinas

Inuitatorium Non sit vobis vanum surgere ante lucem, Quia promisit dominus coronam vigilantibus.

Psalmus Uenite.

Hymnus

Ex more docti mystico
seruemus hoc ieiunium
deno dierum circulo
ducto quater notissimo.

Lex et prophete primitus
hoc pretulerunt, postmodum
Christus sacrauit, omnium
rex atque factor temporum.

Utamur ergo parcius
verbis, cibis et potibus,
somno, iocis et artius
perstemus in custodia.

Uitemus autem pessima,
que subruunt mentes vagas,
nullumque demus callido
hosti locum tyrannidis.

Dicamus omnes cernui,
clamemus atque singuli,
ploremus ante iudicem,
flectamus iram vindicem.

Nostris malis offendimus
tuam, deus, clementiam.
Effunde nobis desuper,
remissor, indulgentiam.

Memento, quod sumus tui,
licet caduci plasmatis,
ne des honorem nominis
tui, precamur, alteri.

Laxa malum, quod gessimus,
auge bonum, quod poscimus,
placere quo tandem tibi
possimus hic et perpetim.

Presta, beata trinitas.

℣ Beati, qui in lege tua et cetera cum psalmis, vt in psalterio notantur, cum isto ℣ Dicet domino: “Susceptor meus es tu Et refugium meum, deus meus, sperabo in eum.”

Lectio prima.

Dominus et saluator noster docens qualiter ad eum post multas negligentias venire debeamus per prophetam nos hortatur et ammonet dicens: “Uenite adoremus et procidamus et ploremus ante dominum, qui fecit nos,” et iterum, “Conuertimini ad me in toto corde vestro, in ieiunio et fletu et planctu.”

℟ 134Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis, commendemus nosmetipsos in multa patientia, in ieiunijs multis Per arma iusticie virtutis dei.

℣ In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros, vt non vituperetur ministerium nostrum. Per arma.

Lectio secunda.

Dies sancte quadragesime, fratres charissimi, si diligenter attendimus, vitam presentis seculi significant, sicut et dies pasche eternam beatitudinem prefigurant. Et quomodo in quadragesima quasi tristiciam habemus, vt in pascha ordine legitimo gaudeamus, sic et in hoc seculo quamdiu viuimus, penitentiam agere debemus, vt possimus peccatorum indulgentiam accipere et ad eternum gaudium mereamur peruenire.

℟ In omnibus exhibeamus nos sicut dei ministros in multa patientia, Ut non vituperetur ministerium nostrum.

℣ Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis nemini dantes vllam offensionem. Ut.

Lectio tertia.

Sed ita debet vnusquisque pro suis criminibus suspirare, lachrimas effundere, elemosinas dare, vt deo auxiliante quamdiu viuimus, semper crimina ipsa conuenienter effugere possimus.

℟ Emendemus in melius vt supra in vesperis.

In secundo nocturno

Ⱥ Tribue nobis, domine a.iiij. et cetera.

℣ Ipse liberauit me de laqueo venantium Et a.

Lectio quarta.

Sicut enim sine minutis peccatis nullusnullus] nullis breviarium vnquam fuit vel esse poterit, ita sine capitalibus criminibus donante et auxiliante deo omnimode esse debemus. Et vt hec obtinere possimus, si nos alio tempore impedimenta mundi detinent obligatos, vel in diebus quadragesime sancte in lege dei, sicut scriptum est, die noctuque meditemur, et ita cor nostrum in diuine legis dulcedine repleamus, vtvt] vi breviarium in nobis nullum locum virtutibus vacuum, quemquem] quod breviarium obtinere possint vitia, relinquamus.

℟ Paradisi portas aperiat ieiunij tempus, suscipiamus illud orantes et deprecantes, Ut in die resurrectionis cum domino gloriemur.

℣ Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis, commendemus nosmetipsos in multa patientia. Ut in die resurrectionis.

Lectio quinta.

Certissime scitote, fratres, qualis est caro, que post multos dies non percipit cibum, talis est anima, que non assidue pascitur verbo dei. Et ideo, fratres, vel istis paucis diebus recedant impedimenta mundi, que secundum scripturam multos negligentes miseros faciunt. Recedat carnis letitia, recedant venenis plena mundi istius 135 | H.v.blandimenta.

℟ In ieiunio et fletu plorabant sacerdotes dicentes: “Parce, domine, parce populo tuo et ne des hereditatem tuam in perditionem.”

℣ Inter vestibulum et altare plorabant sacerdotes dicentes: “Parce.”

Lectio sexta.

Carnis gaudia minuantur, vt anime lucra spiritualia preparentur propter illud, quod scriptum est: Ue vobis, qui ridetis nunc, quia plorabitis et flebitis; et iterum: Beati, qui nunc fletis, quia ridebitis; et illud: Beati, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Tempus, quod nobis furiosus tabule ludus solebat auferre, lectio diuina incipiat occupare. Ociosis fabulis et mordacibus iocis ac detractionobis venenatis colloquia de scripturis sanctis succedant.

℟ Scindite corda vestra et non vestimenta vestra et conuertimini ad dominum deum vestrum, quia benignus et misericors est.

℣ Derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum et miserebitur eius. Quia.

In tertio nocturno

Ⱥ Legis tue, domine a.v.

℣ Scapulis suis obumbrabit tibi Et sub pennis eius sperabis.

Secundum Mattheum iiij.

In illo tempore: Ductus est Iesus in desertum a spiritu, vt tentaretur a diabolo, et reliqua.

Homilia Gregorij. Lectio septima.

Dubitari a quibusdam solet, a quo spiritu sit Iesus ductus in desertum, propter hoc, quod subditur: Assumpsit eum diabolus in sanctam ciuitatem, et rursum: Assumpsit eum in montem excelsum. Sed vere et absque vlla questione conuenienter accipitur, vt a spiritu sancto ductus in desertum credatur, vt illuc eum suus spiritus duceret, vbi hunc ad tentandum malignus spiritus inueniret.

℟ Abscondite elemosinam in sinu pauperis et ipsa orat pro vobis ad dominum, Quia sicut aqua extinguit ignem, ita elemosina extinguit peccatum.

℣ Date elemosinam, dicit dominus, et omnia munda sunt vobis. Quia sicut.

Lectio octaua.

Sciendum nobis est, quia tribus modis tentatio agitur: suggestione, delectatione, consensu. Et nos cum tentamur, plerumque in delectationem aut etiam in consensum labimur, quia de carnis peccato propagatur, quod in nobis ipsis etiam gerimus, vnde certamina toleramus.

℟ Tribularer, si nescirem misericordias tuas, domine; tu dixisti: “Nolo mortem peccatoris sed vt conuertatur et viuat,” qui Chananeam et publicanum vocasti ad penitentiam.

℣ Et Petrum lacrimantem suscepisti misericors, domine. Qui.

136Lectio nona.

Deus vero, qui in vtero virginis incarnatus in mundum sine peccato venerat, nichil contradictionis in semetipso tolerabat. Tentari ergo per suggestionem potuit sed eius mentem peccati delectatio non momordit. Atque illa ideo omnis diabolica tentatio foris, non intus, fuit.

℟ Ductus est Iesus in desertum a spiritu, vt tentaretur a diabolo, Et accedens tentator dixit ei: “Si filius dei es, dic, vt lapides isti panes fiant.”

℣ Et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus, postea esurijt. Et accedens.

℟ Ductus.

℣ In manibus p‹o›rtabunt te, Ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.

In laudibus

Ⱥ

Cor mundum crea in me, deus, et spiritum rectum innoua in visceribus meis.

Psalmus Miserere mei c.v.

Ⱥ O domine, saluum me fac, o domine, bene prosperare.

Psalmus Confitemini b.ij.

Ⱥ Sic benedicam te in vita mea, domine, et in nomine tuo leuabo manus meas.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ In spiritu humilitatis et in animo contrito suscipiamur, domine, a te, et sic fiat sacrificium nostrum, vt a te suscipiatur hodie ‹et› placeat tibi, domine deus.

Psalmus Benedictus a.viij.

Ⱥ Laudate dominum, celi celorum et aque omnes.

Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum ij Corinthiorum sexto

In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros in tribulationibus, in necessitatibus, in angustijs, in plagis, in carceribus, in seditionibus, in castitate, in scientia, in longanimitate,longanimitate] longaminitate breviarium in suauitate, in spiritu sancto.

Hymnus

O Nazarene, dux Bethleem, verbum patris,
quem partus alui virginalis protulit,
adesto castis, Christe, parcimonijs
festumque nostrum rex serenus aspice
ieiuniorum, dum litamus victimam.

Nil hoc profecto purius mysterio,
quo fibra cordis expiatur liuidi
intemperata, quo domantur viscera
aruina, putem, ne resudans crapulam
obstrangulate mentis ingenium premat.

Sit trinitati in vnitate gloria,
in trinitate vnitati gratia,
potestas, honor atque iubilatio
nostra benigne cum beneuolentia
ieiun‹i›orum acceptanti munia. Amen.

℣ Scuto circundabit te veritas eius, non.

Ⱥ Ductus est Iesus in desertum a spiritu,spiritu] spictu breviarium vt tentaretur a diabolo, et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus, postea esurijt.

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui ecclesiam tuam annua.

Ad primam

Ⱥ Iesus autem cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus, postea esurijt.

Psalmus Deus, deus meus, respice et cetera more solito.

Ad tertiam

Ⱥ Et accedens 137 | H.vj.tentator dixit ei: “Si filius dei es, dic, vt lapides isti panes fiant.”

Psalmus Legem pone.

Capitulum ij Corinthiorum vj.

Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis nemini dantes vllam offensionem, vt non vituperetur ministerium nostrum.

℟ Par‹ti›cipem me fac, deus, omnium timentium te Et custodientium mandata tua.

℣ Aspice in me et miserere mei secundum iudicium diligentium nomen tuum. Et custodientium.

℣ Dicet domino: “Susceptor meus.”

Oratio vt supra.

Ad sextam

Ⱥ Non in solo pane viuit homo sed in omni verbo, quod precedit de ore dei.

Capitulum ibidem.

Per arma iustitie virtutis dei commendemus nosmetipsos in multa patientia, in vigilijs, in ieiunijs, in castitate, in scientia et in caritate non ficta.

℟ Ab omni via mala prohibui pedes meos, Ut custodiam mandata tua, domine.

℣ A iudicijs tuis non declinaui, quia tu legem posuisti michi. Ut custodiam.

℣ Ipse liberauit me de laqueo venantium.

Ad nonam

Ⱥ Tunc assumpsit eum diabolus in sanctam ciuitatem et statuit eum supra pinnaculum templi et dixit ei: “Si filius dei es, mitte te deorsum.”

Psalmus Mirabilia.

Capitulum ij Corinthiorum vj.

Per arma iustitie commendemus nosmetipsos a dextris et a sinistris per gloriam et ignobilitatem, per infamiam et bonam famam vt seductores et veraces, sicut qui ignoti et cogniti, quasi morientes, et ecce viuimus.

℟ Septies in die laudem dixi tibi, domine deus meus, Ne perdas me.

℣ Erraui sicut ouis, qui perierat; requirerequire] requirere breviarium seruum tuum, domine, quia mandata tua non sum oblitus. Ne.

℣ Scapulis suis obumbrabit tibi.

Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas

Antiphone super psalmos diei Sede a dextris g.ij.

Capitulum ij Corinthiorum vj.

In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut dei ministros vt castigati et non mortificati; quasi tristes, semper autem gaudentes; sicut egentes, multos autem locupletantes; tanquam nihil habentes et omnia possidentes.

℟ Ductus est Iesus H.v.

Hymnus Iam ter quaternis vt supra ad vesperas.

Ⱥ Angelis suis.

Ⱥ Reliquit Iesum tentator et accesserunt angeli et ministrabant ei.

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA

Ad matutinas

Inuitatorium Non sit vobis vanum surgere ante lucem.

Psalmus Uenite.

Hoc inuitatorium dicendum est singulis diebus ferialibus vsque ad passionem domini. Hymnus Ex more vt supra.

Nocturna cum suis dicatur antiphonis.

℣ Dicet domino: “Susceptor.”

Secundum Mattheum xxv.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis: “Cum venerit filius hominis in sede maiestatis sue et omnes angeli eis cum eo,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

In significatione electorum oues ponuntur propter innocentiam. Electi autem oues domini, quia imitatores sunt illius, de quo dictum est: Sicut ouis ad occisionem 138ductus est.

℟ Cum ieiunasset dominus quadraginta diebus et quadraginta noctibus, accessit ad eum tentator et dixit: “Si filius dei es, dic, vt lapides isti panes fiant.” Respondit Iesus et dixit: “Non in solo pane viuit homo sed in omni verbo, quod procedit de ore dei.”

℣ Et ecce accesserunt angeli et ministrabant ei. Respondit.

Lectio secunda.

Reprobi veri in significatione hedorum ponuntur, quia lasciuum et petulans animal est et quod in veteri testamento pro peccatis populi offerebatur. Et statuet oues a dextris suis, hedos autem a sinistris.

℟ Derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum et miserebitur eius, Quia benignus et misericors est, prestabilis super malitiam dominus deus noster.

℣ Scindite corda vestra et non vestimenta vestra et conuertimini ad dominum deum vestrum. Quia.

Lectio tertia.

Apud deum non est dextra neque sinistra sed per sinistram magnitudo supplicij designatur. Statuet ergo oues a dextris suis, hoc est, electos in magnitudinem glorie; hedos autem a sinistris, hoc est, peccatores in supplicijs eternis.

℟ Frange esurienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam, Tunc erumpet quasi mane lumen tuum et anteibit faciem tuam iustitua tua.

℣ Cum videris nudum, operi eum et carnem tuam ne despexeris. Tunc.

℣ Scapulis suis.

Qui versiculus quotidie vsque ad passionem domini frequentetur.

Laus matutina de ferialibus.

Capitulum Conuertimini ad me supra, die cinerum.

Hymnus O Nazarene, dux H.v.

℣ Scuto circundabit.

Ⱥ Uenite, benedicti patris mei, percipite regnum, quod vobis paratum est ab origine mundi.

Psalmus Benedictus.

Quo finito preces capitulares maiores sequantur eo modo et ordine, quo in capite ieiunij notate reperiuntur, et sic vsque ad quartam feriam post palmas singulis ferijs, tam ad vesperas, quam ad matutinas, frequententur.

Sequitur oratio

Conuerte nos, deus, salutaris noster, et vt nobis ieiunium quadragesimale proficiat, mentes nostras celestibus instrue disciplinis. Per dominum.

Post Benedicamus domino fiat commemoratio, que in capite ieiunij prenotatur.

Ad primam

Ⱥ Uiuo ego, dicit dominus, nolo mortem peccatoris sed vt magis conuertatur et viuat.

Psalmus Deus, in nomine b.ij.

Cetera omnia peragantur, vt in capite ieiunij prenotantur.

Ad tertiam

Ⱥ Aduenerunt nobis dies penitentie ad redimenda peccata, ad saluandas animas.

Capitulum Iohelis ij.

139 | H.vij.Conuertimini ad dominum deum vestrum, quia benignus et misericors est, patiens et multum misericors et prestabilis super malicia.

Responsoria et versiculus vt supra in dominica. Sequentur preces minores cum psalmis in capite ieiunij prenotatis.

Oratio Conuerte nos.

Ad sextam

Ⱥ Commendemus nosmetipsos in multa patientia, in ieiunijs multis per arma iustitie.

Psalmus Defecit in salutare b.vj.

Capitulum Esaie lv.

Derelinquat impius viam suam et vir iniquus cogitationes suas et reuertatur ad dominum et miserebitur eius et ad deum nostrum, quoniam multus est ad ignoscendum.

Preces cum psalmis.

Oratio vt supra.

Ad nonam

Ⱥ Per arma iustitie virtutis dei commendemus nosmetipsos in multa pacientia.

Psalmus Mirabilia b.vij.

Capitulum Esaie lvj.

Frange esuerienti panem tuum et egenos vagosque induc in domum tuam. Cum videris nudum, operi eum et carnem tuam ne despexeris, ait dominus omnipotens.

Preces cum psalmis et oratione vt supra.

Ad vesperas

Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum ij Corinthiorum vj.

Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis; in his ergo diebus exhibeamus nos sicut dei ministros in multa pacientia, in vigilijs, in ieiunijs et in charitate non ficta.

℟ Educ de carcere animam meam, Ut confiteatur nomini tuo, domine.

℣ Perijt fuga a me et non est, qui requirat animam meam. Ut confiteatur.

Hymnus Iam ter quaternis H.iij.

℣ Angelis suis.

Ⱥ Quod vni ex minimis meis fecistis, michi fecistis, dicit dominus.

Psalmus Magnificat.

Statim sequantur preces maiores cum psalmis.

Oratio

Absolue, quesumus, domine, nostrorum vincula peccatorum etet] vt breviarium quicquid pro eis meremur, propitatus auerte. Per dominum.

Commemoratio fiat sicut in capite ieiunij ad vesperas prenotatur.

Hoc modo cantandi cursus diurnales priuatis diebus per duas hebdomadas.

FERIA TERTIA

Ad matutinas

Inuitatorium, hymnus et versiculus pridie prenotati.prenotati] prenotatis breviarium

Lectio prima. Genesis xiij.

Ascendit ergo Abram de Egipto, ipse et vxor eius et omnia, que habebat, et Loth cum eo, ad australem plagam. Erat autem diues valde in possessione auri et argenti.

℟ Scapulis suis obumbrabit tibi dominus et sub pennis eius sperabis, Scuto circundabit te veritas eius.

℣ Angelis suis deus mandauit de te, vt custodiant te in omnibus vijs tuis. Scuto circundabit.

Lectio secunda.

140Reuersusque est pariter, qui venerat a meridie in Bethel, vsque ad locum, vbi prius fixerat tabernaculum suum inter Bethel et Hay, in loco altaris, quod fecerat prius, et inuocauit ibi nomen domini.

℟ Angelis suis mandauit de te, vt custodiant te in omnibus vijs tuis; In manibus portabunt te, ne vnquam offendas ad lapidem pedem tuum.

℣ Super aspidem et basiliscum ambulabis et conculcabis leonem et drachonem. In manibus.

Lectio tertia.

Sed et Loth, qui erat cum Abraham, fuerunt greges ouium et armenta et tabernacula nec poterat eos capere terra, vt habitarent simul. Erat quippe substantia eorum multa et nequibant habitare communiter. Unde facta est rixa inter pastores gregum Abraham et Loth. Eo autem tempore Chananeus et Pherezeus habitabant in illa terra.

℟ Afflicti pro peccatis nostris quotidie cum lachrimis expectemus finem nostrum; dolor cordis nostri ascendat ad te, domine, Ut eruas nos a malis, que innouantur in nobis.

℣ Domine deus Israel, exaudi preces nostras, auribus percipe dolorem cordis nostri. Ut.

Laus matutina dicitur de feria.

Ⱥ Intrauit Iesus in templum dei et eijciebat omnes vendentes et ementes et mensas nummulariorum, cathedras vendentium columbas euertit.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Respice, quesumus, domine, familiam tuam et presta, vt apud te mens nostra tuo desiderio fulgeat, que se carnis maceratione castigat. Per dominum.

Ad vesperas

In euangelio Ⱥ Scriptum est enim, quia domus mea domus orationis est cunctis gentibus, vos autem fecistis illam speluncam latronum. Et erat quotidie docens in templo.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Ascendant ad te, domine, preces nostre et ab ecclesia tua cunctam repelle nequitiam. Per.

FERIA QUARTA

Secundum Mattheum xij.

In illo tempore: Accesserunt ad Iesum scribe et pharisei dicentes: “Uolumus a te signum videre,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

Generatio mala et adultera generationem malam populum Iudeorum propter contemptum et preuaricationem vocat.

℟ Ecce nunc tempus H.j.

Lectio secunda.

Preuaricatrix enim diuinorum preceptorum fuit et adultera, quia relicto proprio viro, hoc est deo, idolis gentium se miscuerat. Signum querit, hoc est signum de celo, et signum non dabitur ei nisi signum Ione prophete.

℟ In omnibus exhibeamus H.v.

Lectio tertia.

Queritis, inquit Iesus, signum a me videre sed non dabitur vobis signum diuinitatis mee de celo sed signum potius humanitatis mee de inferno.

℟ Emendemus in 141 | H.viij.melius h.iij.

Ⱥ Generatio hec praua et peruersa signum querit et signum non dabitur ei nisi signum Ione prophete.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Deuotionem populi tui, quesumus, domine, benignus exaudi, vt qui per abstinentiam macerantur in corpore, per fructum boni operis reficiantur in mente. Per.

Ad vesperas

Ⱥ Sicut fuit Ionas in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus, ita erit filius hominis in corde terre.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Mentes nostras, quesumus, domine, lumine tue claritatis illustra et vt videre possimus, que agenda sunt, et que recta sunt agere valeamus. Per.

FERIA QUINTA

Lectio prima.

His itaque transactis factus est sermo domini ad Abraham per visionem dicens: “Noli timere, Abraham. Ego protector tuus et merces tua magna nimis.”

℟ Paradisi portas H.iiij.

Lectio secunda.

Dixitque Abraham: “Domine deus, quid dabis michi? Ego vadam absque liberis et filius procuratoris domus mee iste DamascusDamascus] Dasmascus breviarium Eliezer.” Addiditque Abraham: “Michi autem non dedisti semenSemen] semem breviarium et ecce vernaculus meus heres meus erit.”

℟ In ieiun‹i›o H.v.

Lectio tertia.

Statimque sermo domini factus est ad eum dicens: “Non enim erit hic heres tuus sed qui egredietur de vtero tuo, ipsum habebis heredem.” Eduxitque eum foras ‹et› ait illi: “Suspice celum et numera stellas, si potes.” Et dixit ei: “Sic erit semen tuum.” Credidit Abraham deo et reputatum est illi ad iustitiam.

℟ Scindite corda vestra H.v.

Ⱥ Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis et cognoscetis veritatem et veritas liberabit vos.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Omnipotens sempiterne deus, qui nobis in obseruatione ieiunij et elemosinarum largitione nostrorum posuisti remedia peccatorum, concede nos opere mentis et corporis semper tibi esse deuotos. Per.

Ad vesperas

Ⱥ Ego enim ex deo processi et veni, neque enim a me ipso veni sed pater meus ille me misit.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Da, quesumus, domine, populis christianis et que profitentur agnoscere et celeste munus diligere, quod frequentant.

FERIA SEXTA

Lectio prima. Ioannis v.

In illo tempore: Erat dies festus Iudeorum et ascendit Iesus Hierosolimam. Est autem Hierosolimis probatica piscina, que cognominabatur Hebraice Bethsaida, quinque porticus habens, et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

Probatica piscina, que quinque porticibus cingebatur, populus est Iudeorum 142regis vndique custodia, ne peccaret, munitus. Uulgo autem probatica, id est pecualis, piscina fertur appellata, quia in ea sacerdotes hostias lauare consueuerant.

℟ Abscondite H.v.

Lectio secunda.

Multitudo languentium, que in memoratis porticibus iacebat aque motum expectans, signat eorum cateruas, qui legis verba audientes hanc viribus implere non posse dolebant atque ideo dominicos affectus implorabant.

℟ Tribularer, si H.v.

Lectio tertia.

Ceci erant, quia nondum perfectum fidei lumen habebant. Claudi, quia bona, que nouerant, operandi gressibus implere nequibant. Aridi, quia quemlibet oculum conscientie habentes pinguedine tamen spei et dilectionis egebant.

℟ Ductus est Iesus H.v.

Ⱥ Angelus domini descendebat de celo, mouebatur aqua et sanabatur vnus.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Esto, domine, propitius plebi tue et quam tibi facis esse deuotam, benigno refoue miseratus auxilio. Per.

Ad vesperas

Ⱥ Qui me sanum fecit, ille michi precepit: Tolle grabatum tuum et ambula in pace.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Exaudi nos, misericors deus, et mentibus nostris gratie tue lumen ostende. Per.

SABBATO

Secundum Mattheum xvij.

In illo tempore: Assumpsit Iesus Petrum et Iacobum et Ioannem, fratrem eius, et duxit eos in montem excelsum seorsum et transfiguratus est ante eos, et reliqua.

Homilia Bede presbiteri. Lectio prima.

Ostensurus gloriam sue maiestatis in montem discipulos ducit, vt ipsi discant et omnes, qui hanc videre sitiunt, non eam sibi in huius seculi profundo sed in regno superne beatitudinis esse querendum.

℟ Cum ieiunasset H.vj.

Lectio secunda.

Et cum benediceret, quia ducit illos in montem excelsum, addidit ‘seorsum’, quia iusti etsi nunc in ciuitate prauorum premantur, animo tamen sunt toto atque intentione fidei separati ab illis et futuro funditus ab illis seorsum abducentur, cum abscondet eos in abscondito vultus sui a conturbatione hominum et proteget eos a contradictione linguarum.

℟ Derelinquat impius.

Lectio tertia.

Tres tantum discipulos assumpsit, quibus gloriam sue transfigurationis ostenderet, quia videlicet qui hanc fidem sancte trinitatis incorrupta mente seruauerit, tunc beata eius visione merebuntur letari.

℟ Frange 143 | I.j.esuerienti H.vj.

Ⱥ Assumpsit Iesus discipulos suos et ascendit in montem et transfiguratus est ante eos.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Populum tuum, quesumus, domine, propitius respice atque ab eo flagella tue iracundie clementer auerte. Per dominum.

DOMINICA SECUNDA QUADRAGESIME

Ad primas vesperas

Psalmi de die cum suis dicantur antiphonis.

Capitulum j Thessalonicensium v.

Fratres: Rogamus vos: Corripite inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite infirmos, patientes estote ad omnes.

℟ Uidi dominum facie ad faciem Et salua facta est anima mea.

℣ Et dixit: Nequaquam vocaberis Iacob sed Israel erit nomen tuum. Et.

Hymnus Iam ter quaternis.

℣ Angelis suis H.iij.

Ⱥ Descendentibus illis de monte precepit eis Iesus dicens: “Nemini dixeritis visionem, donec a mortuis resurgat filius hominis.”

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, qui conspicis omni nos virtute destitui, interius exteriusque custodi, vt ab omnibus aduersitatibus muniamur in corpore et a prauis cogitationibus mundemur in mente. Per dominum.

Ad matutinas

Inuitatorium Uenite adoremus et procidamus ante deum, ploremus coram domino, Qui fecit nos.

Psalmus Uenite.

Hymnus, antiphone, psalmi et versiculi vt in precedente dominica dicentur.

Lectio prima. Sermo sancti Ioannis oris auri.

Portabat Rebecca geminos in vtero fratres ante ortus principia bellatores. Certantes filios mater ante sensit quam nouit, ante sustinet quam agnoscit, ante patitur quam videt.

℟ Tolle arma tua, pharetram et arcum, et affer de venatione tua, vt comedam, Et benedicat tibi anima mea.

℣ Cunque venatu aliquid attuleris, fac michi inde pulmentum, vt comedam. Et benedicat.

Lectio secunda.

Licuit filiorum bella sentire, quos nondum licuit generare. Certamen inter filios in vtero geritur, bellum inter natos committitur, materna viscera quatiuntur nec ad ortus principia properatur sed ante principia noua certamina celebrantur.

℟ Ecce odor filij mei sicut odor agri pleni, quem benedixit dominus; Crescere te faciat deus meus sicut arenam maris et donet tibi de rore celi benedictionem.

℣ Qui maledixerit tibi, sit ille maledictus, et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur. Crescere.

Lectio tertia.

Uellem causas tanti certaminis noscere, vellem istius pugne negocia tractare. Quid intercesserat, quid factum fuerat? Que pugnandi ratio, que causa vincendi? Quo spectatore id geritur, quo iudice celebratur? Quid victori 144promittitur, quid victo econtrario denegatur? Quis certare docuerat, quis pugnare monstrarat?

℟ Det tibi deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam, seruiant tibi omnes populi, Esto dominus fratrum tuorum.

℣ Et incuruentur ante te filij matris tue. Esto.

Lectio quarta.

Sed notum est cunctis istorum certamine fratrum causas duorum exprimi populorum: vult enim deus ante ostendere futura quam veniant, ante ventura monstrare quam fiant.

℟ Quis igitur ille est, qui dudum captam venationem attulit michi, et comedi ex omnibus, priusquam tu venires? Benedixique ei et erit benedictus.

℣ Dominum tuum illum constitui et omnes fratres eius seruituti illius subiugaui. Benedixique.

Lectio quinta.

Ceterum preiudicaripreiudicari] preiudicare breviarium non potest pugna, si pugne non consentiant merita. Sed futurorum prescius deus monstrosum certamen voluit exerceri: dat certandi affectus, vincendi vota ostendit, se spectatorem constituit, se iudicem demonstrauit. Adeo geritur certamen presente deo, qui genuit, et matre teste, que sensit, sed mater certamen sentire potuit, videre non potuit.

℟ Dum iret Iacob de Bersabee et pergeret Aram, locutus est ei deus dicens: “Terram, in qua dormis, tibi dabo et semini tuo.”

℣ Edificauit ibi Iacob ex lapidibus altare in honorem domini fundensque oleum, desuper benedixit eum deus dicens: “Terram.”

Lectio sexta.

Denique interrogat dominum: “Quid est,” inquit, “domine, istud, quod geritur? Quid est, quod in vtero meo te teste certatur? Quid facturi sunt nati, qui sic luctantur innati? Aut que natorum vota suscipiam, cum sic luctamine innatorum concutiar?” “Duo sunt,” inquit dominus, “populi in vtero tuo et due gentes de ventre tuo diuidentur. Et populus populum superabit et maior serviet minori.”

℟ Dum exiret Iacob de terra sua, vidit gloriam dei et ait: “Quam terribilis est locus iste, Non est hic aliud nisi domus dei et porta celi.”

℣ Uere dominus est in loco isto et ego nesciebam. Non.

Secundum Mattheum xv.

In illo tempore: Egressus Iesus secessit in partes Tyri et Sydonis et ecce mulier Chanaea a finibus illis egressa clamauit dicens: “Miserere mei, fili Dauid,” et reliqua.

Homilia venerabilis Bede presbiteri.

Scribis et phariseis, calumniatoribus derelictis transgreditur dominus in partes Tyri et Sydonis, vt Tyros Sydoniosque curaret. Mulier autem a finibus illis egreditur, vt filie sue impetret salutem.

℟ Uere dominus est in loco isto et ego nesciebam. Quam terribilis est locus iste, non est hic aliud nisi domus 145 | I.ij.dei et porta celi.

℣ Cumque euigilasset Iacob a somno, ait: “Quam.”

Lectio octaua.

Obserua, quod in quintodecimo loco filia Chananee sanatur. “Filia,” inquit, “mea male a demonio vexatur.” Ego filias ecclesie animas puto esse credentium, que male a demonio vexabantur ignorantes creatorem et adorantes lapidem. Mulier hec Chananea ecclesiam de gentibus collectam designat.

℟ Si dominus deus meus fuerit mecum in via ista, qua ego ambulo, et custodierit me et dederit michi panem ad edendum et vestimentum, quo operiar,operiar] operar breviarium et reuocauerit me cum salute, Erit michi dominus in refugium et lapis iste in signum.

℣ Surgens ergo mane Iacob tulit lapidem, quem supposuerat capiti suo, et erexit titulum fundensque oleum, desuper ait: “Erit.”

Lectio nona.

Rogat igitur Chananea dominum pro filia demoniaca, cum pro populis non credentibus, vt et ipsi a diaboli fraudibus absoluantur, superne pietati ecclesia supplicat. ‘Qui non respondit ei verbum’. Non de supercilio scribarum vel phariseorum superbia siluit, sed ne sententie sue contrarius videretur, qua iusserat: In viam gentium ne abieritis et in ciuitates Samaritanorum ne intraueritis.

℟ Pater, peccaui in celum et coram te, iam non sum dignus vocari filius tuus. Fac me sicut vnum ex mercennarijs tuis.

℣ Quanti mercenarij in domo patris mei abundant panibus, ego autem hic fame pereo; surgam et ibo ad patrem meum et dicam ei: “Fac me.”

℣ In manibus portabunt.

In laudi‹b›us

Ⱥ

Domine, labia mea aperies et os meum annunciabit laudem tuam.

Psalmus Miserere c.v.

Ⱥ Dextera domini fecit virtutem, dextera domini exaltauit me.

Psalmus Confitemini b.ij.

Ⱥ Factus est adiutor meus deus meus.

Psalmus Deus, deus meus a.vij.

Ⱥ Trium puerorum cantemus hymnum, quem cantabant in camino ignis benedicentes dominum.

Psalmus Benedicite a.vij.

Ⱥ Statuit ea in eternum et in seculum seculi preceptum posuit et non preteribit.

Psalmus Laudate a.viij.

Capitulum j Thessalonicensium iiij.

Fratres: Rogamus vos et obsecramus in domino Iesu, vt quemadmodum accepistis a nobis, quomodo vos oporteat ambulare et placere deo, sic et ambuletis, vt abundetis magis.

Hymnus O Nazarene, dux H.v.

℣ Scuto circundabit.

Ⱥ Egressus Iesus secessit in partes Tyri et Sydonis et ecce mulier Chananea a finibus illis egressa clamauit dicens: “Miserere mei, domine fili Dauid.”

Psalmus Benedictus.

Oratio Deus, qui conspicis.

Ad primam

Ⱥ Accedentes discipuli Iesu ad eum rogabant illum dicentes: 146“Dimitte eam, quia clamat post nos.”

Cetera omnia more solito peragantur.

Ad tertiam

Ⱥ Non sum missus nisi ad oues, que perierant, domus Israel, dicit dominus.

Psalmus Legem.

Capitulum j Thessalonicensium iiij.

Hec est autem voluntas dei, sanctificatio vestra, vt absineatis vos a fornicatione, vt sciat vnusquisque vestrum suum vas possidere in sanctificatione et honore.

Responsoria vt supra, dominica precedenti.

Oratio Deus, qui conspicis.

Ad sextam

Ⱥ Missus sum ad oues, que perierant, domus Israel, dicit dominus.

Psalmus Defecit.

Capitulum j Thessalonicensium v.

Uidete, ne quis malum pro malo alicui reddat, sed semper quod bonum est sectamini ‹in› inuicem et in omnes.

Oratio vt supra.

Ad nonam

Ⱥ O mulier, magna est fides tua; fiat tibi, sicut petisti.

Capitulum j Thessalonicensium v.

Hec est autem voluntas dei in Christo Iesu, in omnibus vobis. Spiritum nolite extinguere, prophetias nolite spernere; omnia autem probate, quod bonum est tenete, ab omni specie mala abstinete vos.

Oratio vt supra.

Ad secundas vesperas

Ⱥ Sede a dextris g.ij. cum ceteris antiphonis et psalmis de die.

Capitulum j Thessalonicensium iiij.

Fratres: Uidete, ne quis supergrediatur neque circumueniat in negotio fratrem suum, quoniam vindex est dominus de his omnibus, sicut prediximus et testificati sumus. Non enim vocauit nos in immunditiam sed in sanctificationem in Christo Iesu domino nostro.

℟ Pater, peccaui H.iij.

Hymnus Iam ter quaternis.

℣ Angelis suis.

Ⱥ Dixit dominus mulieri Chananee: “Non est bonum sumere panem filiorum et mittere canibus ad manducandum.” “Utique, domine, nam et catelli edunt de micis, que cadunt de mensa dominorum suorum.” Ait illi Iesus: “Mulier, magna est fides tua; fiat tibi, sicut petisti.”

Psalmus Magnificat.

Oratio vt supra.

FERIA SECUNDA

Secundum Ioannem viij.

In illo tempore: Dixit Iesus turbis Iudeorum: “Ego vado et queritis me,” et reliqua.

Homilia lectionis eiusdem.

“Ego vado,” inquit dominus, “et queritis me,” non desiderio sed odio. Nam illum, postea quam abscessit ab oculis hominum, inquisierunt et qui oderant et qui amabant: illi persequendo, isti habere cupiendo.

℟ Erit michi dominus in deum et lapis iste, quem erexi in titulum, vocabitur domus dei; et de vniuersis, que dederis michi, Decimas et hostias pacificas offeram tibi.

℣ Si dominus deus meus fuerit mecum in via ista, qua ego ambulo, et custodierit me. Decimas.

Lectio secunda.

Bonum est animam Christi querere, non sicut Iudei sed quomodo discipuli eum quesierunt. Illi autem quesierunt, vt haberent, isti, vt perderent. Et ne putetis, quia bene me queritis, in peccato vestro moriemini.

℟ Apparuit 147 | I.iij.deus Iacob et benedixit eum et dixit: “Ego sum deus Bethel, vbi vnxisti lapidem et votum vouisti michi; Crescere te faciam et multiplicabo te.”

℣ Apparuit iterum deus Iacob, postquam reuersus est de Mesopotamia Syrie, dixitque ad eum “Crescere.”

Lectio tertia.

Hoc est Christum male querere, in peccato suo mori. In peccato suo moritur, qui in peccato permanet vsque ad mortem. Ille Christum non querit, qui salutem anime sue per penitentiam non querit. Ad quem propheta clamat: Querite dominum, dum inuerniri potest; inuocate eum, dum prope est.

℟ Orauit Iacob et dixit: “Domine, qui dixisti michi: ‘Reuertere in terram natiuitatis tue,’ Erue me de manu fratris mei, quia valde eum timeo.”

℣ Deus, in cuius conspectu ambulauerunt patres mei, domine, qui pascis me a iuuentute mea. Erue.

Ⱥ Ego principium, qui et loquor vobis.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Presta, quesumus, omnipotens deus, vt familia tua, que se affligendo carne ab alimentis abstinet, sectando iustitiam a culpa ieiunet. Per dominum.

Ad vesperas

Ⱥ Qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia que placita sunt ei, facio semper.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Adesto, domine, supplicationibus nostris, et quibus fiduciam sperande pietatis indulges, consuete misericordie tribue benignus effectum. Per dominum.

FERIA TERTIA

Lectio prima. Genesis xxvij.

Senuit autem Ysaach et caligauerunt oculi eius et videre non poterat; vocauitque Esau, filium suum maiorem, et dixit ei: “Fili mi.” Qui respondit: “Assum.” Cui pater, “Uides,” inquit, “quod senuerim et ignorem diem mortis mee. Sume arma tua et pharetram et arcum et egredere foras. Cunque venatu aliquid apprehenderis, fac michi inde pulmentum, sicut velle me nosti, et affer, vt comedam. Et benedicat tibi anima mea, antequam moriar.”

℟ Minor sum cunctis miserationibus tuis, domine Abraham; in baculo meo transiui Iordanem istum et nunc cum duabus turmis regredior. Libera me, domine, de manibus Esau, quia valde contremit cor meum illum timens.

℣ Domine, qui dixisti michi: “Reuertere in terram natiuitatis tue et bene faciam tibi.” Libera me.

Lectio secunda.

Quod cum audisset Rebecca et ille abisset in agrum, vt iussionem patris impleret, dixit filio suo Iacob: “Audiui patrem tuum loquentem cum Esau, fratre tuo, et dicentem ei: ‘Affer michi de venatione tua et fac cibos, vt comedam, et benedicam tibi coram domino, antequam moriar.'”

℟ Dixit angelus ad Iacob: “Dimitte me, aurora est.” Respondit ei: “Non dimittam te, nisi benedixeris 148michi,” Et benedixit eum in eodem loco.

℣ Cunque mature surrexisset Iacob, ecce vir luctabatur cum eo vsque ad mane, et cum vidisset, quod superare eum non posset, dixit ei: “Dimitte.”

Lectio tertia.

Nunc ergo, fili mi, acquiesce consilijs meis et pergens ad gregem affer michi duos hedos optimos, vt faciam ex eis escas patri tuo, quibus libenter vescitur, quas cum intuleris et comederit, benedicat tibi, priusquam moriatur.

℟ Uidi dominum facie require ad primas vesperas in dominica.

Ⱥ Unus est enim magister vester, qui in celis est, dicit dominus.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Perfice, quesumus, domine, benignus in nobis obseruantie sancte subsidium, vt que te auctore facienda cognouimus, te operante impleamus. Per dominum.

Ad vesperas

Ⱥ Qui maior est vestrum, erit minister vester, quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur, dicit dominus.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Propiciare, quesumus, domine, supplicationibus nostris et animarum nostrarum medere langoribus, vt remissione percepta in tua semper benedictione letemur. Per dominum.

FERIA QUARTA

Secundum Mattheum xx.

In illo tempore: Ascendens Iesus Hierosolimam assumpsit duodecim discipulos suos, et reliqua.

Homilia eiusdem lectionis.

Accessit ad Iesum mater filiorum Zebedei cum filijs suis adorans et petens aliquid ab eo. Mater filiorum Zebedei, matertera saluatoris, mater est Iacobi et Ioannis. Quid autem pertinuit ad hanc mulierem, vt cum audierat a domino co‹n›tumeliam et penam passionis, ab illo gloriam et dignitatem peteret filijs suis?

℟ Tolle arma tua I.j.

Lectio secunda.

Nichil dominus de gloria regni predixerat sed solummodo de supplicio passionis; sed forsan incitata ad petendam dignitatem filijs suis intellexerat sermonem domini, quem dixit, quod post tertiam diem resurrecturus esset.

℟ Ecce odor filij mei I.j.

Lectio tertia.

Putabat enim iuxta Iudeorum fabulam, quod dominus post resurrectionem suam per mille annos esset regnaturus in terra corporaliter et dignitatem terrenam suis electis esset distributurus. Mater quidem petierat sed dominus discipulos increpauit, quia intellexit per potentiam diuinitatis sue petitionem, quam mater attulerat ei, ex suasione filiorum descendisse.

℟ Det tibi deus I.j.

Ⱥ Ecce ascendimus Hierosolimam et filius hominis tradetur, vt crucifigatur.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Populum tuum, quesumus, domine, propitius respice et quos ab escis carnalibus precipis abstinere, a noxijs 149 | I.iiij.quoque vicijs cessare concede. Per.

Ad vesperas

Ⱥ Tradetur enim gentibus ad illudendum et flagellandum et crucifigendum.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Deus, innocentie restitutor et amator, dirige ad te tuorum corda seruorum, vt spiritus tui feruore concepto et in fide inueniantur stabiles et in opere efficaces. Per eundem.eundem] eiusdem breviarium

FERIA QUINTA

Lectio prima. Genesis xxvij.

Abijt et attulit deditque matri. Parauit illa cibos, sicut velle nouerat patrem illius, et vestibus Esau valde bonis, quas apud se habebat domi, induit eum pelliculasque hedorum circundedit manibus et colli nuda protexit. Deditque pulmentum et panes, quos coxerat, tradidit. Quibus illatis dixit: “Pater mi.” At ille respondit: “Audio. Quis es tu, fili mi?” Dixitque Iacob: “Ego sum primogenitus tuus Esau; feci, sicut preceptisti michi. Surge, sede et comede de venatione mea, vt benedicat michi anima tua.”

℟ Dum iret Iacob de Bersabee I.j.

Lectio secunda.

Rursumque Isaac ad filium suum, “Quomodo,” inquit, “tam cito inuenire potuisti, fili mi?” Qui respondit “Uoluntas dei fuit, vt cito occurreret michi, quod volebam.”

℟ Dum exiret Iacob I.j.

Lectio tertia.

Dixitque Isaac: “Accede ad me huc, vt tangam te, fili mi, et probem, vtrum tu sis filius meus Esau an non.” Accessit ille ad pa‹t›rem et palpato eo dixit Isaac: “Uox quidem Iacob est sed manus manus sunt Esau.” Et non cognouit eum, quia pilose manus similitudinem maioris expresserant.

℟ Uere dominus est I.j.

Ⱥ Ego non ab homine testimonium accipio sed hec dico, vt vos salui sitis.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Presta nobis, domine, auxilium gratie tue, vt ieiunijs et orationibus conuenienter intenti liberemur ab hostibus mentis et corporis. Per dominum.

Ad vesperas

Ⱥ Opera, que ego facio, testimonium perhibent de me, quia misit me pater.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Adesto, quesumus, domine, famulis tuis et opem tuam largire poscentibus, vt his, qui te auctore et gubernatore gloriantur, et congregata restaures et restaurata conserues. Per.

FERIA SEXTA

Secundum Mattheum xxj.

In illo tempore: Dixit Iesus discipulis suis et turbis Iudeorum parabolam hanc: “Homo erat paterfamilias, qui plantauit vineam,” et reliqua.

150Homilia lectionis eiusdem.

Omnipotens deus pater et conditor et gubernator familiarum suarum est, vinea illius domus Israelitica est.

℟ Si dominus deus meus I.ij.

Lectio secunda.

Omnipotens deus vineam plantauit, quia eiectis de terra repromissionis habitationibus suis Chananeis in eadem terra gentem Israeliticam collocauit. Et sepem circundedit eidem, muros vrbium et custodiam angelorum, et fodit in ea torcular.

℟ Erit michi dominus in deum supra, feria secunda.

Lectio tertia.

Torcular signat altare, quoniam sicut in torculari vue exprimuntur, ita in altari sanguis hostiarum et victimarum effundebatur. Uel per torcular passionem sanctorum prophetarum debemus intelligere, quo nomine solet passio sanctorum designari.

℟ Apparuit deus Iacob I.ij.

Ⱥ Malos male perdet et vineam suam locabit alijs agricolis, qui reddant ei fructum temporibus su‹i›s.

Psalmus Benedictus.

Oratio

Da, quesumus, omnipotens deus, vt sacro nos purificante ieiunio sinceris mentibus ad sancta ventura nos facias peruenire. Per.

Ad vesperas

Ⱥ Querentes eum tenere timuerunt turbas, quia sicut prophetam eum habebant.

Psalmus Magnificat.

Oratio

Da, quesumus, domine, populo tuo salutem mentis et corporis, vt in bonis operibus inherendo tue semper virtutis mereatur protectione defendi. Per.

SABBATO

Lectio prima.

Benedicens ergo illi ait: “Tu es filius meus Esau?” Respondit: “Ego sum.” At ille, “Affer,” inquit, “mihi cibos de venatione tua, fili mi, vt benedicat tibi anima mea.” Quos cum oblatos comedisset, obtulit ei etiam vinum. Quo hausto dixit ad eum: “Accede ad me et da michi osculum, fili mi.” Accessit et osculatus est eum.

℟ Orauit Iacob supra, feria secunda.

Lectio secunda.

Statimque vt sensit vestimentorum eius fragrantiam, benedicens illi ait: “Ecce odor filij mei sicut odor agri pleni, cui benedixit dominus; det tibi deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam frumenti, vini et olei et seruiant tibi populi et adorent te tribus. Esto dominus fratrum tuorum et incuruentur ante te filij matris tue. Qui maledixerit tibi, sit ille maledictus, et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur.”

℟ Minor sum supra, feria tertia.

Lectio tertia.

Uix Ysaac sermonem impleuerat et egresso Iacob foras, venit Esau coctosque de venatione cibos intulit patri dicens: “Surge, pater mi, et comede de venatione filj tui, vt benedicat michi anima tua.”

℟ Pater, peccaui supra in dominica.

151 | I.v.℟ nonum.

Ⱥ Uadam ad patrem meum et dicam ei: “Pater, fac me sicut vnum ex mercenarijs tuis.”

Psalmus Benedictus.

Oratio

Da, quesumus, domine, nostris effectum ieiunijs salutarem, vt castigatio carnis assumpta ad nostrarum vegetationem transeat animarum. Per dominum.